Giáo án điện tử ngữ văn 10 cánh diều tiết: Thực hành tiếng việt bài 7

TIẾT…: THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT

CHÀO MỪNG THẦY CÔ VỀ DỰ GIỜ TIẾT HỌC MÔN NGỮ VĂN 10

KHỞI ĐỘNG

Trò chơi: Ai nhanh hơn?

    Nội dung: GV yêu cầu các nhóm kể tên các BPTT mà em biết. Trong 2 phút, nhóm nào kể nhanh và nhiều hơn sẽ giành chiến thắng.

Đáp án:

Nhân hóa

So sánh

Ẩn dụ

Hoán dụ

Phóng đại/Nói quá

Nói giảm nói tránh

Điệp ngữ

Liệt kê

Đảo ngữ

TIẾT…: THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

1. Ôn tập các biện pháp tu từ

Câu hỏi:  Đọc phần Tri thức Ngữ Văn, trả lời câu hỏi: Các biện pháp tu từ có thể chia thành mấy nhóm? Đặc điểm của các nhóm

TL: Biện pháp tu từ có thể chia thành hai nhóm

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Bài 1: Phân tích giá trị của biện pháp tu từ trong các câu thơ

Đáp án:

Bài 2

    CH: Tìm và phân tích tác dụng nghệ thuật của các biện pháp tu từ trong những câu thơ dưới đây ở bài Đất nước của Nguyễn Đình Thi

- Thảo luận nhóm

         + Nhóm 1: ý a                                    + Nhóm 4: ý d

         + Nhóm 2: ý b                                   

         + Nhóm 3: ý c

Đáp án:

1. a)

- Biện pháp tu từ:

+ Hoán dụ (Ôi những cánh đồng quê chảy máu)

+ Ẩn dụ, nhân hoá (Dây thép gai đâm nát trời chiều)

- Cơ chế liên tưởng: tương cận, lấy không gian chứa đựng để nói thay con người sống trong không gian đó.

- Tác dụng: biểu cảm, miêu tả cảnh tang thương của làng quê Việt Nam trong chiến tranh.

1. b)

- Biện pháp tu từ:

+ Ẩn dụ (Nước Việt Nam từ máu lửa; Rũ bùn đứng dậy sáng lòa).

+ So sánh (Người lên như nước vỡ bờ)

+ Nhân hoá (Súng nổ rung trời giận dữ).

- Cơ chế liên tưởng: tương đồng. Dùng hình ảnh "máu lửa" để chỉ chiến tranh và “rũ bùn" để chỉ việc thoát cảnh lầm than, cơ hàn, nô lệ.

- Tác dụng: biểu cảm, hàm súc về những đau thương, sự đấu tranh gian khổ của quân và dân ta, tạo nên một biểu tượng đất nước anh hùng.

1. c)

- Biện pháp tu từ: hoán dụ (trán cháy rực; lòng ta bát ngát).

- Cơ chế liên tưởng: tương cận, gần gũi nhau, lấy bộ phận chỉ cái toàn thể:

+ “trán cháy rực”: con người trí tuệ, khối óc trăn trở, khát khao.

+ “lòng ta bát ngát”: con người giàu cảm xúc.

- Tác dụng: biểu cảm, hình tượng về tâm trạng và suy tư của người lính.

Bài 3

CH:  Xác định biện pháp tu từ trong những câu thơ sau và phân tích tác dụng của chúng

- Thảo luận nhóm

         + Nhóm 1: ý a                                    + Nhóm 4: ý d

         + Nhóm 2: ý b                                   

         + Nhóm 3: ý c

Đáp án:

1. a)

- Biện pháp tu từ: đảo ngữ

- Thành phần đảo ngữ: đảo vị ngữ (đã tan tác; đã sáng lại).

- Tác dụng: nhấn mạnh nội dung câu thơ: kẻ thù đã tan tác, đất nước đã ngời sáng tương lai.

1. b)