Giáo án và PPT Ngữ văn 7 kết nối Bài 3: Người thầy đầu tiên (trích, Trin-ghi-dơ Ai-tơ-ma-tốp)

VĂN BẢN 2: NGƯỜI THẦY ĐẦU TIÊN

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

- GV tổ chức hoạt động chia sẻ: Trong những năm tháng đi học, em có yêu quý người cô, người thầy nào với một tình cảm đặc biệt không? Hãy kể một kỉ niệm của em với người cô (thầy) đó.

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

I. TÌM HIỂU CHUNG

Hoạt động 1: Tìm hiểu đặc điểm thể thơ

- GV yêu cầu HS đọc lại văn bản và xác định ngôi kể và người kể chuyện.

- Gv đặt tiếp câu hỏi: Vậy mối quan hệ giữa hai nhân vật “tôi” trong truyện là gì? Từ đó giới thiệu hoàn cảnh câu chuyện?

Sản phẩm dự kiến:

1. Người kể chuyện và ngôi kể

- Ngôi kể: ngôi thứ nhất

- Người kể chuyện ở phần (1) và (4) là một họa sĩ trẻ, cùng quê với A-tư-nai; phần (2) và (3) là An-tư-nai.

- Hai người kể chuyện đều sinh ra và lớn lên ở làng Ku-ku-rêu, hiện nay cùng sống ở Mát-xcơ-va và có quen biết nhau. 

- Hoàn cảnh truyện: An-tư-nai hẹn với dân làng sẽ ở lại vài ngày nhưng ngay khi buổi lễ kết thúc, bà đã vội vã rời làng, trờ lại Mát-xcơ-va. Sau đó, bà viết thư cho hoạ sĩ, kể về “người thầy đầu tiên”; giải thích vì sao mình đột ngột ra đi và nhờ anh kể lại cho dân làng nghe câu chuyện của bà.

Hoạt động 2: Tìm hiểu nhân vật An-tư-nai.

- GV yêu cầu HS đọc phần (2) và trả lời câu hỏi: An-tư-nai có hoàn cảnh sống như thế nào? Chi tiết nào nói lên điều đó?

- GV yêu cầu HS đọc tiếp văn bản và trả lời các câu hỏi:

+ An-tư-nai đã dành cho thầy Đuy-sen tình cảm như thế nào? Chi tiết nào nói lên điều đó?

+ Nhờ “người thầy đầu tiên” ấy, cuộc đời An-tư-nai đã thay đổi ra sao?

Sản phẩm dự kiến:

Nhân vật An-tư-nai 

- Hoàn cảnh sống của An-tư-nai: mồ côi cha mẹ, ở cùng chú thím, gia cảnh nghèo khó

• Một cô bé thiếu thốn cả về vật chất và  tình cảm, không được chăm sóc, yêu thương.

- Tình cảm yêu quý, ngưỡng mộ thầy: Thầy đã cõng, bế các em qua suối, giúp các em lao động

- Trân trọng, biết ơn người thầy “vì tấm lòng nhân từ, vì những ý nghĩ tốt lành, vì những ước mơ của thầy về tương lai chúng tôi”.

- Nhận xét:

• An-tư-nai từ cô bé mồ côi không biết chữ, ở vùng quê nghèo khó nhờ có người thầy dạy dỗ, khích lệ đã có cơ hội lên thành phố học tập và trở thành một viện sĩ nổi tiếng.
• Tấm lòng biết ơn, trân quý người thầy.

Hoạt động 3: Hình ảnh người thầy Đuy-sen

Em hãy đọc kĩ phần (3) của đoạn trích và trả lời các câu hỏi sau:

a. Hình ảnh thầy Đuy-sen hiện lên qua lời kể, cảm xúc và suy nghĩ của nhân vật nào?

b. Những chi tiết tiêu biểu nào được nhà văn sử dụng để khắc họa nhân vật thầy Đuy-sen?

c. Khái quát đặc điểm tính cách nhân vật thầy Đuy-sen.

Sản phẩm dự kiến:

Nhân vật thầy Đuy-sen

- Người thầy Đuy-sen được hiện lên qua lời kể, cảm xúc và suy nghĩ của nhân vật An-tư-nai.

- Là người thầy có mục đích sống cao đẹp, cương nghị, kiên nhẫn, nhân hậu, có tấm lòng vị tha. 

+ Ngôn ngữ đối thoại: thầy đã trò chuyện, thuyết phục các em nhỏ đi học; động viên, khích lệ An-tư-nai  cố gắng học tập

+ Chi tiết miêu tả hành động: một mình thầy sửa sang nhà kho cũ thành lớp học; bế và cõng các em nhỏ qua suối; kiên trì dạy chữ cho các em nhỏ; ước mơ về tương lai tươi sáng của học trò…

+ Chi tiết miêu tả cảm xúc, suy nghĩ của An-tư-nai về thầy Đuy-sen: mong ước thầy là anh ruột của mình, cảm nhận tấm lòng nhân hậu  tình yêu thương của thầy…

●        tình cảm yêu thương và hết lòng vì học trò

●       Một người thầy có tấm lòng cao cả

Hoạt động 4: Hình ảnh người người họa sĩ

- GV yêu cầu HS theo dõi văn bản phàn (4) và thảo luận theo các câu hỏi sau:

+ Sau khi đọc xong bức thư của An-tư-nai, người họa sĩ đã có tâm trạng như thế nào?

+ Người họa sĩ đã có những ý tưởng như thế nào? Qua đó em có nhận xét gì về người họa sĩ?

Sản phẩm dự kiến: 

Nhân vật người họa sĩ

- Người họa sĩ đã suy nghĩ, băn khoăn, trăn trở  để tìm ý tưởng vẽ bức tranh.

- Có rất nhiều ý tưởng vẽ tranh dành cho Người thầy đầu tiên.

●Người họa sĩ cảm nhận được tình cảm của An-tư-nai và cũng là tình cảm của mình dành cho thầy Đuy-sen. Những trăn trở về bức vẽ thể hiện được sự trân trọng, biết ơn đối với người thầy.

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Câu 1. Nhờ "người thầy đầu tiên" ấy, cuộc đời An-tư-nai đã thay đổi ra sao?

A. Trở thành tỉ phú.

B.  An-tư-nai cố gắng học tập và trở thành một viện sĩ.

C. Trở thành tu sĩ có tiếng.

D. Đỗ vào trường đai học hàng đầu thế giới.

Câu 2. Đặc điểm tính cách nhân vật thầy Đuy-sen:

A. Kiên trì, chịu khó

B. Có tấm lòng nhân từ, ý nghĩ tốt lành

C. Yêu mến trẻ nhỏ, mong cho các em được học hành đến nơi đến chốn

D. Tất cả các ý trên đều đúng

Sản phẩm dự kiến:

Câu 1: B

Câu 2: D

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Em hãy viết đoạn văn (khoảng 5 - 7 câu) kể lại nội dung của phần (1) hoặc phần (4) văn bản Người thầy đầu tiên bằng lời của người kể chuyện ngôi thứ ba.

Câu 2: Điền từ vào chỗ trống: Các nhân vật người kể chuyện trong đoạn trích có mối quan hệ ........ với nhau.