Giáo án điện tử chuyên đề Công nghệ 12 Lâm nghiệp Thuỷ sản Cánh diều Bài 2: Thành tựu và triển vọng của công nghệ sinh học trong lâm nghiệp

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI BÀI HỌC MỚI!

KHỞI ĐỘNG

NHANH TAY NHANH MẮT

HS quan sát và nêu một số thành tựu của ứng dụng công nghệ sinh học trong công tác trồng rừng và bảo vệ rừng ở nước ta.

1

2

3

4

Chọn, tạo giống cây lâm nghiệp

Nhân giống cây lâm nghiệp

Bảo tồn nguồn gen cây lâm nghiệp

Sản xuất các chế phẩm

phục vụ lâm nghiệp

BÀI 2: THÀNH TỰU VÀ TRIỂN VỌNG CỦA CÔNG NGHỆ SINH HỌC TRONG LÂM NGHIỆP

NỘI DUNG BÀI HỌC

Thành tựu của công nghệ sinh học trong lâm nghiệp

Triển vọng của công nghệ sinh học trong lâm nghiệp

01

1.1. Thành tựu trong chọn, tạo giống cây lâm nghiệp

Nêu thành tựu ứng dụng chỉ thị phân tử trong chọn giống cây lâm nghiệp.

a. Chọn giống cây lâm nghiệp bằng chỉ thị phân tử

1.1. Thành tựu trong chọn, tạo giống cây lâm nghiệp

Bảng 2.1. Một số thành tựu trong chọn giống cây lâm nghiệp bằng chỉ thị phân tử

a. Chọn giống cây lâm nghiệp bằng chỉ thị phân tử

• Ứng dụng chỉ thị phân tử trong chọn giống đã chọn được nhiều giống cây lâm nghiệp có năng suất, chất lượng cao, mang các tính trạng có giá trị kinh tế (kháng sâu, kháng bệnh, chịu hạn,...).
• Có 7 dòng keo lai, 10 dòng bạch đàn lai sinh trưởng nhanh được chọn lọc bằng sử dụng chỉ thị phân tử.

1.1. Thành tựu trong chọn, tạo giống cây lâm nghiệp

Việc tăng khả năng sinh trưởng của một số giống cây lâm nghiệp sẽ mang lại lợi ích gì?

a. Chọn giống cây lâm nghiệp bằng chỉ thị phân tử

• Việc tăng khả năng sinh trưởng của một số giống cây lâm nghiệp sẽ rút ngắn được chu kì kinh doanh do cây rừng sinh trưởng nhanh hơn, rừng nhanh đạt đến tuổi khai thác chính.

Tăng hiệu quả kinh tế cho hoạt động trồng rừng.

1.1. Thành tựu trong chọn, tạo giống cây lâm nghiệp

Nêu một số thành tựu nổi bật của công nghệ chuyển gene trong tạo giống cây lâm nghiệp ở nước ta.

b. Tạo giống cây lâm nghiệp bằng công nghệ chuyển gene

b. Tạo giống cây lâm nghiệp bằng công nghệ chuyển gene

• Công nghệ chuyển gene được ứng dụng trong các chương trình cải thiện giống cây lâm nghiệp đã tạo ra nhiều giống cây trồng rừng chủ lực (keo, bạch đàn, thông) có năng suất cao, chất lượng gỗ tốt, khả năng chống sâu bệnh và các điều kiện bất lợi khác (chịu hạn, chịu mặn,...).
• Ở nước ta, công nghệ chuyển gene đã tạo ra được gần 100 các dòng bạch đàn và xoan chuyển gene liên quan đến sinh trưởng và chất lượng gỗ (như sợi gỗ).

• Điển hình, có 40 dòng bạch đàn lai UP chuyển gene EcHB1 (tăng chiều dài sợi gỗ), 11 dòng bạch đàn Uro chuyển gene GA20, GS1 (thúc đẩy cây sinh trưởng nhanh), 8 dòng xoan ta chuyển gene GA20, GS1 và mang gene 4CL1 (tăng chất lượng gỗ).

1.2. Thành tựu trong nhân giống cây lâm nghiệp

Công nghệ nhân giống in vitro đã đem lại những thành tựu nổi bật gì cho ngành lâm nghiệp ở nước ta?

1.2. Thành tựu trong nhân giống cây lâm nghiệp

• Được áp dụng phổ biến tại các địa phương có hoạt động sản xuất lâm nghiệp ở nước ta.
• Tạo ra hàng loạt cây con có chất lượng đồng đều, khả năng sinh trưởng và phát triển ổn định, ít sâu bệnh.

• Hiện nay, ở nước ta đã xây dựng được các quy trình, hướng dẫn kĩ thuật nhân giống bằng nuôi cấy mô cho các loài cây

Cây trồng rừng chính

(keo, bạch đàn,...)

