Giáo án điện tử KHTN 7 cánh diều – Phần sinh học bài 27: Khái quát về cảm ứng và cảm ứng ở thực vật

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI TIẾT HỌC!

                 Em có nhận xét gì khi quan sát lá cây trinh nữ trước và sau khi đụng vào? Theo em, đây là biểu hiện đặc trưng nào của vật sống?

Bài 27:
KHÁI QUÁT VỀ CẢM ỨNG VÀ CẢM ỨNG Ở THỰC VẬT

NỘI DUNG BÀI HỌC

KHÁI NIỆM CẢM ỨNG VÀ VAI TRÒ CỦA CẢM ỨNG ĐỐI VỚI SINH VẬT

CẢM ỨNG Ở THỰC VẬT

1. Khái niệm cảm ứng và vai trò của cảm ứng đối với sinh vật

Thế nào là cảm ứng?

Khái niệm: Cảm ứng là khả năng tiếp nhận và phản ứng (trả lời) thích hợp với các kích thích từ môi trường, đảm bảo cho sinh vật tồn tại và phát triển.

Ví dụ 1: Chạm tay vào cốc nước nóng thì tay rụt ngay lại.

                Ví dụ 2: Đặt chậu cây bên cửa sổ, một thời gian cây vươn ra ngoài cửa sổ.

• Hãy lấy thêm các ví dụ về cảm ứng ở sinh vật và cho biết:

+ Tên kích thích và phản ứng của cơ thể đối với kích thích đó.

+ Ý nghĩa của cảm ứng đó đối với cơ thể.

Ví dụ về cảm ứng ở sinh vật:

- Khi chạm tay vào gai cây xương rồng, tay ta sẽ có phản ứng rụt lại vì bị đau.

- Ý nghĩa: Nhờ phản ứng rụt tay lại mà tay không còn chạm vào gai cây xương rồng, tránh tiếp tục làm tay đau.

Vì sao cảm ứng có vai trò quan trọng đối với cơ thể? Lấy ví dụ để thể hiện vai trò của cảm ứng?

Ví dụ:

• Chuột nhìn thấy mèo thì bỏ chạy
• Khi tham gia giao thông, nhìn thấy tín hiệu đèn đỏ thì người tham gia giao thông dừng xe lại.
• Vào mùa đông, cây bàng rụng lá.
• Vai trò của cảm ứng:

Nhờ có cảm ứng mà sinh vật trả lời được các kích thích từ môi trường, từ đó giúp sinh vật tồn tại, phát triển thích nghi với sự thay đổi của môi trường luôn biến đổi trong một giới hạn nhất định.

Quan sát hình 27.2 và 27.3, cho biết hình thức cảm ứng của mỗi sinh vật trong hình và vai trò của mỗi hình thức đối với đời sống của sinh vật đó.

• Hình 27.2:

(a) Cảm ứng hướng ánh sáng.

(b) cảm ứng hướng tiếp xúc.

• Hình 27.3
• Cảm ứng xù lông khi chim gặp nhiệt độ lạnh,

(b) Cảm ứng thè lưỡi của chó khi trời nóng.

Em có biết

Tại sao cây có thể mọc vươn về phía có ánh sáng?

Khi cây được chiếu sáng từ một phía, chất kích thích sinh trưởng (auxin) trong cây sẽ được phân bố nhiều hơn ở phía khuất ánh sáng. Chất này kích thích tế bào phía đó sinh trưởng mạnh hơn gây ra sự uốn cong than về phía có ánh sáng.

1. CẢM ỨNG Ở THỰC VẬT
2. Thí nghiệm chứng minh tính cảm ứng ở thực vật

• Trình bày và giải thích các bước của hai thí nghiệm chứng minh tính hướng sáng và tính hướng nước?
• Nêu kết quả các thí nghiệm và giải thích?

Bước 1: Chuẩn bị hai hộp A, B bằng bìa các tông đủ lớn để có thể đặt vào đó cốc trồng cây đậu. Ở hộp A, một bên thành hộp có một cửa sổ ngang tầm với ngọn cây đậu; ở hộp B, có một cửa sổ ở thành hộp phía trên.

 tạo ra điều kiện chiếu sáng khác nhau ở 2 hộp:

- Hộp A, ánh sáng chỉ được chiếu từ một bên.

- Hộp B, ánh sáng được chiếu đều từ trên xuống dưới.

Bước 2: Dùng hai cốc đựng đất, trồng một hạt đậu nảy mầm vào mỗi cốc và tưới đủ ẩm hằng ngày.

 trồng cây để tạo ra đối tượng thí nghiệm.

Bước 3: Sau một tuần, khi các cây đậu đã đủ lớn, đặt một cốc vào hộp A và một cốc vào hộp B. Sau đó, đóng nắp hộp và đặt cả hai hộp ngoài ánh sáng.

 đưa đối tượng thí nghiệm – cây đậu vào các điều kiện chiếu sáng khác nhau ở hộp A và hộp B.