Giáo án và PPT Ngữ văn 7 chân trời Bài 7: Những kinh nghiệm dân gian về thời tiết

VĂN BẢN 1: NHỮNG KINH NGHIỆM DÂN GIAN VỀ THỜI TIẾT

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời: Thiên nhiên tác động như thế nào đến cuộc sống của chúng ta?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Đọc hiểu chung

GV đặt câu hỏi hướng dẫn học sinh tìm hiểu: Tác giả dân gian muốn nói về hiện tượng gì qua câu 6?

Sản phẩm dự kiến:

- Qua câu số 6, tác giả muốn nói về hiện tượng thời gian thay đổi theo mùa đông và mùa hè. Vào mùa hè, ngày dài đêm ngắn, vào mùa đông, ngày ngắn đêm dài

Hoạt động 2: Đọc hiểu văn bản

Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu một số yếu tố của các câu tục ngữ

GV đưa ra câu hỏi: Một câu tục ngữ bao gồm những yếu tố nào?

- GV chia lớp thành 2 nhóm, mỗi nhóm sẽ thảo luận hoàn thành một nhiệm vụ riêng:

+ Nhóm 1: Điền số chữ, số dòng, số vế của các câu tục ngữ số 2, 4, 6 vào bảng:

+ Nhóm 2: Xác định các cặp vần từ câu tục ngữ số 2 đến số 6 và điền vào bảng dưới đây và nhận xét về tác dụng của vần trong các câu tục ngữ nêu trên:

GV đưa ra câu hỏi: Về hình thức, câu tục ngữ số 5 có gì khác biệt so với các câu còn lại?

Sản phẩm dự kiến:

1. Một số yếu tố của các câu tục ngữ

- Những câu tục ngữ thường ngắn gọn, có nhịp điệu, có hình ảnh, có vần. 

- Số chữ, số dòng, số vế của câu tục ngữ số 2, 4, 6:

- Cặp vần từ câu tục ngữ số 2 đến số 6:

=> Tác dụng của vần trong các câu tục ngữ nêu trên là tạo nên sự hài hòa về âm thanh cho các câu tục ngữ.

- Về hình thức, câu tục ngữ số 5 là một câu lục bát.

Nhiệm vụ 2: Tìm hiểu nội dung, chủ đề của các câu tục ngữ

GV đưa ra câu hỏi: Em hãy nêu nhận xét chung về nội dung các câu tục ngữ trong VB.

Sản phẩm dự kiến:

2. Nội dung, chủ đề của các câu tục ngữ

- Nhận xét về nội dung chung của các câu tục ngữ trong VB: Thể hiện những kinh nghiệm của dân gian về thời tiết.

……………………………………………………

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học, GV yêu cầu HS hoàn thành các bài tập trắc nghiệm sau:

Câu 1: Những câu sau đây câu nào không phải là tục ngữ?

A. Khoai ruộng lạ, mạ ruộng quen.

B. Một nắng hai sương

C. Chớp đông nhay nháy, gà gáy thì mưa.

D. Thân em như tấm lụa đào.

Câu 2: Ý nghĩa của câu tục ngữ: "Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng - Ngày tháng mười chưa cười đã tối" là gì?

A. Tính toán gieo trồng các giống cây, con cho phù hợp với thời vụ.

B. Giúp con người chủ động sử dụng thời gian để sắp xếp, tính toán công việc trong những mùa khác nhau trong năm.

C. Chủ động đối phó với những thiên tai trong các mùa khác nhau trong năm.

D. Nhắc nhở con người phải biết quý trọng thời gian.

Câu 3: Câu tục ngữ: "Tháng bảy kiến bò, chỉ lo lại lụt" diễn tả điều gì?

A. Tháng bảy kiến bò, là có nắng to.

B. Tháng bảy có kiến bò thì hết lo lũ lụt.

C. Người dân lo sợ mưa to lũ lụt.

D. Tháng bảy (ở miền Bắc) hễ nhìn thấy kiến bò hàng đàn lên tường là dự báo sắp có mưa to, lũ lớn xảy ra.

Câu 4: Những kinh nghiệm được đúc kết trong các câu tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất có ý nghĩa gì?

A. Giúp nhân dân lao động chủ động đoán biết được cuộc sống và tương lai của mình.

B. Giúp nhân dân lao động có một cuộc sống vui vẻ, nhàn hạ và sung túc hơn.

C. Là bài học dân gian về khí tượng, giúp nhân dân lao động chủ động dự đoán thời tiết và nâng cao năng suất lao động.

D. Giúp nhân dân lao động sống lạc quan, tin tưởng vào cuộc sống và công việc của mình.

Câu 5: Nội dung những câu tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất nói về điều gì ?

A. Các hiện tượng thuộc về quy luật tự nhiên

B. Công việc lao động sản xuất của nhà nông.

C. Mối quan hệ giữa thiên nhiên và con người

D. Những kinh nghiệm quý báu của nhân dân lao động trong việc quan sát các hiện tượng tự nhiên và trong lao động sản xuất.

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS hoàn thành bài tập sau:

Câu 1. Sử dụng kiến thức đã học để viết đoạn văn hoặc đoạn đối thoại về tình huống giao tiếp hằng ngày có sử dụng tục ngữ trong bài.

Câu 2. Lập bảng tổng kết lại nội dung và nghệ thuật của từng câu tục ngữ trong văn bản.