Giáo án và PPT Lịch sử 7 kết nối Bài 15: Nước Đại Ngu thời Hồ (1400 – 1407)

BÀI 15: NƯỚC ĐẠI NGU THỜI HỒ (1400 – 1407)

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

 - GV trình chiếu cho HS quan sát hình ảnh và yêu cầu HS thảo luận cặp đôi, trả lời câu hỏi: 

+ Em có biết hình ảnh này nói với di sản nào không?

+ Nêu một vài hiểu biết của em về di sản này.

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Sự thành lập nhà Hồ

- GV yêu cầu HS đọc thông tin mục 1 SGK tr.74, 75, làm việc cá nhân và trả lời câu hỏi: Nhà Hồ được thành lập như thế nào?

- GV hướng dẫn HS trả lời câu hỏi:

+ Tình hình nhà Trần và giời quý tốc Trần nửa sau thế kỉ XIV như thế nào?

+ Vì sao cuộc khởi nghĩa nông dân nổ ra thời kì này?

Sản phẩm dự kiến:

Sự thành lập nhà Hồ 

- Nửa sau thế kỉ XIV, nhà Trần ngày càng suy yếu, tầng lớp quý tộc có xu hướng ăn chơi hưởng lạc, khiến nhân dân bất bình.

+ Khởi nghĩa của nông dân và nô tì nổ ra ở nhiều nơi, tiêu biểu nhất là khởi nghĩa của nhà sư Phạm Sư Ôn ở Hà Nội.

+ Những cuộc tấn công của Chăm-pa ra Thăng Long càng làm cho triều Trần thêm rệu rã.

- Hồ Quý Ly dần thâu tóm quyền lực. Năm 1397, ông ép vua Trần dời đô vào Thanh Hoá. Năm 1400, Hồ Quý Ly buộc vua Trần nhường ngôi, lập ra triều Hồ, đặt tên nước là Đại Ngu (niềm vui lớn). Triểu Hồ chỉ tổn tại trong 7 năm với hai đời vua là Hồ Quý Ly (1400) và Hồ Hán Thương (1400 - 1407).

Hoạt động 2. Một số nội dung và tác động của những cải cách của Hồ Quý Ly

GV yêu cầu HS 2 nhóm tranh biện với nhau, từ đó liên hệ thực tế hiện nay ở Việt Nam: Em hãy cho biết sự khác nhau giữa tiền giấy và tiền đồng. Liên hệ và cho biết ở Việt Nam hiện nay đang lưu hành phổ biến loại tiên nào. Vì sao?

Sản phẩm dự kiến:

a) Nội dung

- Chính trị, quân sự: 

+ Hồ Quý Ly tiến hành các biện pháp để củng cố chế độ quân chủ tập quyền: cải tổ quy chế quan lại, lập lại kỉ cương.

+ Chú ý tăng cường lực lượng quân đội chính quy, xây dựng nhiều thành luỹ (Tây Đô, Đa Bang,...), chế tạo súng thần cơ, đóng thuyền chiến.

- Kinh tế, xã hội:

+ Nhằm hạn chế quyền lực của quý tộc Trần, Hồ Quý Ly thực hiện các chính sách hạn điền, hạn nô.

+ Phát hành tiền giấy, cải cách chế độ thuế khoá, thống nhất đơn vị đo lường trong cả nước.

- Văn hoá, giáo dục:

+ Nhà Hồ thực hiện cải cách chế độ học tập và thi cử để tuyển chọn nhân tài.  Kì thi Thái học sinh đầu tiên (năm 1400) của nhà Hồ tuyển được nhiều người giỏi.

+ Văn hoá dân tộc được đề cao với việc khuyến khích sử dụng chữ Nôm để dịch sách chữ Hán, dạy học và sáng tác văn chương.

b) Tác động

- Ưu điểm: Cải cách của Hồ Quý Ly có nhiều điểm tiến bộ, góp phần củng cố quyền lực của chính quyền trung ương, giảm bớt thế lực tầng lớp quý tộc, tăng cường tiểm lực kinh tế đất nước và phát triển văn hoá dân tộc.

- Hạn chế: Những cải cách đó vẫn còn chưa triệt để (như chính sách hạn nô) và kết quả trong thực tế còn hạn chế.

Hoạt động 3. Kháng chiến chống quân Minh của nhà Hồ

- GV yêu cầu HS đọc thông tin mục 3SGK tr.76, làm việc cá nhân và trả lời câu hỏi: Mô tả được những nét chính của cuộc kháng chiến chống quân Minh. 

- GV chia HS thành các nhóm, yêu cầu HS đọc Tư liệu 1,2  SGK tr.76 và thực hiện nhiệm vụ: Vì sao cuộc kháng chiến chống quân Minh của nhà Hồ lại nhanh chóng bị thất bại.

 Sản phẩm dự kiến:

Kháng chiến chống quân Minh của nhà Hồ

- Lấy cớ Hồ Quý Ly cướp ngôi nhà Trần, cuối năm 1406 nhà Minh huy động lực lượng lớn do Trương Phụ và Mộc Thạnh chỉ huy tiến sang xâm lược Đại Ngu.

- Cuối tháng 1 - 1407, quân Minh chiếm được thành Đa Bang và Đông Đô, nhà Hồ phải rút quân về cố thủ ở Tây Đô. Đến tháng 6 - 1407, cuộc kháng chiến của nhà Hồ thất bại.

- Nguyên nhân thất bại:

+ Nhà Hồ quá chú trọng vào việc xây dựng các phòng tuyến quân sự và lực lượng quân đội chính quy nên tự “giam mình” trong thế trận phòng ngự bị động.

+ Chưa kế thừa được truyền thống đánh giặc giữ nước của dân tộc ta là chiến tranh nhân dân.

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học,GV yêu cầu HS luyện tập làm bài

Câu 1: Ý nào dưới đây không phải lợi thế giúp Hồ Quý Ly thâu tóm quyền lực?

A. Tầng lớp quý tộc ăn chơi, hưởng lạc.

B. Khởi nghĩa nông dân và nô tì nổ ra ở nhiều nơi.

C.Chăm-pa liên tục tấn công ra Thăng Long.

D. Vua Trần qua đời, nội bộ quan lại lục đục.

Câu 2: Đâu không phải nét chính trong cải cách của Hồ Quý Ly:

A. Tiến hành các biện pháp để củng cố chế độ quân chủ tập quyền.

B. Cải cách chế độ học tập và thi cử.

C. Cải cách chế độ học tập và thi cử.

D. Củng cố chế độ tam quyền phân lập.

Sản phẩm dự kiến:

Câu 1: D

Câu 2: D

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Em hãy nhận xét ngắn gọn về những cải cách của Hồ Quý Ly?

Câu 2: Theo em, bài học kinh nghiệm quan trọng nhất rút ra từ cuộc kháng chiến chống Minh của nhà Hồ là gì?