Câu hỏi tự luận Ngữ văn 9 chân trời Bài 5: Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga

BÀI 5: KHÁT VỌNG CÔNG LÍ

VĂN BẢN: LỤC VÂN TIÊN CỨU KIỀU NGUYỆT NGA
(15 câu)

1. NHẬN BIẾT (5 câu)

Câu 1:Trình bày hiểu biết của em về tác giả

Trả lời:

Nguyễn Đình Chiểu (1822-1888) tục gọi là Đồ Chiểu

- Quê quán: sinh tại quê mẹ ở làng Tân Thới, tỉnh Gia Định (nay thuộc thành phố HCM); quê cha ở xã Bồ Điền, huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế

- Cuộc đời:

+ Năm 1843, ông thi đỗ tú tài năm 21 tuổi

+ Năm 1849, ông bị mù. Tuy nhiên không đầu hàng số phận, ông về Gia Định dạy học và bốc thuốc.

+ Khi thực dân Pháp xâm lược Nam Kì, ông tích cực tham gia vào phong trào kháng chiến

+ Khi cả Nam Kì rơi vào tay giặc, ông về sống tại Ba Tri (Bến Tre), nêu cao tinh thần bất khuất cho đến lúc mất

- Sự nghiệp văn chương

+ Nguyễn Đình Chiểu là một nhà thơ lớn của dân tộc, ông đã để lại nhiều áng văn chương có giá trị nhằm truyền bá đạo lí làm người, lòng yêu nước và ý chí cứu nước.

+ Tác phẩm chính: Truyện Lục Vân Tiên, Dương Từ- Hà Mậu, Chạy giặc, Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc, Thơ điếu Trương Định...

- Quan điểm sáng tác: Nguyễn Đình Chiểu sáng tác với quan điểm lấy ngòi bút làm vũ khí chiến đấu: “Chở bao nhiêu đạp thuyền không khẳm – Đâm mất thằng gian bút chẳng tà.

Câu 2:Văn bản được viết theo thể loại nào? Nêu bố cục của văn bản.

Trả lời: 

Thể loại: lục bát 

Bố cục chia 2 phần: 

- Phần 1: Lục Vân Tiên đáng cướp

- Phần 2: Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga

Câu 3:Tóm tắt văn bản Lục Vân tiên cứu Kiều Nguyệt Nga.

Trả lời:

Câu 4: Nội dung chính của văn bản Lục Vân tiên cứu Kiều Nguyệt Nga là gì?

Trả lời:

Câu 4: Trình bày đặc điểm của nghệ thuật văn bản Lục Vân tiên cứu Kiều Nguyệt Nga.

Trả lời:

2. THÔNG HIỂU (5 câu)

Câu 1: Chi tiết như “bẻ cây làm gậy” và “nhắm làng xông vô” thể hiện điều gì?

Trả lời:

Chi tiết "bẻ cây làm gậy" và "nhắm làng xông vô" trong truyện Lục Vân Tiên thể hiện sự quyết đoán, nhanh nhẹn và lòng dũng cảm của chàng. Khi thấy Kiều Nguyệt Nga gặp nguy hiểm, Lục Vân Tiên không hề do dự mà lập tức hành động, dù có thể đối diện với nguy hiểm. Hành động "bẻ cây làm gậy" cho thấy chàng không chỉ dũng cảm mà còn là người có khả năng ứng phó nhanh chóng với tình huống. Còn việc "nhắm làng xông vô" thể hiện sự quyết tâm, dứt khoát và sẵn sàng đối mặt với mọi thử thách để cứu người mình yêu. Tất cả đều phản ánh tính cách anh hùng, sẵn sàng hy sinh vì người khác của Lục Vân Tiên.

Câu 2: Nhân vật Lục Vân Tiên hiện lên với những phẩm chất nào? Đó có phải là phẩm chất của người anh hùng không? Vì sao? 

Trả lời:

- Lục Vân Tiên hiện lên là một chàng trai tài giỏi, trượng nghĩa, có học thức và trọng lễ giáo phong kiến. 

- Đó là những phẩm chất của một người anh hùng. 

- Điều đó được thể hiện qua hành động, lời nói của Vân Tiên. 

- Phân tích một số chi tiết miêu tả hành động, lời nói của Lục Vân Tiên: 

+ Bẻ cây làm gậy nhằm làng xông vô: sự nhanh trí, gan dạ của Lục Vân Tiên. 

+ Kêu rằng: Bớ đảng hung đồ/Chớ quen làm thói hồ đồ hại dân - bản lĩnh của một người quân tử, trước khi ra tay chàng đã nêu rõ lý do là vì chính nghĩa, không phải là hành vi đánh lén. 

