Giáo án điện tử ngữ văn 7 kết nối tiết: Thực hành tiếng việt - Thuật ngữ

THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT: THUẬT NGỮ

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI BÀI HỌC MỚI

KHỞI ĐỘNG

- Trò chơi: Ai nhanh tay nhất?

- Luật chơi: Các em hãy quan sát và phân loại các từ ngữ sau vào bộ môn tương ứng: Lực, xâm thực, trường từ vựng, di chỉ, thụ phấn, trọng lực, đơn chất, đường trung trực. Em nào giơ tay trả lời nhanh và đúng nhất sẽ được tuyên dương.

à Đáp án:

Lực: Vật lí                                       Thụ phấn: Sinh học                           

Xâm thực: Địa lí                              Trọng lực: Vật lí

Trường từ vựng: Tiếng Việt            Đơn chất: Hóa học

Di chỉ: Lịch Sử                                Đường trung trực: Toán Học                      

TÊN BÀI HỌC – NỘI DUNG BÀI HỌC

THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT: THUẬT NGỮ

1. Lí thuyết
2. Cấu tạo
3. Đặc điểm – Chức năng
4. Luyện tập
5. Bài tập 1
6. Bài tập 2
7. Bài tập 3

III. Vận dụng

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

1. Lí thuyết

* Yêu cầu: Các em hãy đọc các nội dung được diễn giải trong khung Nhận biết của phần Thực hành tiếng Việt (SHS trang 64) và phát biểu nhận thức của mình về từng khía cạnh của thuật ngữ: Cấu tạo, đặc điểm, chức năng.

1. Cấu tạo

- Thuật ngữ là từ hoặc cụm từ cố định, được sử dụng theo quy ước của một lĩnh vực chuyên môn hoặc khoa học nhất định

2. Đặc điểm – Chức năng

- Muốn hiểu nghĩa của thuật ngữ, cần tìm đến Bảng tra cứu thuật ngữ ở phía sau cuốn sách hoặc đọc các từ điển chuyên ngành.

- Việc suy đoán nghĩa của từ ngữ dựa vào ngữ cảnh hay ghép nối nghĩa của từng yếu tố cấu tạo rất dễ gần tới tình trạng hiểu sai thuật ngữ.

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

1. Luyện tập
2. Bài tập 1: Chỉ ra thuật ngữ trong những câu sau và cho biết dựa vào đâu em xác định như vậy.
3. Sam, ông chợt nhớ lại câu chuyện ngụ ngôn này khi nghĩ tới những tấm bản đồ dẫn đường cho chúng ta.
4. Từ hôm đó, được thúc đẩy bởi một sứ mệnh có tính chất mặc khải, ông đi sâu nghiên cứu triết học, và trở thành nhà tư tưởng hàng đầu của thời đại.
5. Con chữ trên trang sách hàm chứa văn hóa của một dân tộc, mang hồn thiêng của đất nước.
6. Thời nay, với sự xuất hiện của in-tơ-nét và sách điện tử, cách đọc cũng đa dạng: đọc không chỉ là nhìn vào trang giấy và chữ in mà còn nhìn vào màn hình chiếu sáng.

* Yêu cầu: Làm việc nhóm: Mỗi nhóm hãy suy nghĩ và xác định thuật ngữ theo khả năng nhận biết của mình trong 4 ví dụ và nêu căn cứ xác định như vậy:

+ Nhóm 1: câu a                                             + Nhóm 3: câu c

+ Nhóm 2: câu b                                             + Nhóm 4: câu d

* Hướng dẫn: Các em hãy tra cứu từ điển để tìm hiểu nghĩa của các thuật ngữ đã tìm được.

à Trả lời:

- Xác định thuật ngữ:

+ Câu a: ngụ ngôn à chỉ một thể loại văn học

+ Câu b: triết học à chỉ một ngành khoa học

+ Câu c: văn hóa à chỉ những giá trị vật chất và tinh thần do con người tạo ra

+ Câu d: in-tơ-nét à chỉ một lĩnh vực của công nghệ thông tin

-  Căn cứ xác định: các đơn vị trên đều thuộc về một lĩnh vực, một ngành cụ thể.. Đó là cơ sở đáng tin cậy để ta xác định các đơn vị đó là thuật ngữ.

2. Bài tập 2: Hãy tra từ điển hoặc các loại tài liệu thích hợp để tìm hiểu nghĩa của các thuật ngữ đã tìm được ở bài tập 1

à Trả lời:

- Ngụ ngôn: thể loại văn học, dùng văn xuôi hoặc văn vần, thường mượn chuyện loài vật để nói về việc đời nhằm dẫn đến những kết luận về dạo lí, kinh nghiệm sống.

- Triết học: khoa học nghiên cứu về những quy luật chung nhất của thế giới và sự nhận thức thế giới

- Văn hóa: tổng thể nói chung những giá trị vật chất và tinh thần do con người tạo ra trong quá trình lịch sử

- In-tơ-nét: hệ thống các mạng máy tính được nối với nhau trên phạm vi toàn thế giới tạo điều kiện cho các dịch vụ truyền thông dữ liệu, như tìm đọc thông tin từ xa, truyền tệp tin, thư tín điện tử và các nhóm thông tin.

3. Bài tập 3: Trong các từ ngữ in đậm ở những cặp câu dưới đây, trường hợp nào là thuật ngữ, trường hợp nào là từ ngữ thông thường? Cho biết dựa vào đâu để xác định như vậy?