Giáo án và PPT Địa lí 6 cánh diều Bài 18: Sông. Nước ngầm và băng hà

BÀI 18: SÔNG. NƯỚC NGẦM VÀ BĂNG HÀ

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời:

Em đã từng quan sát hoặc biết đến con sông nào ở nước ta? Trên con sông đó, con người có những hoạt động khai thác nào?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Tìm hiểu về sông

GV đặt câu hỏi hướng dẫn học sinh tìm hiểu:

• Sông là gì?

• Em hãy cho biết những nguồn cung cấp nước cho sông.

• Tìm hiểu về lưu vực sông và hệ thống sông.

• Trình bày mối quan hệ giữa mùa lũ của nước sông với các nguồn cung cấp nước sông.

• Tại sao phải sử dụng tổng hợp nước sông, hồ.

• Tại sao cần phải sử dụng tiết kiệm và bảo vệ chất lượng nước sông, hồ?

Sản phẩm dự kiến:

- Là dòng chảy tự nhiên thường xuyên, tương đối ổn định trên bề mặt thực địa.

- Nguồn cung cấp nước sông: nước mưa, nước ngầm, hồ và băng, tuyết tan.

- Lưu vực sông: Là diện tích đất đai cung cấp thường xuyên cho một con sông  

- Hệ thống sông: Dòng sông chính cùng với phụ lưu, chi lưu hợp thành hệ thống sông. 

Chế độ nước sông

- Lưu lượng: Là lượng nước chảy qua mặt cắt ngang lòng sông ở 1 địa điểm trong 1 giây đồng hồ (m³/s)

Sử dụng tổng hợp nước sông, hồ

- Việc sử dụng tổng hợp nước sông, hồ sẽ góp phần khai thác được các thế mạnh, đồng thời bảo vệ được môi trường. 

- Phải sử dụng tiết kiệm nước vì nước không phải vô tận. Hiện nay, ở nhiều nơi trên thế giới đang đối mặt với tình trạng khô hạn. Bảo vệ chất lượng nước sông, hồ để tránh làm ô nhiễm nguồn nước, điều này có liên quan đến đời sống và sản xuất.

Hoạt động 2. Tìm hiểu về nước ngầm và băng hà

GV đưa ra câu hỏi:

a. Nước ngầm:

• Em hiểu thế nào là nước ngầm?

• Nước ngầm được chứa ở những đâu?

• Để hình thành nước ngầm, phải có các điều kiện gì?

• Tại sao cần sử dụng tiết kiệm và tránh làm ô nhiễm nguồn nước ngầm?

b. Băng hà

• Băng hà là gì?

• Nêu vai trò của băng hà?

Sản phẩm dự kiến:

a. Nước ngầm: 

- Nước ngầm là phần nước mưa hay tuyết tan ngấm xuống đất, được giữ lại trong các lỗ hổng của đất, khe nứt.

- Tầng chứa nước: ở một độ sâu nhất định,  nước ngầm được chứa đầy trong các lỗ hổng và khe nứt.

- Tầng không chứa nước: nằm bên dưới tầng chứa nước, có các vật liệu mịn hoặc đất sét không có khả năng thấm nước.

- Cần khai thác, sử dụng tiết kiệm và không làm ô nhiễm nguồn nước ngầm.

b. Băng hà

- Băng hà là những khối băng khổng lồ, dịch chuyển chậm trên đất liền, đặc biệt là trên sườn núi, thường cuốn theo các tảng đá lớn và làm thay đổi địa hình.

- Vai trò: nguồn cung cấp nước cho nhiều dòng sông lớn trên thế giới.

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học,GV yêu cầu HS hoàn thành các bài tập trắc nghiệm sau:

Câu 1: Cửa sông là nơi dòng sông chính 

A. Xuất phát chảy ra biển.

B. Tiếp nhận các sông nhánh.

C. Đổ ra biển hoặc các hồ.

D. Phân nước cho sông phụ.

Câu 2: Ở vùng đất đá thấm nước, nguồn nước nào sau đây có vai trò đáng kể trong việc điều hòa chế độ nước sông?

A. Hơi nước.

B. Nước ngầm.

C. Nước hồ.

D. Nước mưa.

Câu 3: Mực nước ngầm phụ thuộc vào các yếu tố nào dưới đây?

A. Nguồn cung cấp nước và lượng bốc hơi.

B. Độ cao địa hình, bề mặt các dạng địa hình.

C. Các hoạt động sản xuất của con người.

D. Vị trí trên mặt đất và hướng của địa hình.

Câu 4: Chế độ nước (thủy chế) của một con sông là:

A. Sự lên xuống của nước sông trong ngày do sức hút mặt trời

B. Lượng nước chảy qua mặt cắt ngang lòng sông ở một địa điểm

C. Nhịp điệu thay đổi lưu lượng của con sông trong một năm

D. Khả năng chứa nước của con sông đó trong một năm

Câu 5: Con sông nào có lưu lượng nước lớn nhất thế giới ?

A. Mê Kông

B. Nile

C. Trường Giang

D. Amazon

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS hoàn thành bài tập sau:

Câu 1: Mùa lũ có mối quan hệ như thế nào với nguồn cung cấp nước sông?

Câu 2: Nêu một số biện pháp sử dụng hợp lí và bảo vệ nguồn nước ngầm?