+ Trận đánh diễn ra cay cấn: bốn phía phủ vây bịt bùng vô cùng nguy hiểm đối với Lục Vân Tiên. Nhưng chàng vẫn tả xung hữu đột chẳng khác nào Triệu Tử phá vòng Đương Dang. 

- Lục Vân Tiên gặp và trò chuyện với Kiều Nguyệt Nga 

+ Khi nghe tiếng khóc ở trong xe, Lục Vân Tiên hỏi: Ai than khóc ở trong xe này? 

+ Người bên trong trả lời rõ sự tình: Tôi thiệt người ngay/Sa cơ nên mới lầm tay hung đồ. Lục Vân Tiên ngăn không cho hai cô gái ra ngoài: Khoan khoan ngồi đó chớ ra/Nàng là phận gái ta là phận trai: giữ đúng chuẩn mực đạo đức, nam nữ thụ thụ bất thân. 

+ Lục Vân Tiên hỏi thăm tên tuổi, xuất thân và lý do vì sao gặp nạn trên đường. Khi nghe Kiều Nguyệt Nga bày tỏ mong muốn Lục Vân Tiên cùng đi đến gặp cha để đền ơn, Lục Vân Tiên nghe vậy từ chối: Làm ơn há dễ trông người trả ơn… Làm người thế ấy cũng phi anh hùng. 

Câu 3: Phân tích một số chi tiết miêu tả hành động, lời nói của Lục Vân Tiên để làm rõ ý kiến của em

Trả lời:

Câu 4:Vì sao Lục Vân Tiên đề nghị Kiều Nguyệt Nga “khoan khoan ngồi đó chớ ra”?

Trả lời:

Câu 5: Tác giả muốn gửi gắm thông điệp gì qua văn bản? Ngày nay, thông điệp ấy có còn giá trị không? Vì sao?

Trả lời:

3. VẬN DỤNG (3 câu)

Câu 1: Theo em, nhan đề Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga có thể hiện được nội dung bao quát của văn bản không? Vì sao?

Trả lời:

Vì văn bản đã cho thấy nhân vật chính, hành động bao trùm của văn bản là Lục Vân Tiên, Kiều Nguyệt Nga với hành động nghĩa hiệp cứu người.

 Câu 2: Phân tích đặc điểm của nhân vật Kiều Nguyệt Nga (lưu ý những cử chỉ, lời nói của nàng khi đáp lời Lục Vân Tiên).

Trả lời:

Câu 3: Tìm hiểu sự nghiệp, quá trình sáng tác thơ văn của tác giả Nguyễn Đình Chiểu và chỉ ra một số điểm tương đồng, khác biệt (nếu có) giữa hoàn cảnh, mục đích sáng tác Truyện Lục Vân Tiên và các tác phẩm khác của ông như Chạy giặc, Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc,..

Trả lời:

4. VẬN DỤNG CAO (2 câu)

Câu 1: Truyện Lục Vân Tiên có ảnh hướng đến sinh hoạt văn hóa tinh thần của người dân Nam Bộ dưới những hình thức nào?

 Trả lời:

Truyện Lục Vân Tiên có ảnh hưởng sâu rộng đến sinh hoạt văn hóa tinh thần của người dân Nam Bộ, đặc biệt qua các hình thức văn hóa dân gian và nghệ thuật. Đầu tiên, câu chuyện về Lục Vân Tiên đã trở thành nguồn cảm hứng cho nhiều lễ hội và hoạt động cộng đồng, là đề tài quen thuộc trong các buổi trò chuyện và sinh hoạt dân gian. Những câu ca dao, tục ngữ, hay câu chuyện về nhân vật trong tác phẩm thường được truyền miệng từ thế hệ này sang thế hệ khác, phản ánh tinh thần của người dân Nam Bộ.

Ngoài ra, Lục Vân Tiên còn là một trong những tác phẩm được chuyển thể thành tuồng, cải lương, giúp tác phẩm tiếp cận rộng rãi với công chúng qua các sân khấu, tạo nên những hình thức nghệ thuật mang đậm sắc thái dân gian. Câu chuyện còn giáo dục các giá trị đạo đức như lòng trung nghĩa, tình yêu trong sáng, và sự can đảm, khẳng định phẩm chất của người dân Nam Bộ.

Hơn nữa, tác phẩm còn có tác động lớn đến văn học dân gian Nam Bộ, khơi nguồn cảm hứng cho các sáng tác mới và làm phong phú thêm kho tàng văn học truyền thống của vùng đất này. Truyện Lục Vân Tiên đã trở thành một phần không thể thiếu trong sinh hoạt văn hóa và tinh thần của người dân Nam Bộ.

------------------------------

----------------- Còn tiếp ------------------