Giáo án và PPT Hoá học 10 chân trời Bài 12: Phản ứng oxi hoá – khử và ứng dụng trong cuộc sống

BÀI 12. PHẢN ỨNG OXI HÓA – KHỬ VÀ ỨNG DỤNG TRONG CUỘC SỐNG (3 tiết)

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG (MỞ ĐẦU)

- GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi mở đầu: Đom đóm có thể phát ra ánh sang, không tỏa nhiệt như ánh sáng nhân tạo. Cấu tạo bên trong da bụng của đom đóm là dãy các tế bào phát quang có chứa luciferin. Lucifein tác dụng với oxygen, cùng xúc tác emzyme, để tạo ra ánh sáng. Đây là phản ứng oxi hóa – khử.

Trong cuộc sống cũng như trong tự nhiên có nhiều hiện tượng mà nguyên nhân chính là do phản ứng oxi hóa – khử gây ra. Phản ứng oxi hóa khử là gì? Vai trò quan trọng của chúng trong cuộc sống như thế nào?

B.HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI

Hoạt động 1: Tìm hiểu về số oxi hóa

- Trình bày số oxi hóa và cách biểu diễn số oxi hóa. 

Sản phẩm dự kiến:

- Số oxi hóa của một nguyên tử trong phân tử là điện tích của nguyên tử nguyên tố đó nếu giả định cặp electron chung thuộc hẳn về nguyên tử của nguyên tố có độ âm điện lớn hơn.

- Cách biểu diễn số oxi hóa:  Số oxi hóa được đặt ở phía trên kí hiệu nguyên tố.

Hoạt động 2: Xác định số oxi hóa của nguyên tử các nguyên tố

- Trình bày các quy tắc xác định số oxi hóa?

Sản phẩm dự kiến:

- Các quy tắc xác định số oxi hóa:

+ Quy tắc 1: Số oxi hóa của nguyên tử trong các đơn chất bằng 0.

+ Quy tắc 2: Trong một phân tử, tổng số oxi hóa của các nguyên tử bằng 0.

+ Quy tắc 3: Trong các ion, số oxi hóa của nguyên tử (đối với ion đơn nguyên tử) hay tổng số oxi hóa các nguyên tử (đối với ion đa nguyên tử) bằng điện tích của ion đó.

+ Quy tắc 4: Trong đa số các hợp chất:

Số oxi hóa của hydrogen bằng +1, trừ các hydride kim loại( như NaH, CaH2 …). 

Số oxi hóa của oxygen bằng -2, trừ OF2 và cá peroxide, superoxide (như H2O2, Na2O2, KO2 …). 

Kim loại kiềm ( nhóm IA) luôn có số oxi hóa là  +1.

Kim loại kiềm thổ (nhóm IIA) có số oxi hóa là +2.

Nhôm (Aluminium) có số oxi hóa là +3

Số oxi hóa của nguyên tử nguyên tố Fluorine trong các hợp chất bằng -1.

Hoạt động 3: Tiến hành thí nghiệm nghiên cứu về phản ứng oxi hóa – khử

- Viết phương trình hóa học của phản ứng oxi hóa – khử. 

- Xác định chất khử, chất oxi hóa, quá trình khử, quá trình oxi hóa. 

Sản phẩm dự kiến:

- Phương trình hóa học:

- Zn nhường electron nên Zn là chất khử

- Quá trình Zn nhường electron gọi là quá trình oxi hóa

- Ion H⁺ nhận electron nên H⁺ là chất oxi hóa

- Quá trình H⁺nhận electron gọi là quá trình khử.

Hoạt động 4: Tìm hiểu về phản ứng oxi hóa khử.

- Nêu khái niệm phản ứng oxi hóa – khử.

- Trong phản ứng oxi hóa – khử xảy ra quá trình nào?

Sản phẩm dự kiến:

- Phản ứng oxi hóa – khử là phản ứng hóa học trong đó có sự chuyển dịch electron giữa các chất phản ứng hay có sự thay đổi số oxi hóa của một số nguyên tử trong phân tử.

- Trong phản ứng oxi hóa – khử luôn xảy ra đồng thời quá trình oxi hóa và quá trình khử.

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

GV yêu cầu HS thực hiện bài tập trắc nghiệm.

Câu 1: Số oxi hóa của nguyên tố N trong hợp chất NH₄Cl là:

1. -3 

2. +3

3. +2

4. +5

Câu 2: Phản ứng nào sau đây là phản ứng oxi hóa – khử ?

1. CuO + H₂SO₄ → CuSO₄ + H₂O

2. 2KClO₃ 2KCl + 3O₂

3. CaC₂ +2H₂O → Ca(OH)₂ + C₂H₂

4. NaOH + HCl → NaCl + H₂O.

Câu 3: Cho phản ứng 2KMnO₄ +16HCl → 2KCl + 5Cl + 8H₂O

Vai trò của HCl trong phản ứng là

1. Chấy oxi hóa

2. Chất tạo môi trường

3. Chất khử

4. Vừa là chất khử, vừa là chất tạo môi trường.

Câu 4: Cho phản ứng Ca + Cl₂ → CaCl₂. Kết luận nào sau đây là đúng:

1. Mỗi nguyên tử Ca nhận 2 e

2. Mỗi nguyên tử Cl nhận 2e

3. Mỗi phân tử Cl₂ nhường 2e

4. Mỗi nguyên tử Ca nhường 2e

Câu 5: Trong phản ứng 3Cu + 8HNO₃ → 3Cu(NO₃)₂ + 2NO₂ + 4H₂O. Số phân tử HNO₃ đóng vai trò là chất oxi hóa là:

1. 8

2. 6

3. 2

4. 4

Gợi ý đáp án:

D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

GV yêu cầu HS hoạt động hoàn thành bài tập trong sgk.