Giáo án và PPT Ngữ văn 7 kết nối Bài 4: Gò Me (trích, Hoàng Tố Nguyên)

VĂN BẢN 2: GÒ ME

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

- GV tổ chức hoạt động chia sẻ: 

1. Em đã biết bài thơ nào viết về miền đất Nam Bộ? Hãy đọc và chia sẻ nghe một đoạn thơ mà em yêu thích.

2. Chia sẻ những điều em biết về vẻ đẹp của miền đất này.

- GV gợi ý: bài thơ đã học Cửu Long Giang ta ơi – Nguyên Hồng (Ngữ văn 6)

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

I. TÌM HIỂU CHUNG

Hoạt động 1: Tìm hiểu tác giả, tác phẩm

- GV yêu cầu HS: xác định thể loại, phương thức biểu đạt, bố cục của văn bản.

Sản phẩm dự kiến:

Tác giả

- Tên: Hoàng Tố Nguyên

- Năm sinh – năm mất: 1929-1975

- Quê quán: Tiền Giang

- Phong cách nghệ thuật: đậm chất Nam Bộ, thể hiện tình yêu và lòng nhớ thương quê hương da diết của một người con Nam Bộ đang sống trên đất Bắc.

- Tác phẩm tiêu biểu: Gò Me (1957), Đất nước (1956), Con tàu trắng (1970)…

Tác phẩm 

- Sáng tác năm 1956

- Hoàn cảnh: Đất nước bị chia cắt bởi chiến tranh.

Hoạt động 2: Tìm hiểu thiên nhiên vùng đất Gò Me

- GV yêu cầu HS đọc lại bài thơ và thực hiện nhiệm vụ theo cặp đôi:

+ Liệt kê những chi tiết miêu tả vẻ đẹp của thiên nhiên vùng đất Gò Me (âm thanh, màu sắc, không gian). Từ đó, em có nhận xét gì về thiên nhiên vùng đất này?

- GV đặt thêm câu hỏi: Tác giả sử dụng biện pháp nghệ thuật gì trong miêu tả thiên nhiên? Tác dụng

Sản phẩm dự kiến:

Thiên nhiên vùng đất Gò Me

- Cảnh vật quê hương hiện lên qua nỗi nhớ của nhà thơ – một người con phải sống xa quê.

- Âm thanh: leng keng nhạc ngựa, lao xao vườn mía, tre thổi sáo, chim cu gáy, gió xao xuyến bờ tre…

- Màu sắc: con đê cát đỏ, lúa nàng keo vàng rực, nước trong, lá me xanh…

- Thiên nhiên xanh mướt, tươi tốt, nên thơ.

- Nghệ thuật: so sánh → hình ảnh so sánh sống động, thi vị.

→ tác giả ca ngợi vẻ đẹp quê hương

Hoạt động 3: Tìm hiểu hình ảnh người dân Gò Me

- GV yêu cầu HS đọc bài thơ, trả lời câu hỏi:

+ Những chi tiết nào miêu tả ngoại hình của các cô gái Gò Me?

+ Những chi tiết nào miêu tả phẩm chất, tâm hồn của họ?

+ Từ những chi tiết đó, em có cảm nhận gì về con người nơi đây?

Sản phẩm dự kiến:

- Những cô gái Gò Me với vẻ đẹp chân chất, duyên dáng: má núm đồng tiền, nghiêng nón làm duyên.

- Hình ảnh những người lao động khỏe khoắn, yêu đời, gắn bó với quê hương xứ sở: Mọc cấy, tay tròn, véo von điệu hát cổ truyền, giã me bên trã canh chua ngọt ngào…

Cuộc sống con người gắn bó với thiên nhiên, gần gũi với ruộng đồng sông nước miền Tây.

Hoạt động 4: Tìm hiểu tình cảm của tác giả với quê hương

- GV yêu cầu HS theo dõi văn bản và đọc lại đoạn thơ có dẫn câu hò. 

+ Câu hò được tác giả dẫn lại mấy lần? Theo em, tác giả hai lần dẫn lại câu hò gợi cho em suy nghĩ gì?

+ Em cảm nhận như thế nào về tình cảm của tác giả với Gò Me?

Sản phẩm dự kiến: 

Tình cảm của tác giả với quê hương

- Câu hò được dẫn lại: 2 lần – nét sinh hoạt văn hóa truyền thống của quê hương.

- Điệu hò làm nên vẻ đẹp, bản sắc của cùng đất này → người đi xa nhớ về hương thường nhớ về những câu hò thân thương

- Tình cảm của tác giả: tự hào về vẻ đẹp thiên nhiên, con người, văn hóa, lịch sử của quê hương

→ Thể hiện tình yêu, nỗi nhớ da diết đối với quê hương của tác giả.

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Câu 1. Nhớ đến Gò Me, tác giả nhớ da diết điều gi?

A. điệu hò quê hương

B. điệu múa cổ truyền

C. bài học

D. câu chuyện xưa

Câu 2. Hình ảnh người dân Gò Me được tác giả khắc hoạ qua những chi tiết nào? 

A. Những chị, những em má núng đồng tiền/ Nọc cấy, tay tròn, nghiêng nón làm duyên

B. Véo von điệu hát cổ truyền

C. Tôi nằm trên võng mẹ đưa/Có chim cu gáy giữa trưa hanh nồng

D. Tất cả các ý trên đều đúng

Sản phẩm dự kiến:

Câu 1: A

Câu 2: D

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Điền từ vào chỗ trống: Những chi tiết khắc họa hình ảnh con người Gò Me cho ta cảm nhận họ là những người rất ...., cởi mở, đáng yêu. Cuộc sống của họ cũng luôn có sự tự do, những niềm vui, tiếng cười.

Câu 2: Viết đoạn văn (khoảng 5 - 7 câu) nêu cảm nhận của em về đoạn thơ từ Ôi, thuở ấu thơ đến Lá xanh như dải lụa mềm lửng lơ.