Giáo án và PPT Ngữ văn 7 cánh diều Bài 1: Viết bài văn kể về một sự việc có thật liên quan đến nhân vật hoặc sự kiện lịch sử

VIẾT BÀI VĂN KỂ LẠI MỘT SỰ VIỆC CÓ THẬT LIÊN QUAN ĐẾN NHÂN VẬT HOẶC SỰ KIỆN LỊCH SỬ

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS chia sẻ: Khi kể lại một sự việc mà em được chứng kiến hoặc đã đọc, theo em kể cần đảm bảo những tiêu chí gì?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Tìm hiểu các yêu cầu đối với bài văn kể lại một sự việc có thật liên quan đến nhân vật hoặc sự kiện lịch sử.

GV yêu cầu HS dựa vào nội dung Định hướng trong SGK (trang 32)

- GV đặt câu hỏi:

+ Sự việc có thật là gì?

+ Những yêu cầu đối với bài văn kể lại một sự việc có thật liên quan đến nhân vật hoặc sự kiện lịch sử là gì?

Sản phẩm dự kiến:

- Khái niệm: Sự việc có thật là sự việc đã xảy ra trong đời thực, không hư cấu, tưởng tượng; được nhiều người biết hoặc chứng kiến, có sử sách ghi lại…

- Yêu cầu:

+ Nội dung: Nhân vật hoặc sự kiện không chỉ có trong lịch sử đấu tranh giữ nước mà còn là những con người hoặc sự kiện trong các lĩnh vực lao động, văn hóa, khoa học như: các nhà bác học, các nhà phát minh sáng chế; những nhà văn, họa sĩ, nhạc sĩ; các vận động viên nổi tiếng;…

+ Các câu chuyện liên quan đến nhân vật hoặc sự kiện lịch sử thường được kể lại bởi những người chứng kiến hoặc được sưu tầm, nghiên cứu và thể hiện lại qua sách, báo, phim ảnh,…

Hoạt động 2: Đọc và phân tích bài tóm tắt tham khảo

GV hướng dẫn HS đọc bài viết tham khảo Nhạc sĩ Văn Cao sáng tác Tiến quân ca (trang 33) và trả lời câu hỏi sau:

a. Văn bản kể lại sự việc gì? Ai là người kể chuyện?

b. Sự việc ấy liên quan đến nhân vật hay sự kiện lịch sử nào?

c. Những câu văn nào thể hiện sự kết hợp yếu tố miêu tả với tự sự?

Sản phẩm dự kiến:

Nhạc sĩ Văn Cao sáng tác Tiến quân ca

a. Sự việc được kể: Sự ra đời của bài hát Tiến quân ca.

- Người kể chuyện: người kể chuyện dấu mình.

b. Sự kiện ấy liên quan đến sự kiện lịch sử:

- Ngày 17/8/1945, cuộc mít tinh của công chức Hà Nội diễn ra.

- Cuộc mít tinh ngày 19/8, hàng ngàn người và các em thiếu nhi cùng hát Tiến quân ca.

c. Có sử dụng yếu tố tự sự kết hợp với yếu tố miêu tả:

- “… Nước mắt tôi trào ra. Xung quanh tôi, hàng ngàn giọng hát cất vang lên theo những đoạn xôi nổi. ở cánh tay áo mọi người, những bang cờ đỏ sao vằng đã thay bang vàng của chính phủ Trần Trọng Kim….” 

- “… Hàng chục ngàn giọng hát cất lên, thét lên tiếng căm thù…”

- “…Anh là người đã buông lá cờ đỏ sao vàng trên kia và xuống cướp loa phóng thanh hát. Con người trầm lặng ấy đã có sức hát hấp dẫn hàng vạn quần chúng ngày hôm đó, cũng là người hát trước quần chúng lần đầu tiên, và cũng là một lần duy nhất.”

- Khi viết bài văn kể lại một sự việc có thật liên quan đến nhân vật hoặc sự kiện lịch sử cần lưu ý:

• Xác định sự việc được kể.

• Xác định ngôi kể, nhân vật…

• Tìm ý và lập dàn ý.

• Sử dụng các yếu tố miêu tả, biểu cảm khi kể

Hoạt động 3: Thực hành viết theo các bước

GV hướng dẫn HS cách viết bài với từng đề:

Đề 1: Ví dụ nhân vật được kể là anh Kim Đồng

a. Chuẩn bị (đề 1)

• Xem lại cách viết bài văn kể chuyện; chú ý các yếu tố thời gian, địa điểm, nhân vật, sự việc, tình tiết, cốt truyện và ngôi kể,…

• Xác định sự việc được kể: Kể về anh Kim Đồng.

• Xác định ngôi kể, trình tự kể; ghi chép lại các chi tiết, sự việc, lời nói của các nhân vật …

b. Tìm ý và lập dàn ý

- Tìm ý: (Đặt và trả lời các câu hỏi)

+ Ai là người kể chuyện?

+ Câu chuyện diễn ra khi nào, ở đâu?

• Câu chuyện diễn ra ở quê hương anh Kim Đồng.

• Trong thời kì kháng chiến chống Pháp.

• Trong câu chuyện có những nhân vật nào?

• Nhân vật chính: anh Kim Đồng.

+ Những sự kiện nào liên quan?

• Ngày 15/5/1941, Đội Nhi đồng cứu quốc được thành lập.

• Kim Đồng làm nhiệm vụ.

+ Người kể chuyện có những suy nghĩ gì về sự kiện?

• Đau xót trước sự hi sinh của anh.

• Yêu mến, trân trọng, tự hào.

- Lập dàn ý:

+ Mở bài: Giới thiệu về nhân vật muốn kể.

+ Thân bài: Kể lại những sự kiện.

Gợi ý:

• Kim Đồng là một người dân tộc Tày. Cha mất sớm, anh sống cùng mẹ - một người phụ nữ đảm đang nhưng ốm yếu.

• Từ nhỏ, Kim Đồng đã dũng cảm, quyết đoán, mạnh mẽ, có tinh thần yêu nước, căm thù giặc.

• Tuy tuổi còn nhỏ nhưng anh rất hăng hái làm nhiệm vụ giao liên, đưa đón Việt Minh và chuyển thư từ. Anh được bầu làm đại đội trưởng đầu tiên của Đội Nhi đồng cứu quốc. Anh không ngại khó khăn, thử thách, nguy hiểm trên đường làm nhiệm vụ.

• Trong một lần làm nhiệm vụ, anh bị giặc Pháp bắn và hi sinh. Khi ấy, anh mới chỉ 14 tuổi. 

• Đã có rất nhiều bài thơ, bài hát được sáng tác để ghi nhớ công ơn của anh.

+ Kết bài: Suy nghĩ của người kể chuyện.

c. Viết bài

………………….

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Em hãy viết một bài văn kể lại một sự việc có thật liên quan đến nhân vật hoặc sự kiện lịch sử.

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG 

Em hãy thực hiện rà soát, chỉnh sửa văn bản tóm tắt vừa hoàn thành theo gợi ý:

• Kiểm tra lại các ý của bài viết.

• Phát hiện các lỗi: thiếu ý, chưa logic, lạc ý…; sai chính tả, ngữ pháp; lỗi về diễn đạt.