Giáo án và PPT Lịch sử 6 kết nối Bài 13: Giao lưu văn hoá ở Đông Nam Á từ đầu Công nguyên đến thế kỉ X

Bài 13: Giao lưu văn hoá ở Đông Nam Á từ đầu công nguyên đến thế kỉ X

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời: Tín ngưỡng phồn thực bắt nguồn từ đâu?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

HS thảo luận trả lời câu hỏi: 

• Kể tên một số tín ngưỡng ở Đông Nam Á?

• Trong lĩnh vực tôn giáo, quá trình giao lưu văn hóa giữa các vương quốc Đông Nam Á với Ấn Độ diễn ra như thế nào?

• Quá trình giao lưu văn hóa có tác động như thế nào đến với văn hóa Đông Nam Á?

Sản phẩm dự kiến:

- Tín ngưỡng bản địa ở Đông Nam Á đã kết hợp, dung hoà với những tôn giáo bên ngoài như Ấn Độ giáo, Phật giáo, tạo nên đời sống tín ngưỡng đa dạng, phong phú.

-Những tôn giáo phổ biến ở Đông Nam Á là: Phật giáo, Hin-đu giáo, Hồi giáo và Thiên chúa giáo. Những tôn giáo này có ảnh hưởng sâu rộng đến đời sống của cư dân Đông Nam Á, tuy nhiên, mức độ ảnh hưởng có sự khác biệt giữa các quốc gia.

-Trong lĩnh vực tôn giáo, quá trình giao lưu văn hóa giữa các vương quốc Đông Nam Á với Ấn Độ diễn ra như thế nào? Trả lời: Về tôn giáo: Phật giáo và Hin-đu giáo của Ấn Độ đã theo chân các nhà buôn, nhà truyền giáo vào Đông Nam Á, hòa nhập với tín ngưỡng dân gian của cư dân bản địa

Tác động của quá trình giao lưu văn hóa

- Người Việt tiếp thu hệ thống chữ Hán từ Trung Quốc. - Cư dân Đông Nam Á tiếp thu văn học của người Ấn Độ và sáng tạo ra những bộ sử thi, như: Riêm Kê (Campuchia), Ramayana Kakawin (In-đô-nê-xi-a)… - Kiến trúc của Đông Nam Á mang đậm dấu ấn của kiến trúc và tôn giáo Ấn Độ.

HOẠT ĐỘNG 2. CHỮ VIẾT – VĂN HỌC

HS thảo luận trả lời câu hỏi:

• Trình bày cơ sở và lập luận chứng tỏ chữ viết, văn học Đông Nam Á chịu ảnh hưởng của văn hoá Ấn Độ và Trung Quốc?

• Văn hóa Ấn Độ và Trung Quốc ảnh hưởng đến văn hóa các nước Đông Nam Á như thế nào? 

Sản phẩm dự kiến:

- Một số bằng chứng, chứng minh: chữ viết, văn học Đông Nam Á chịu ảnh hưởng của văn hóa Ấn Độ, Trung Quốc:

+ Về chữ viết: 

• Trên cơ sở hệ thống chữ viết của người Ấn Độ, nhiều nhóm cư dân Đông Nam Á đã tạo ra chữ viết riêng của mình. Ví dụ như: Người Khơ-me sáng tạo ra chữ Khơ-me cổ dựa trên cơ sở chữ Phạn; Người Môn sáng tạo ra chữ Môn cổ trên cơ sở chữ Pa-li.

Người Việt kế thừa hệ thống chữ Hán của người Trung Quốc, trên cơ sở đó, tới khoảng thế kỉ XIII, người Việt sáng tạo ra chữ Nôm.

+ Về văn học:

• Người Đông Nam Á tiếp thu văn học Ấn Độ (tiêu biểu nhất là 2 bộ sử thi: Ma-ha-bha-ra-ta và Ra-ma-y-a-na) để sáng tạo ra những bộ sử thi của dân tộc mình, như: Phạ lắc – Phạ Lam (Lào); Ra-ma-kien (Thái Lan); Riêm Kê (Cam-pu-chia)….
• Người Việt tiếp thu hệ thống văn chương (thể loại; chất liệu văn học…) của Trung Quốc.

-- Trong lịch sử, do vị trí địa lí đặc biệt của mình, Đông Nam Á đã sớm có sự tiếp xúc, giao lưu với các nền văn hóa lớn như: Trung Quốc, Ấn Độ. Quá trình giao lưu – tiếp xúc đó đã có nhiều tác động quan trọng đến văn hóa Đông Nam Á. Điều này được thể hiện trên những phương diện sau:

+ Lĩnh vực tín ngưỡng – tôn giáo:

• Các hệ tư tưởng – tôn giáo của Ấn Độ, Trung Quốc được du nhập vào Đông Nam Á và giữ vai trò quan trọng trong đời sống tinh thần của cư dân.
• Các tôn giáo của Ấn Độ, Trung Quốc khi du nhập vào Đông Nam Á đã có sự dung hợp với tín ngưỡng của cư dân bản địa.
• Các tôn giáo của Ấn Độ và Trung Quốc khi du nhập vào Đông Nam Á đã có tác dụng nhất định trong việc thúc đẩy sự phát triển của nghệ thuật kiến trúc – điêu khắc; quan niệm đạo đức – triết lí sống của cư dân Đông Nam Á.

