Giáo án và PPT Lịch sử 7 cánh diều Bài 19: Khởi nghĩa Lam Sơn (1418 - 1427)

BÀI 19: KHỞI NGHĨA LAM SƠN (1418 - 1427)

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

Trong Bình ngô đại cáo, thay lời Lê Lợi, Nguyễn Trãi đã viết:

“ Ta đây:

Núi Lam Sơn đấy nghĩa

Chốn hoang dã nương mình

Ngẫm thù lớn há đội trời chung

Căm giặc nước không thể cùng sống”

Vậy cuộc khởi nghĩa Lam Sơn đã diễn ra như thế nào? Nguyên nhân thắng lợi, ý nghĩa lịch sử, vai trò của một số nhân vật lịch sử như Lê Lợi, Nguyễn Trãi, Nguyễn Chích,… là gì?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Tìm hiểu về những ngày đầu của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn

- GV cho HS làm việc nhóm đôi, Đọc thông tin, hãy trình bày hoạt động của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn trong những năm 1424, 1425.

Sản phẩm dự kiến:

Hoạt động của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn trong những năm 1424, 1425:

- Năm 1416: Lê Lợi cùng 18 người trong bộ chỉ huy cuộc khởi nghĩa đã tổ chức hội thề ơ Lũng Nhai (Thanh Hoá), quyết tâm đánh đuổi quân Minh, khôi phục độc lập dân tộc.

- Năm 1418: Lê Lợi đã tập hợp hào kiệt bồn phương dựng cờ khởi nghĩa tại căn cứ Lam Sơn (Thanh Hoá) và tự xưng là Bình Định Vương.

- Giữa năm 1418: 

+ Lê Lai cải trang giả làm Lê Lợi chỉ huy một toán quân phá vòng vây. 

+ Quân Minh lâm tưởng đã giết được Lê Lợi nên rút quân.

- Giữa năm 1423: Lê Lợi đề nghị tạm hoà, quân Minh chấp thuận, nghĩa quân trở về căn cứ Lam Sơn.

Hoạt động 2. Tìm hiểu về giải phóng Nghệ An, Tân Bình, Thuận Hóa

- GV chia HS thành nhóm 4, đọc thông tin, tư liệu trong sgk, hãy trình bày hoạt động của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn trong những năm 1424, 1425.

Sản phẩm dự kiến:

Hoạt động của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn trong những năm 1424, 1425:

- Cuối năm 1424, Nguyễn Chích đề nghị tạm rời vùng núi rừng Thanh Hóa, chuyển quân vào Nghệ An. 

- Sau đó Lê Lợi dẫn quân vào miền Tây Nghệ Anh và giành được những thắng lợi ở Trà Lân, Khả Lưu, Bồ Ải,...Trong một thời gian ngắn, nghĩa quân nhanh chóng làm chủ phần lớn Nghệ An. 

- Tháng 8-1423, nghĩa quân từ Nghệ An tiến vào giải phóng Tân Bình (Quảng Bình, Quảng Trị) và Thuận Hóa (Thừa Thiên Huế).

- Trong vòng 10 tháng, nghĩa quân Lam Sơn đã giải phóng một vùng rộng lớn từ Thanh Hóa đến đèo Hải Vân.

Hoạt động 3. Tìm hiểu về khởi nghĩa Lam Sơn toàn thắng (1426-1427)

- GV cho HS làm việc nhóm 4, Đọc thông tin và quan sát lược đồ 19, hãy trình bày một số sự kiện tiêu biểu của khởi nghĩa Lam Sơn năm 1426 đến năm 1427.

Sản phẩm dự kiến:

1. Khởi nghĩa Lam Sơn toàn thắng

- Tháng 9-1426, nghĩa quân Lam Sơn tấn công ra Bắc với 3 đạo quân chính. Nghĩa quân giành thắng lợi trong nhiều trận lớn, quân Minh phải rút vào thành Đông Quan cố thủ. 

- Cuối năm 1426, trong trận Tốt Động - Chúc Động, nghĩa quân đã phục kích, đánh tan quân trên 5 vạn quân Minh, tướng Vương Thông phải tháo chạy. 

- Tháng 10-1427, khoảng 15 vạn viện binh do Liễu Thăng và Mộc Thanh chỉ huy chia làm hai đường tiến vào Đại Việt. Nghĩa quân tổ chức, phục kích và tiêu diệt Liễu Thăng cùng toán quân tiên phong, Mộc Thạch sợ hãi rút quân về nước, Vương Thông chấp nhận nghị hòa. 

- Ngày 10-12-1427, diễn ra hội thề giữa bộ chỉ huy nghĩa quân Lam Sơn và đại diện quân Minh. 

- Ngày 3-1-1428, toán quân Minh cuối cùng rút về nước, đất nước sạch bóng quân thù. Khởi nghĩa Lam Sơn kết thúc thắng lợi

Hoạt động 4. Tìm hiểu về nguyeenn nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch sử.

-  GV cho HS làm việc nhóm 4, đọ thông tin trong sgk và trả lời câu hỏi:

a, Giải thích nguyên nhân chính dẫn đến thắng lợi của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn.

b, Nêu ý nghĩa của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn.

Sản phẩm dự kiến:

a, Nguyên nhân chính dẫn đến thắng lợi của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn:

- Bắt nguồn từ truyền thống yêu nước, đoàn kết của dân tộc

- Sự lãnh đạo và nghệ thuật quân sự tài tình, sáng tạo của bộ chỉ huy nghĩa quân mà đại diện là Lê Lợi, Nguyễn Trãi, Nguyễn Chích,..

b, Ý nghĩa của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn:

- Chấm dứt 20 năm đô hộ của nhà Minh

- Khôi phục độc lập dân tộc

- Đưa đến sự thành lập vương triều Lê sơ, mở ra thời kì phát triển mới của Đại Việt.

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học,GV yêu cầu HS luyện tập làm bài

Câu 1. Sự kiện nào đánh dấu khởi nghĩa Lam Sơn từ một cuộc khởi nghĩa địa phương đã phát triển thành một cuộc chiến tranh giải phóng dân tộc? 

A. Lê Lợi chuyển quân vào Nghệ An.

B. Giải phóng Tân Bình, Thuận Hóa.

C. Lê Lợi tiến quân ra Bắc.

D. Chiến thắng Tốt Động- Trúc Động.

Câu 2. Cuộc khởi nghĩa Lam Sơn thắng lợi không xuất phát từ nguyên nhân nào sau đây? 

A. Tinh thần yêu nước, ý chí quyết tâm đánh giặc của nhân dân.

B. Tinh thần đoàn kết quân dân trong cuộc khởi nghĩa Lam Sơn.

C. Có một bộ chỉ huy tài giỏi với đường lối chính trị quân sự đúng đắn, sáng tạo.

D. Nhà Minh đang bước vào thời kì khủng hoảng, suy yếu.

Sản phẩm dự kiến:

Câu 1: C

Câu 2: D

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Đâu là lí do khiến Lê Lợi đồng ý với kế hoạch chuyển quân vào Nghệ An của Nguyễn Chích? 

Câu 2: Quyết định nào của Lê Lợi đã tạo ra bước ngoặt đầu tiên cho cuộc khởi nghĩa Lam Sơn?