Cây lâm nghiệp bản địa (quế, lát hoa, lõi thọ, xoan ta,...)

Cây dược liệu quý hiếm

(hoàng liên ô rô, đinh lăng, sâm ngọc linh, ba kích, sa nhân,...)

1.2. Thành tựu trong nhân giống cây lâm nghiệp

• Đã đảm bảo sản xuất giống cây lâm nghiệp ở quy mô công nghiệp từ một triệu cây giống trở lên.

Quan sát một số hình ảnh nuôi cấy mô ở thực vật

Quan sát video nhân giống vô tính loài hoa bằng Invitro

Quan sát video dùng phương pháp invitro để nhân giống lan rừng

1.3. Thành tựu trong bảo tồn nguồn gene và đa dạng sinh học

Nêu những đóng góp của công nghệ sinh học trong bảo tồn nguồn gene cây lâm nghiệp và bảo tồn đa dạng sinh học.

1.3. Thành tựu trong bảo tồn nguồn gene và đa dạng sinh học

• Ứng dụng công nghệ sinh học trong phân tích đa đạng di truyền đã xây dựng được các quy trình giám định DNA và bộ cơ sở dữ liệu mã vạch DNA (DNA barcode) của 85 loài cây gỗ lớn, lâm sản ngoài gỗ có giá trị kinh tế cùng 30 giống bạch đàn và keo.

1.3. Thành tựu trong bảo tồn nguồn gene và đa dạng sinh học

• Nhiều loài cây lâm nghiệp có giá trị kinh tế và khoa học được nhân nhanh nguồn gene, duy trì, phục tráng bằng công nghệ nhân giống in vitro.
• Riêng đối với nhóm các loài cây gỗ phục vụ trồng rừng cung cấp nguyên liệu giấy, đã có 37 giống bạch đàn và keo được lưu giữ và bảo tồn bằng hình thức bảo tồn in vitro.

1.4. Thành tựu trong sản xuất các sản phẩm phục vụ trong lâm nghiệp

Kể tên một số chế phẩm sinh học điển hình đang được sử dụng trong lâm nghiệp ở nước ta.

a. Trồng rừng, bảo vệ rừng

Công nghệ sinh học có ý nghĩa như thế nào đối với công tác phòng, chống cháy rừng?

a. Trồng rừng, bảo vệ rừng

• Một số chế phẩm sinh học điển hình đang được sử dụng trong lâm nghiệp ở nước ta như:

Ý nghĩa của CNSH đối với công tác phòng, chống cháy rừng

- Nhiều chủng giống vi sinh vật đã được phân lập và tuyển chọn để sản xuất các chế phẩm vi sinh vật phục vụ công tác phòng, chống cháy rừng.

- Các chế phẩm này giúp giảm nguy cơ cháy rừng vì chúng có khả năng phân huỷ nhanh vật liệu cháy dưới tán rừng, tăng độ ẩm của vật liệu cháy dưới tán rừng.

1.4. Thành tựu trong sản xuất các sản phẩm phục vụ trong lâm nghiệp

Quan sát Hình 2.2 và cho biết tác dụng của mỗi chế phẩm sinh học sử dụng trong lâm nghiệp.

Tác dụng của mỗi chế phẩm sinh học sử dụng trong lâm nghiệp

• Tác dụng của chế phẩm MF2: giúp tiêu diệt và kháng nấm gây bệnh cháy lá, đốm lá cho cây bạch đàn; phân giải lân khó tan thành dễ tan để cây trồng hấp thụ được,...
• Tác dụng của chế phẩm AM: giúp tăng cường khả năng hấp thụ lân cho cây trồng; tăng khả năng sinh trưởng, năng suất cây trồng; cải tạo và phục hồi đất,...

1.4. Thành tựu trong sản xuất các sản phẩm phục vụ trong lâm nghiệp

Nêu những đóng góp của công nghệ sinh học trong sản xuất bột giấy, giấy và ván dăm ở nước ta.

b. Chế biến lâm sản

b. Chế biến lâm sản

• Trong sản xuất bột giấy và giấy ở nước ta: đã tạo được các chế phẩm sinh học từ nấm mục trắng và một số loài vi sinh vật để loại bỏ nhựa cây một cách hiệu quả, giúp tăng hiệu suất của dây chuyền sản xuất và chất lượng sản phẩm, giảm lượng hoá chất sử dụng, giảm chi phí xử lí chất thải trong quá trình sản xuất bột giấy và giấy.

b. Chế biến lâm sản

• Trong sản xuất ván dăm ở nước ta:

1.4. Thành tựu trong sản xuất các sản phẩm phục vụ trong lâm nghiệp

Nêu đặc điểm và tác dụng của một số loại chế phẩm sinh học phục vụ lâm nghiệp có trên thị trường hiện nay.

b. Chế biến lâm sản

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1

ĐÁP ÁN PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1

--------------- Còn tiếp ---------------