BÀI 19

TẬP LÀM VĂN: NGHỊ LUẬN VỀ MỘT SỰ VIỆC HIỆN TƯỢNG ĐỜI SỐNG

A. TRẮC NGHIỆM

1. NHẬN BIẾT (8 câu)

Câu 1: Nghị luận về một hiện tượng đời sống được hiểu như thế nào?

1. Là bàn về một hiện tượng, một vấn đề có ý nghĩa đối với đời sống, xã hội, cần nêu rõ hiện tượng, phân tích mặt đúng – mặt sai, lợi – hại, chỉ ra nguyên nhân và bày tỏ thái độ, ý kiến nhận định của người viết.
2. Là giới thiệu, giải thích một tư tưởng, đạo lí, cần phân tích những mặt đúng, bác bỏ những biểu hiện sai lệch có liên quan đến vấn đề bàn luận, nếu ý nghĩa, rút ra bài học nhận thức và hành động về tư tưởng, đạo lí
3. Là nghị luận về một vấn đề văn học như một tác phẩm, một tác giả, một trào lưu, một giai đoạn, một quan niệm văn học.

Câu 2: Nghị luận về một hiện tượng đời sống cần diễn đạt cần chuẩn xác, mạch lạc, có thể sử dụng một số phép tu từ và yếu tố biểu cảm, cần chọn góc độ riêng để bàn luận nhằm nêu lên những suy nghĩ của riêng mình. Đúng hay sai?

1. Đúng
2. Sai

Câu 3: Đề bài nào sau đây không phải là đề bài về nghị luận một hiện tượng đời sống?

1. Anh (chị) có suy nghĩ gì về hiện tượng "nghiện" karaoke và internet trong nhiều bạn trẻ hiện nay.
2. Anh (chị) có suy nghĩ gì về hiện tượng hút thuốc lá trong trường học hiện nay.
3. Anh (chị) có suy nghĩ gì về tình yêu trong tác phẩm Tôi yêu em của nhà thơ Puskin.

Câu 4: Nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống được hiểu là:

1. Là bàn về một sự việc, hiện tượng có ý nghĩa đối với xã hội, đáng khen, đáng chê hay có vấn đề đáng suy nghĩ
2. Là bàn về một vấn đề về tư tưởng đạo lý trong đời sống xã hội
3. Là phê phán một hiện tượng trong xã hội
4. Là bàn luận tính đúng sai về một quan điểm được nêu trong xã hội

Câu 5: Trong các đề văn sau, đề nào không thuộc bài văn nghị luận về hiện tượng đời sống?

1. Cá chết và vấn đề ô nhiễm môi trường biển.
2. Nơi nào có ý chí nơi đó có con đường.
3. Vấn nạn phá hoại môi trường.
4. Vấn đề thực phẩm bẩn.

Câu 6: Yêu cầu về mặt nội dung khi viết văn nghị luận về một hiện tượng đời sống?

1. Bài viết phải nêu rõ được sự việc, hiện tượng có vấn đề
2. Phân tích được mặt đúng, sai, mặt lợi, hại của nó
3. Chỉ ra nguyên nhân và bày tỏ thái độ, ý kiến nhận định của người viết
4. Cả 3 đáp án trên

Câu 7: Trong các đề văn sau, đề nào thuộc bài văn nghị luận về hiện tượng đời sống?

1. Bạn sinh ra là một nguyên bản, đừng chết như một bản sao.
2. Không phải là thất bại, đó chỉ là sự thành công đang bị trì hoãn.
3. Hạn mặn tại đồng bằng sông Cửu Long.
4. Chữ danh trong cuộc sống.

Câu 8: Trong các đề bài sau, đề nào không thuộc về đề nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống?

1. Suy nghĩ về tấm gương của một học sinh vượt khó
2. Suy nghĩ của em về con người không chịu thua số phận
3. Suy nghĩ của em về tác phẩm Làng của Kim Lân
4. Suy nghĩ của em về những con người sống vì cộng đồng

2. THÔNG HIỂU (4 câu)

Đọc đề bài sau và trả lời câu hỏi: Hãy bày tỏ ý kiến của ình về hiện tượng được nêu trong bài viết.

Nếu coi thời gian một ngày của bạn là một chiếc bánh tròn trịu, bạn sẽ chia chiếc bánh cho bố mẹ, cho công việc, cho gia đình bao nhiêu và dành cho mình bao nhiêu phần?

