Giáo án điện tử KHTN 7 cánh diều – Phần vật lí bài 13: Sự phản xạ ánh sáng

BÀI 13. SỰ PHẢN XẠ ÁNH SÁNG

1. KHỞI ĐỘNG

Chuẩn bị:

Đèn pin:

Gương:

HS hãy sử dụng đèn rọi lên gương để ánh sáng bị hắt lại lên tường.

Hình ảnh

Có phải bất kì tia sáng nào chiếu xuống mặt gương đều có thể hắt vào đúng điểm S? Cần phải điều chỉnh các yếu tố nào để đạt được mục đích này?         

1. NỘI DUNG BÀI HỌC
2. Sự phản xạ ánh sáng trên bề mặt các chất.
3. Định luật phản xạ ánh sáng

III. Ảnh của vật qua gương phẳng

1. Dựng ảnh của một vật qua gương phẳng

1. PHẦN TRIỂN KHAI KIẾN THỨC
2. Sự phản xạ ánh sáng trên bề mặt các chất.
3. Các vật có bề mặt nhẵn bóng

Em hãy đọc nội dung SGK và trả lời câu hỏi.

Sự phản xạ là gì? Lấy ví dụ về sự phản xạ trên các vật có bề mặt nhẵn trong thực tế.

Trả lời:

Phản xạ ánh sáng là hiện tượng xảy ra khi chiếu một tia sáng vào bề mặt nhẵn bóng và bị bề mặt nhẵn, bóng hắt trở lại môi trường cũ.

Ví dụ: nhìn ảnh của một vật qua gương, mặt nước.

Quy ước khi mô tả hiện tượng phản xạ ánh sáng

+ Pháp tuyến của gương: Đường thẳng vuông góc với mặt phẳng gương:

+ Mặt phẳng tới: Mặt phẳng chứa tia tới và pháp tuyến của gương

+ Góc tới: Góc hợp bởi tia tới và pháp tuyến của gương.

+ Góc phản xạ: Góc hợp bởi pháp tuyến của gương và tia phản xạ.

2. Các vật có bề mặt không nhẵn bóng.

HS tìm hiểu nội dung SGK và trả lời câu hỏi:

- Phản xạ khuếch tán là gì?

- Phản xạ khuếch tán có đặc điểm gì?

Trả lời:

- Phản xạ khuyếch tán là hiện tượng xảy ra khi chiếu một tia sáng vào bề mặt nhám, gồ ghề, ánh sáng sẽ bị phân tán theo các hướng khác nhau.

- Phản xạ khuếch tán thường không tạo ra ảnh của vật.

HS tìm hiểu nội dung LT 1 (SGK-tr70) và trả lời câu hỏi:

Quan sát hình 13.4, so sánh sự phản xạ của ánh sáng trong hai trường hợp phản xạ và phản xạ khuếch tán tại các bề mặt.

Đáp án LT1 trang 70 SGK:

+ Giống nhau: Khi ánh sáng chiếu vào các bề mặt, đều bị bắt lại.

+ Khác nhau:

“Em có biết” – SGK trang 71.

Hiện tượng phản xạ khuyếch tán xảy ra khi ánh sáng gặp các vật nhỏ lơ lửng trong không khí, nước hoặc các chất lỏng trong suốt khác.

Chính vì thế, trên các sấn khấu, người ta phun sương để có thể nhìn thấy ánh sáng có màu sắc khác nhau.

Hình ảnh

Hãy lấy thêm ví dụ một số hiện tượng về phản xạ khuếch tán khi ánh sáng gặp các vật nhỏ lơ lửng trong không khí trong thực tế mà các em biết.

Trả lời:

Một số hiện tượng về phản xạ khuếch tán khi ánh sáng gặp các vật nhỏ lơ lửng trong không khí trong thực tế:

+ Nhìn được vệt nắng có các hạt bụi nhỏ

+ Nhìn được ánh sáng khi có thêm khói, bụi

+ Nhìn được ánh sáng có màu sắc khi phun khói trên sân khấu.

HS tìm hiểu nội dung VD 2 (SGK-tr72) và trả lời câu hỏi:

Trong hình 13.10, có thể quan sát thấy ảnh của vật qua mặt ghế ở phần đã được đánh dầu bóng, còn ở phần chưa đánh dầu bóng thì không thấy. Hãy giải thích tại sao như vậy?

Đáp án VD2 trang 72 SGK:

- Trước khi đánh dầu bóng, mặt ghế phản xạ khuếch tán, chúng ta không nhìn thấy ảnh của mình.

- Mặt ghế sau khi đánh dầu bóng phản xạ tốt hơn, chúng ta có thể nhìn thấy ảnh của mình.

1. Định luật phản xạ ánh sáng

Câu hỏi:

Khi thay đổi phương của tia tới thì phương của tia phản xạ cũng thay đổi. Vậy tia phản xạ được xác định như thế nào? Góc tới và góc phản xạ có quan hệ với nhau như thế nào?

Trả lời:

- Góc tới bằng góc phản xạ.

HS thảo luận nhóm, hoàn thành Phiếu học tập số 1.

Đáp án Phiếu học tập số 1:

HS đọc nội dung LT2 SGK trang 71 và trả lời câu hỏi:

Hình 13.7 vẽ một tia tới SI chiếu lên gương phẳng G.

1. Vẽ tia phản xạ.
2. Nếu giữ nguyên tia tới SI, làm thế nào để có tia phản xạ hướng theo phương thẳng đứng. Tiến hành thì nghiệm kiểm tra đề xuất của em.

Đáp án LT2 SGK trang 71                 

1. Cách vẽ:

- Qua I dựng pháp tuyến IN vuông góc với mặt gương.

- Qua I kẻ tia phản xạ IR sao cho góc tới bằng góc phản xạ:

hình ảnh

1. Nếu giữ nguyên tia tới SI, để có tia phản xạ hướng theo phương thẳng đứng thì phải xoay gương.

Để xác định được vị trí xoay chính xác ta thực hiện:

+ Vẽ tia phản xạ có phương thẳng đứng hướng xuống hoặc hướng lên.