Giáo án điện tử công nghệ trồng trọt 10 cánh diều bài 14: Bệnh hại cây trồng

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI BÀI HỌC HÔM NAY!

KHỞI ĐỘNG

Cho biết đâu là cây trồng bị bệnh hại?

Cây trồng bị bệnh hại trong hình:

• Hình A. Củ khoai tây bị ghẻ
• Hình B. Cam bị bệnh vàng lá gân xanh
• Hình G. Cây bưởi bị chảy mủ

BÀI 14: BỆNH HẠI CÂY TRỒNG

NỘI DUNG BÀI HỌC

1. Khái niệm bệnh hại cây trồng
2. Một số bệnh hại cây trồng thường gặp
3. Khái niệm bệnh hại cây trồng

Thảo luận nhóm

Nghiên cứu thông tin SGK và trả lời:

• Bệnh hại cây trồng là gì?
• Nguyên nhân gây bệnh
• Vì sao bệnh hại lại làm giảm năng suất và phẩm chất cây trồng?
• Vì sao bệnh sinh lí là tiền đề cho bệnh do sinh vật phát triển và gây hại cây trồng?
• Vì sao bệnh do sinh vật gây hại có tính lây lan mạnh?

1.1. Định nghĩa

Bệnh hại cây trồng là trạng thái không bình thường của cây về chức năng sinh lí, cấu tạo và hình thái do tác động của điều kiện ngoại cảnh không phù hợp hoặc sinh vật gây ra, làm giảm năng suất và phẩm chất của cây trồng.

1.2. Nguyên nhân gây bệnh

Do sinh vật gây hại: nấm, vi khuẩn, virus, tuyến trùng

Do điều kiện ngoại cảnh bất lợi: nhiệt độ quá cao hoặc quá thấp, ngập úng, khô hạn, thiếu hoặc thừa dinh dưỡng, chất độc, khí độc,… gây ra bệnh sinh lí cho cây.

Bệnh hại cây trồng làm giảm năng suất và phẩm chất cây trồng vì: Cây bị bệnh có:

• Chức năng sinh lí, cấu tạo, hình thái không bình thường
• Quang hợp kém
• Sinh trưởng, phát triển không tốt làm giảm năng suất và phẩm chất của cây trồng
• Bệnh sinh lí là tiền đề cho bệnh do sinh vật phát triển và gây hại cây trồng vì: Bệnh sinh lí (do điều kiện ngoại cảnh bất lợi) làm cho cây trồng yếu, là điều kiện thuận lợi cho các bệnh do sinh vật phát sinh, phát triển và gây hại.
• Bệnh do sinh vật gây hại có tính lây lan mạnh vì : nguồn bệnh còn tồn tại trên cây, trong đất và các kí chủ khác trên đồng ruộng, có thể truyền bệnh thông qua vật trung gian.
• Bệnh do sinh vật gây hại có tính lây lan mạnh vì : nguồn bệnh còn tồn tại trên cây, trong đất và các kí chủ khác trên đồng ruộng, có thể truyền bệnh thông qua vật trung gian.

Luyện tập 1

Quan sát hình 14.2, 14.3 và mô tả đặc điểm bất thường ở cây bị bệnh.

1.3. Triệu chứng của cây bị bệnh

Thảo luận nhóm

Quan sát hình 14.4 và cho biết:

• Triệu chứng là gì? 
• Triệu chứng của cây bị bệnh thường như thế nào? 
• Chỉ ra những triệu chứng bệnh hại cây trồng điển hình.

Khái niệm

Triệu chứng là những biểu hiện về hình thái bên ngoài của bộ phận cây bị bệnh có thể quan sát được.

Triệu chứng

Vết đốm (đốm sọc, đốm tròn,...)

Biến màu (loang lổ, vàng, trắng, đỏ, đen, nâu,...)

Biến dạng cây (lùn thấp, cao vổng lên, xoăn lá,...)

Héo rũ toàn cây hoặc héo bộ phận; thối hỏng hoặc khô cứng củ, quả, rễ non, thân mềm,...

U, bướu, đám sưng, chảy mủ, lở, loét trên các bộ phận cây,...

1.4. Đặc điểm phát sinh, phát triển của bênh do sinh vật

Thảo luận nhóm

Nghiên cứu mục 1.4 và cho biết:

Đặc điểm phát sinh, phát triển của bệnh do sinh vật.

Quá trình xâm nhiễm của sinh vật gây bệnh cho cây trồng trải qua các giai đoạn: xâm nhập, ủ bệnh, phát triển bệnh. 

Sự phát sinh, phát triển của bệnh do sinh vật chỉ có thể xảy ra khi có đầy đủ 3 điều kiện cơ bản

Có sinh vật gây bệnh đạt số lượng nhất định. 

Có cây kí chủ đang ở giai đoạn mẫn cảm bệnh.

Có điều kiện ngoại cảnh (nhiệt độ, độ ẩm, ánh sáng,...) phù hợp cho sinh vật gây bệnh phát triển