Trong khi không ít các bạn trẻ hiện nay đang lãng phí chiếc bánh của mình vào những trò chơi vô bổ thì chàng thanh niên trẻ tiêu biểu Thành phố Hồ Chí Minh 2007" Nguyễn Hữu Ân lại dành hết chiếc bánh thời gian của mình cho những người bệnh ung thư giai đoạn cuối.

Một câu chuyện lạ lùng...

Câu 1: Đề bài yêu cầu bàn về vấn đề gì?

1. Cách sử dụng “chiếc bánh thời gian” của thanh niên hiện nay.
2. Cách sống của thanh niên hiện nay.
3. Hoài bão và ước mơ của thanh niên ngày nay.
4. Năng lực làm việc của thanh niên ngày nay.

Câu 2: Những ý nào sau đây cần có cho bài viết nghị luận của đề bài trên?

1. Tóm tắt việc làm của Nguyễn Hữu Ân: anh dành hầu hết thời gian của mình cho những người bị ung thư giai đoạn cuối.
2. Phân tích và biểu dương hiện tượng Nguyễn Hữu Ân: thể hiện đức tính tốt đẹp, lối sống đẹp, có ích cho xã hội của thanh niên hiện nay. Hiện tượng này có ý nghĩa giáo dục rất lớn đối với thanh thiếu niên.
3. Bên cạnh những thanh niên "người tốt việc tốt", vẫn có một bộ phận thanh niên sống tiêu cực: vô cảm, lãng phí thời gian vào những trò chơi vô bổ…
4. Tất cả các ý trên.

Câu 3: Các thao tác lập luận nào không phù hợp để viết bài văn nghị luận cho đề bài trên?

1. Thao tác lập luận chứng minh
2. Thao tác lập luận phân tích
3. Thao tác lập luận so sánh
4. Thao tác lập luận bác bỏ

Câu 4: Nội dung phần kết bài nào sau đây phù hợp để viết bài văn nghị luận cho đề bài trên?

1. Khẳng định lại vai trò của thời gian, rút ra bài học về việc sử dụng thời gian của tuổi trẻ trong xã hội hiện nay.
2. Kết luận về con người và những cống hiến cho Nguyễn Hữu Ân.
3. Kết luận về sự quý báu của thời gian đối với cuộc sống.

3. VẬN DỤNG (3 câu)

Đọc đề bài sau và trả lời câu hỏi: Anh (chị) có suy nghĩ gì về hiện tượng "nghiện" karaoke và internet trong nhiều bạn trẻ hiện nay.

Câu 1: Đề bài yêu cầu bàn về hiện tượng gì?

1. Sự phát triển của karaoke và internet trong thời đại hiện nay.
2. Mức độ ảnh hưởng của karaoke và internet trong nhiều bạn trẻ hiện nay.
3. Hiện tượng "nghiện" karaoke và internet trong nhiều bạn trẻ hiện nay.

Câu 2: Nội dung nào sau đây không phù hợp với yêu cầu đề bài?

1. Giải thích internet và karaoke là gì?
2. Nguyên nhân chủ quan và nguyên nhân khách quan dẫn đến hiện tượng "nghiện" đó.
3. Biện pháp để khắc phục tình trạng "nghiện" đó.
4. Bác bỏ hiện tượng "nghiện" internet và karaoke là không có thực.

Câu 3: Dẫn chứng nào sau đây phù hợp với đề bài?

1. Hiện tượng một nam thanh niên bị đột quỵ trong quán điện tử.
2. Trở thành người có sức ảnh hưởng trên mạng internet đối với giới trẻ.
3. Tấm gương làm từ thiện giúp đồng bào miền Trung đang bị lũ lụt.
4. Phong trào quyên góp giúp người nghèo đón tết.

4. VẬN DỤNG CAO (1 câu)

Câu 1: Đề bài nào sau đây là đề bài nghị luận về một hiện tượng trong đời sống?

1. Hãy nêu suy nghĩ của anh/chị về tấm gương trong việc tự học của Hồ Chí Minh.
2. Hãy nêu suy nghĩ của anh/chị về chi tiết Trương Ba sống lại nhưng với thân xác anh hàng thịt trong tác phẩm Hồn Trương Ba, da hàng thịt của Lưu Quang Vũ.
3. Hãy nêu suy nghĩ của anh/chị về nhận định của nhà văn Thạch Lam: "Văn chươgn là một thứ khí giới thanh cao và đắc lực mà chúng ta có, để vừa tố cáo và thay đổi một thế giới giải dối và tàn ác, vừa làm cho lòng người thêm trong sạch và phong phú hơn."