Giáo án và PPT KHTN 9 cánh diều Bài 17: Tách kim loại. Sử dụng hợp kim

BÀI 17. TÁCH KIM LOẠI. SỬ DỤNG HỢP KIM

A. KHỞI ĐỘNG

Quan sát hình ảnh GV cung cấp và thực hiện yêu cầu theo hướng dẫn của GV. 

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Tìm hiểu phương pháp tách kim loại

Có những phương pháp nào để tách kim loại ra khỏi hợp chất của nó?

Dự kiến sản phẩm:

Các phương pháp phổ biến thường được dùng để tách kim loại ở dạng đơn chất từ hợp chất gồm

1. Phương pháp điện phân nóng chảy 

Thường dùng để điều chế các kim loại hoạt động hoá học mạnh như K, Na, Ca, Al,...

Hoạt động 2. Tìm hiểu về hợp kim 

Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu khái niệm hợp kim

Hợp kim là gì?

Dự kiến sản phẩm:

- Hợp kim là vật liệu kim loại có chứa kim loại cơ bản và kim loại khác hoặc phi kim.

Nhiệm vụ 2: Tìm hiểu việc sử dụng hợp kim

Nêu một số ví dụ về việc sử dụng hợp kim trong thực tiễn cuộc sống

Dự kiến sản phẩm:

- Những hợp kim không gỉ như inox dùng để chế tạo các dụng cụ y tế, dụng cụ làm bếp, …

Nhiệm vụ 3: Tìm hiểu một số hợp kim phổ biến

GV chia lớp thành 4 nhóm, tổ chức trò chơi “Siêu trí tuệ”: Trong thời gian 3 phút các nhóm ghi nhớ nhanh nội dung bảng 17.1. 

Nhiệm vụ 4: Tìm hiểu quy trình sản xuất gang,

1. Cho biết hàm lượng carbon trong gang.

2. Nguyên liệu cho sản xuất gang.

3. Cách thực hiện quá trình sản xuất gang 

4. Các phản ứng trong các giai đoạn chính của quá trình sản xuất gang.

5. Các phản ứng trong quá trình tạo xỉ 

Dự kiến sản phẩm:

Gang là hợp kim của sắt với carbon, trong đó hàm lượng carbon chiếm từ 2-5%, ngoài ra còn có một lượng nhỏ các nguyên tố khác như Si, Mn, S,...

- Nguyên liệu:

quặng sắt (Thường là quặng hematite), than cốc, chất tạo xỉ (ví dụ CaCO₃, SiO₂,...) và không khí…

Nhiệm vụ 5: Tìm hiểu quy trình sản xuất thép 

1. Cho biết hàm lượng carbon trong thép.

2. Nguyên liệu cho sản xuất thép.

3. Cách thực hiện quá trình sản xuất thép

Dự kiến sản phẩm:

- Thép là hợp kim của sắt, có dưới 2% carbon và lượng nhỏ nguyên tố khác: Si, Mn, Cr, …

- Nguyên liệu: Gang, sắt thép phế liệu, khí oxygen..

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Câu 1: Phương pháp chung để điều chế các kim loại Na, Ca, Al trong công nghiệp là

• A. điện phân dung dịch.              

• B. điện phân nóng chảy.

• C. nhiệt luyện.                  

• D. thủy luyện.

Câu 2: Hai kim loại có thể điều chế bằng phương pháp nhiệt luyện là

• A. Ca và Fe.           

• B. Mg và Zn.                    

• C. Na và Cu.                     

• D. Fe và Cu.

Câu 3: Kim loại nào sau đây điều chế được bằng phương pháp thủy luyện? 

• A. Cu.                     

• B. Na.                     

• C. Ca.                               

• D. Mg. 

Câu 4: Trong công nghiệp, kim loại nào sau đây chỉ được điều chế bằng phương pháp điện phân nóng chảy?

• A. Fe.                     

• B. Cu.                               

• C. Mg.                              

• D. Ag.

Câu 5: Kim loại nào sau đây được điều chế bằng phương pháp nhiệt luyện với chất khử là CO?

• A. Ca.                     

• B. K.                                 

• C. Fe.                                

• D. Ba.

Dự kiến sản phẩm:

D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

HS trả lời các câu hỏi phần Tìm hiểu thêm SGK trang 87-91, Vận dụng SGK trang 89.