Giáo án điện tử chuyên đề Lịch sử 12 kết nối CĐ 1: Lịch sử tín ngưỡng và tôn giáo ở Việt Nam (P5)

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI MÔN LỊCH SỬ!

CHUYÊN ĐỀ 1. LỊCH SỬ TÍN NGƯỠNG VÀ TÔN GIÁO Ở VIỆT NAM

NỘI DUNG BÀI HỌC

III.

MỘT SỐ TÔN GIÁO Ở VIỆT NAM

Việt Nam là quốc gia đa tôn giáo.

Các tôn giáo cùng tồn tại và bình đẳng với nhau

Gồm:

• Tôn giáo du nhập từ bên ngoài.
• Tôn giáo bản địa.

01

Tìm hiểu về Nho giáo.

02

Tìm hiểu về Phật giáo.

03

Tìm hiểu về Đạo giáo.

04

Tìm hiểu về Cơ đốc giáo.

05

Tìm hiểu về một số tôn giáo khác.

Nhóm

3. Đạo giáo

Hình 19. Chùa Mui (Hà Nội) từng là đạo quán lớn với tên chữ là “Hưng Thánh quán”

3. Đạo giáo

Chia lớp thành 5 nhóm và thực hiện nhiệm vụ:

Khai thác Hình 19 – 20, mục Em có biết, thông tin mục III.2 SGK tr.17 – 18 và trả lời câu hỏi: Trình bày những biểu hiện của Đạo giáo trong đời sống văn hóa – xã hội qua các thời kì lịch sử.

Nhóm 3:

Hình 20.

Trấn Vũ quán (Hà Nội)

a. Lịch sử hình thành và quá trình truyền bá:

• Thời gian: cuối TK II.
• Hoàn cảnh: phong trào nông dân khởi nghĩa ở vùng Nam Trung Quốc.
• Nền tảng: Đạo gia.

Đạo Giáo Tam Thánh

Lão Tử cưỡi trâu rời Trung Hoa

Biểu tượng âm dương nói lên bản chất và mối quan hệ giữa âm và dương.

a.1. Lịch sử hình thành

a. Lịch sử hình thành và quá trình truyền bá:

• Thời gian: cuối TK II.
• Có nhiều điểm tương đồng với tín ngưỡng của người Việt.

Tượng đá An Kỳ Sinh - đạo sĩ tu luyện Đạo Tiên trên đỉnh non thiêng Yên Tử.

a.2. Quá trình truyền bá

Bắc thuộc

Phổ biến trong dân gian.

Tiền Lê

Có chức quan Sùng Chân phụ trách Đạo giáo.

Lý – Trần

Là một trong “Tam giáo (Phật giáo, Nho giáo).

Lê trung hưng

Suy thoái, đạo quán trở thành chùa.

a.2 Quá trình truyền bá

Đầu TK XX

Các đàn cầu Tiên được xây dựng ở nhiều nơi.

coi trọng đạo sĩ.

Bích Câu Đạo Quán – Chứng tích của Đạo Giáo Thần tiên tại Kinh thành Thăng Long.

Một trong những đàn phụ tiên (cầu tiên) nổi tiếng được nhà Nho tổ chức để hỏi trời đất về chuyện thời thế, tốt, xấu,...

Cổng tam quan Đền Quán Thánh (Trấn Vũ quán) vào đầu thế kỷ 20

Đạo quán Linh Tiên hay Chùa Linh Tiên quán là công trình kiến trúc Đạo giáo được thành lập từ thời nhà Triệu nước Nam Việt. Tuy nhiên, kiến trúc tồn tại đến ngày nay là có từ thời Mạc.

b. Biểu hiện về ảnh hưởng của Đạo giáo

• Có sự giao thoa và ảnh hưởng tới tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên, thờ Mẫu, thờ Thành hoàng.
• Nhiều dấu tích gắn với các đạo quán vẫn tồn tại, phân bố ở nhiều nơi: Hà Nội, Lạng Sơn, Bắc Ninh, Bắc Giang,…

Pho tượng thánh Trấn Vũ đền Quán Thánh được đúc năm 1677

Trấn Vũ quán xưa

Thăng Long tứ quán

Trấn Vũ quán nay

Huyền Thiên quán xưa

Thăng Long tứ quán

Huyền Thiên quán nay

Đông Thiên quán xưa

Thăng Long tứ quán

Đông Thiên quán nay

Đế Thích quán xưa

Thăng Long tứ quán

Đế Thích quán nay

b. Biểu hiện về ảnh hưởng của Đạo giáo

• Nhiều đàn cầu Tiên gắn liền với các di tích như: đền Ngọc Sơn, đền Tản Viên (Hà Nội), đền Đào Xá (Hưng Yên),...
• Một số phong tục, hoạt động mang màu sắc của Đạo giáo vẫn tồn tại: thuật phong thuỷ, phương pháp dưỡng sinh, các môn võ thuật, hình thức cúng bái,...

Đền Đào Xá từng có tên gọi là Đàn Xướng Thiện

Chùa Mui (Hà Nội) – từng là đạo quán lớn với tên chữ là “Hưng Thánh quán”

Đền Ngọc Sơn (Hà Nội) - nơi thờ thần Văn Xương Đế Quân trong Tam Sinh Tam Thế, một vị thần được dân gian lẫn Đạo giáo tôn sùng là thần chủ quản công danh phúc lộc cho sĩ nhân.

• “Đạo” là khái niệm chỉ cái tự nhiên, có sẵn một cách tự nhiên.
• “Đạo sinh nhất, nhất sinh nhị, nhị sinh tam, tam sinh vạn vật”.
• “Đức” là biểu hiện cụ thể của “Đạo” trong từng sự vật.
• Lão Tử cho rằng khi theo “Đạo”, dục vọng mỗi ngày mỗi giảm, giảm rồi lại giảm nữa, cho đến “vô vi”.

Tư liệu 9:

• Đạo giáo từng ảnh hưởng đến cả tầng lớp nho sĩ với tâm thái ưa thích đời sống thanh nhàn, tự tại.
• Khi người trí thức chán nản với thời cuộc, gặp chuyện bất bình chốn quan trường thì thường lui về ẩn dật, sống vui thú điền viên như: Chu Văn An, Nguyễn Trãi, Nguyễn Bỉnh Khiêm, Nguyễn Khuyến,...

Mở rộng:

--------------- Còn tiếp ---------------