+ Lĩnh vực chữ viết:

• Trên cơ sở hệ thống chữ viết của người Ấn Độ, nhiều nhóm cư dân Đông Nam Á đã tạo ra chữ viết riêng của mình.
• Người Việt kế thừa hệ thống chữ Hán của người Trung Quốc, trên cơ sở đó, tới khoảng thế kỉ XIII, người Việt sáng tạo ra chữ Nôm.

+ Lĩnh vực văn học:

• Người Đông Nam Á tiếp thu văn học Ấn Độ (tiêu biểu nhất là 2 bộ sử thi: Ma-ha-bha-ra-ta và Ra-ma-y-a-na) để sáng tạo ra những bộ sử thi của dân tộc mình.
• Người Việt tiếp thu hệ thống văn chương (thể loại; chất liệu văn học…) của Trung Quốc.

+ Nghệ thuật kiến trúc – điêu khắc của Đông Nam Á đều chịu ảnh hưởng đậm nét của các tôn giáo như Ấn Độ giáo, Phật giáo.

HOẠT ĐỘNG 3. KIẾN TRÚC – ĐIÊU KHẮC

HS thảo luận trả lời câu hỏi:

• Em có nhận xét gì về kiến trúc và điêu khắc Đông Nam Á từ đầu công nguyên đến thế kỉ X?

• Kiến trúc và điêu khắc Đông Nam Á từ đầu Công nguyên đến thế kỉ X có điểm gì nổi bật?

Sản phẩm dự kiến:

- Nghệ thuật kiến trúc và điêu khắc Đông Nam Á đều chịu ảnh hưởng đậm nét của các tôn giáo như Ấn Độ giáo, Phật giáo

- Kiểu kiến trúc An Độ giáo tiêu biểu ở Đông Nam Á là kiến trúc đền - núi, như đền Bô-rô-bu-đua, Laro Glong-grang (In-đô-nê-x-a), khu di tích Mỹ Sơn (Việt Nam),...

- Nghệ thuật điều khắc Đông Nam Á cũng chịu ảnh hưởng rõ rệt của An Độ với các loại hình chủ yếu là phủ điều, các bức chạm nỗi, tượng thần, Phật,..

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Câu 1: Xã hội thời Văn Lang chia thành những tầng lớp?

• A. Chủ nô, nô lệ.
• B. Những người quyền quý, dân tự do, nô tì
• C. Phong kiến, nông dân công xã.
• D. Quý tộc, nông nô 

Câu 2: Cấu trúc của nhà nước thời Hùng Vương theo hệ thống 3 cấp của bộ máy cai trị tương ứng với mấy cấp quan chức?

• A. 1
• B. 2
• C. 3
• D. 4 

Câu 3: Kinh đô của nhà nước Văn Lang là

• A. Phong Châu (Vĩnh Phúc)
• B. Phong Châu (Phú Thọ)
• C. Cẩm Khê (Hà Nội)
• D. Cổ Loa (Hà Nội)

Câu 4: Đâu không là nguyên nhân dẫn đến sự ra đời của Nhà nước Văn Lang?

• A. Xã hội phân chia giàu, nghèo; mở rộng giao lưu và tự vệ.
• B. Sản xuất phát triển, cuộc sống định cư, làng chạ được mở rộng.
• C. Bảo vệ sản xuất vùng lưu vực các con sông lớn.
• D. Nhà nước Âu Lạc lâm vào khủng hoảng trầm trọng

Câu 5: Nhân dân Việt Nam có truyền thống thờ cúng Hùng Vương là vì

• A. Các vua Hùng có công dựng nên nhà nước đầu tiên trong lịch sử Việt Nam.
• B. Các vua Hùng là người đứng đầu nước Văn Lang
• C. Các vua Hùng có công đánh giặc ngoại xâm.
• D. Các vua Hùng sáng tạo nên tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên.

Sản phẩm dự kiến:

Câu 1: B

Câu 2: C

Câu 3: B

Câu 4:D

Câu 5:A

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Văn hóa Ấn Độ và Trung Quốc ảnh hưởng đến văn hóa các nước Đông Nam Á như thế nào? 

Câu 2: Phật giáo đã du nhập và trở thành tư tưởng chính thống của một số nước Đông Nam Á như thế nào?