Giáo án và PPT Ngữ văn 10 chân trời Bài 3: Thực hành tiếng Việt

THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT

LỖI DÙNG TỪ VÀ CÁCH SỬA

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời:

Em hãy phân biệt lỗi lặp từ và phép lặp trong liên kết câu?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1.  Lý thuyết

GV đặt câu hỏi hướng dẫn học sinh tìm hiểu:  Em hãy nêu khái niệm lặp từ?

Sản phẩm dự kiến:

1. Lỗi lặp từ

- Lặp từ là dùng nhiều lần một từ trong câu hoặc trong những câu liền kề nhau khiến cho câu văn, đoạn văn trở nên nặng nề.

 2. Lỗi dùng từ không đúng hình thức ngữ âm

 3. Lỗi dùng từ không đúng nghĩa

 4. Lỗi dùng từ không phù hợp với khả năng kết hợp.

 5. Lỗi dùng từ không phù hợp với kiểu văn bản.

Hoạt động 2. Gợi ý giải bài tập SGK

 GV đưa ra câu hỏi:  Em hãy nêu khái niệm đề bạt là gì?

 Sản phẩm dự kiến:

1. Bài tập 1

+ Câu a: Lỗi dùng từ không đúng với hình thức ngữ âm. Cách sửa: Thay từ "chín mùi" bằng "chín muồi".

+ Câu b: Lỗi dùng từ không phù hợp với khả năng kết hợp. Từ "giấu giếm" không thể kết hợp với quan hệ từ "với". Cách sửa: Bỏ từ "với".

+ Câu c: Lỗi dùng từ không đúng với hình thức ngữ âm. Cách sửa: Thay từ "thăm quan" bằng "tham quan".

+ Câu d: Lỗi dùng từ không đúng nghĩa và lỗi lặp từ. "Bất tủ" với nghĩa "không bao giờ chết, còn sống mãi trong trí nhớ, tình cảm người đời "không dùng cho "những bài hát". Trong trường hợp này, từ phù hợp để miêu tả "những bài hát" là từ “bất hủ" (không bao giờ mất, mãi mãi có giá trị). Tuy nhiên, nếu dùng "bất hủ" thay cho "bất tử" thì câu cũng vẫn mắc lỗi lặp từ (bất hủ = còn lại mãi với thời gian). Cách sửa: Bỏ từ "bất tử" (Những bài hát ấy sẽ còn lại mãi với thời gian).

+ Câu đ: Lỗi lặp từ. Cách sửa: cần thay cụm từ bài "Thơ duyên" của Xuân Diệu bằng cụm từ tương đương khác (bài thơ này, tác phẩm này).

+ Câu e: Lỗi dùng từ không phù hợp với kiểu VB. Cách sửa: Kính mong Ban Giám hiệu xem xét và giải quyết vấn đề này giúp tôi.

1. Bài tập

- Đề xuất - đưa ra một ý kiến, giải pháp. 

- Đề cử - giới thiệu ra để lựa chọn mà bầu.

- Đề đạt - trình bày ý kiến, nguyện vọng lên cấp trên.

- Đề bạt - đưa một người giữ chức vụ cao hơn.

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học,GV yêu cầu HS luyện tập làm bài:

Câu 1: Các lỗi về từ ngữ thường gặp:

• A. Lỗi lặp từ
• B. Lỗi dùng sai từ
• C. Lỗi dùng sai nghĩa của từ
• D. Cả ba đáp án trên

Câu 2: Chữa lỗi dùng từ trong câu sau: “Bạn An là một học sinh ngoan ngoãn, chăm chỉ nên cả lớp ai cũng quý bạn An”

• A. Bạn An là một học sinh ngoan ngoãn, chăm chỉ nên cả lớp ai cũng quý.
• B. Bạn An là một học sinh ngoan ngoãn, chăm chỉ nên cả lớp ai cũng quý bạn.
• C. Bạn An là một học sinh ngoan ngoãn, chăm chỉ nên cả lớp ai cũng quý An.
• D. Không sửa câu trên được

Câu 3: Từ “lãng mạng” là từ dùng đúng hay sai?

• A. Đúng
• B. Sai

Câu 4: Câu “quá trình phát triển từ hạt mầm lên cây được gọi là quá trình trưởng thành của cây. Từ trưởng thành dùng đúng hay sai?

• A. Đúng
• B. Sai

Câu 5: Câu “mẹ rất quan tâm với việc học tập, sinh hoạt của em”, từ nào sử dụng sai?

• A. Rất
• B. Quan tâm
• C. Với
• D. Việc

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Nguyên nhân nào gây ra lỗi dùng từ không đúng nghĩa?

Câu 2: Làm thế nào để khắc phục lỗi dùng từ không đúng nghĩa?