Giáo án và PPT Lịch sử và Địa lí 5 chân trời Bài 10: Triều Trần và kháng chiến chống Mông - Nguyên

BÀI 10. TRIỀU TRẦN VÀ KHÁNG CHIẾN CHỐNG MÔNG – NGUYÊN

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV đặt câu hỏi hướng dẫn học sinh tìm hiểu: Em hãy nêu một số đóng góp của Triều Trần đối với lịch sử dân tộc mà em biết.

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Triều Trần và công cuộc xây dựng đất nước

GV đặt câu hỏi yêu cầu học sinh trao đổi trả lời:

• Triều Trần được thành lập vào năm bao nhiêu?

• Triều Trần có những chính sách nào để xây dựng đất nước và phát triển kinh tế?

Sản phẩm dự kiến:

- Năm 1226, Lý Chiêu Hoàng nhường ngôi cho chồng là Trần Cảnh, Triều Trần được thành lập.

- Một số nét chính về công cuộc xây dựng đất nước dưới Triều Trần:

+ Tiến hành công cuộc xây dựng đất nước, củng cố bộ máy chính quyền.

+ Có nhiều chính sách để phát triển kinh tế như đắp đê, khuyến khích sản xuất.

Hoạt động 2. Cuộc kháng chiến chống quân Mông – Nguyên

HS tìm hiểu để trả lời câu hỏi:

• Quân dân nhà Trần đã đánh tan quân xâm lược Mông – Nguyên vào những năm nào?

• Ai là người lãnh đạo nhân dân chống quân Nguyên lần thứ hai và thứ ba?

• Trận thủy chiến trên sông Bạch Đằng năm 1288 do ai lãnh đạo?

• Em hãy nêu diễn biến của trận thuỷ chiến trên sông Bạch Đằng năm 1288.

• Quân ta đã bố trí trận địa nào trên sông Bạch Đằng để tiêu diệt giặc?

• Trận thuỷ chiến trên sông Bạch Đằng có kết quả như thế nào?

• Chiến thắng nào đã kết thúc hoàn toàn cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Mông – Nguyên?

Sản phẩm dự kiến:

- Những chiến thắng và nhân vật lịch sử tiêu biểu trong cuộc kháng chiến chống quân Mông – Nguyên là: Trận thuỷ chiến trên sông Bạch Đằng năm 1288, Phạm Ngũ Lão, Trần Quốc Toản, Trần Quốc Tuấn.

- Chiến thắng của quân dân nhà Trần trên sông Bạch Đằng:

+ Năm 1288, thuyền chở lương thực của quân Nguyên bị quân ta đánh chìm, giặc lâm vào tình thế khó khăn buộc phải rút về nước.

+ Nhân cơ hội đó, nhà Trần đã bố trí trận địa cọc ở cửa sông Bạch Đằng để mai phục tiêu diệt giặc.

+ Khi đoàn thuyền giặc rút gần đến cửa sông thì, quân nhà Trần giả thua bỏ chạy để giặc đuổi theo, lọt vào trận địa mai phục của ta.

+ Thuyền giặc vướng vào cọc bị vỡ, đắm rất nhiều, quân Trần giành thắng lợi.

- Trần Quốc Tuấn đã sử dụng kế sách đóng cọc thành trận địa để đánh bại quân Nguyên.

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Câu 1: Ai là người lãnh đạo nhân dân chống quân Nguyên lần thứ hai và thứ ba?

A. Trần Nhân Tông.

C. Trần Thánh Tông.

B. Trần Anh Tông.

D. Trần Hiền Tông.

Câu 2: Tại sao Chu Văn An treo mũ áo từ quan, về quê dạy học?

A. Vì ông không được vua chấp thuận “Thất trảm sớ”.

B. Vì ông không quen với cảnh chốn quan trường.

C. Vì ông muốn về quê dạy học cho học sinh nghèo.

D. Vì ông muốn để các học trò vào triều làm quan.

Câu 3: Phạm Ngũ Lão có xuất thân như thế nào?

A. Từ gia đình quan lại cấp thấp.

B. Từ gia đình địa chủ.

C. Từ gia đình tri thức nghèo.

D. Từ gia đình nông dân.

Câu 4: Câu nói “Nếu bệ hạ muốn hàng giặc thì trước hãy chém đầu thần rồi hãy hàng” là của ai?

A. Trần Thủ Độ.

B. Trần Quốc Toản.

C. Trần Quang Khải.

D. Trần Quốc Tuấn.

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Nguyên nhân nào dẫn đến thắng lợi của cuộc kháng chiến chống quân Mông – Nguyên của nhà Trần?

Câu 2: “Phá cường địch, báo hoàng ân” có nghĩa là gì?

Câu 3: Quân dân nhà Trần đã đánh tan quân xâm lược Mông – Nguyên vào những năm nào?