Giáo án powerpoint ngữ văn 9

HĐ CỦA THẦY VÀ TRÒ

DỰ KIẾN TRẢ LỜI

- Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:

* Giáo viên: Giới thiệu đôi nét về tác giả Lê Anh Trà

? Cho biết xuất xứ của văn bản " Phong cách Hồ Chí Minh" ?

- Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: trình bày theo nhóm.

+ Một nhóm trình bày.

+ Các nhóm khác nhận xét, bổ sung.

- Bước 3: Báo cáo, thảo luận: GV gọi một số HS trả lời, HS khác nhận xét, bổ sung.

- Bước 4: Kết luận, nhận định: GV đánh giá kết quả của HS

- GV chốt kiến thức:

A. Giới thiệu chung

1. Tác giả:

2. Tác phẩm:

+ Trích trong bài "Phong cách Hồ Chí Minh, cái vĩ đại gắn với cái giản dị" (1990)

HĐ CỦA THẦY VÀ TRÒ

DỰ KIẾN TRẢ LỜI

- Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:

* Giáo viên hướng dẫn cách đọc: Chậm rãi, nhấn mạnh những lời bình

+ Giáo viên đọc mẫu một đoạn, học sinh đọc tiếp

GV đặt câu hỏi:

? Văn bản có tựa đề Phong cách HCM. Tác giả không giải thích phong cách là gì nhưng qua nội dung văn bản em hiểu từ phong cách trong trường hợp này có ý nghĩa như thế nào ?

? Xét về nội dung, văn bản trên thuộc loại văn bản nào? Tại sao em lại khẳng định như vậy?

? Xác định phương thức biểu đạt chính của văn bản?

? Chỉ ra bố cục của văn bản?

? Nhận xét gì về bố cục của văn bản?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ:

+ HS đọc yêu cầu.

+ HS hoạt động cá nhân.

+ HS hoạt động nhóm.

+ HS thảo luận.

- Bước 3: Báo cáo, thảo luận: GV gọi một số HS trả lời, HS khác nhận xét, bổ sung.

- - Bước 4: Kết luận, nhận định: GV đánh giá kết quả của HS

- =>GV chốt:

* Giáo viên giải thích thêm các từ:

+ Bất giác: 1 cách tự nhiên, ngẫu nhiên, không dự định trước.

+ Đạm bạc: Sơ sài, giản dị, không cầu kỳ, bày vẽ

* GV bổ sung kiến thức :

+ VB Nhật dụng (Nhật dụng: Không chỉ có ý nghĩa cập nhật mà còn có ý nghĩa lâu dài, là việc làm thiết thực, thường xuyên).

+ Chủ đề của văn bản là: Sự hội nhập với thế giới và giữ gìn bản sắc văn hoá dân tộc.

+ Thuyết minh.

* Giáo viên: Văn bản mang ý nghĩa cập nhật và ý nghĩa lâu dài. Bởi lẽ việc học tập, rèn luyện theo phong cách HCM là việc làm thiết thực, thường xuyên của các thế hệ người VN, nhất là lớp trẻ. Chính vì thế Ban chỉ đạo Trung ương đã triển khai thực hiện cuộc vận động “ Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” ngày 22-10-2007.

B. Đọc - hiểu văn bản

1. Đọc - Chú thích:

a. Đọc:

b. Chú thích:

- Phong cách: đặc điểm có tính ổn định trong lối sống,sinh hoạt,làm việc của một người, tạo nên nét riêng của người đó.

2. Bố cục:

+ Thể loại: Văn bản nhật dụng.

+ PTBĐC: thuyết minh.

+ Bố cục: 2 đoạn

HĐ CỦA THẦY VÀ TRÒ

DỰ KIẾN TRẢ LỜI

- Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:

GV giới thiệu, yêu cầu HS thảo luận cặp đôi và trả lời câu hỏi:

? Ở phần 1, tác giả giới thiệu như thế nào về phong cách văn hoá của Bác Hồ? ? Bác Hồ tiếp xúc với văn hoá nhân loại trong điều kiện nào?

? Đi nhiều, tiếp xúc nhiều với văn hoá nhân loại thì vốn văn hoá của Bác như thế nào? ? Biểu hiện nào chứng tỏ Bác có vốn văn hoá sâu rộng?(H khá)

? Vậy Bác Hồ đã tiếp thu văn hóa nhân loại bằng cách nào? ? Qua phần tìm hiểu trên, giúp em hiểu gì về Hồ Chí Minh ?

- HS tiếp nhận nhiệm vụ

- Bước 3: Báo cáo, thảo luận: GV gọi một số HS trả lời, HS khác nhận xét, bổ sung.

- Bước 4: Kết luận, nhận định: GV đánh giá kết quả của HS, GV chuẩn kiến thức

- GV bổ sung:

Năm 1911, Bác ra đi tìm đường cứu nước từ bến cảng Nhà Rồng ( Sài Gòn). Người làm phụ bếp trên 1 con tàu của Pháp. Người đã ghé lại nhiều hải cảng, thăm nhiều nước Châu Phi, Á, Mỹ, đã sống dài ngày ở Anh. HCM đã từng đi khắp 5 châu 4 biển, lao động kiếm sống và học tập khắp mọi nơi trên thế giới, tiếp xúc đủ mọi dân tộc, chủng tộc của các màu da: vàng, đen, trắng, đỏ...Lúc Người làm nghề bồi bàn, cuốc tuyết, làm nghề rửa ảnh. CLV trong bài thơ "Người đi tìm hình của nước" đã viết:

" Đời bồi tàu lênh đênh theo sóng bể

Người đi hỏi khắp bóng cờ Châu Mĩ, Châu Phi

Những đất tự do, những trời nô lệ

Những con đường cách mạng đang tìm đi"

Biểu hiện nào chứng tỏ Bác có vốn văn hoá sâu rộng:

+ Bác nói và viết thạo nhiều tiếng ngoại quốc: Pháp, Anh, Nga: Viết văn bằng tiếng Pháp ( Bản án chế độ thực dân).

Làm thơ bằng tiếng Hán (NKTT)

+ Am hiểu nhiều về các dân tộc, nhân dân thế giới

+ Am hiểu văn hoá thế giới....

* Giáo viên: Để có một vốn kiến thức uyên thâm đó không phải trời phú mà nhờ thiên tài, nhờ Bác đã dày công học tập, rèn luyện ngôn ngữ - phương tiện giao tiếp. Đây chính là chìa khoá để mở ra kho văn hoá tri thức của nhân loại. Bác đã nói và viết khoảng 28 ngôn ngữ (tiếng nói) của các nước. Cha ông ta xưa có câu: " Đi một ngày đàng học một sàng khôn" Bác đã đi nhiều nơi, được học hỏi tiếp xúc nhiều. Nhưng vấn đề là học như thế nào, bằng cách nào?

Bác Hồ đã tiếp thu văn hóa nhân loại bằng cách:

- Luôn học hỏi: trong hoạt động cách mạng, trong lao động, mọi lúc, mọi nơi

- Nắm vững phương tiện giao tiếp là ngôn ngữ

- Học hỏi, tìm hiểu đến mức sâu sắc

- Tiếp thu chọn lọc tinh hoa văn hóa nước ngoài

+ Không chịu ảnh hưởng một cách thụ động

+ Tiếp thu cái đẹp, hay, phê phán những hạn chế, tiêu cực

( trên nền tảng của văn hoá dân tộc)

+ Giữ vững giá trị văn hóa dân tộc

è Cách sống, học tập của Bác thật đúng đắn, mang tính khoa học cao. HCM là người sáng suốt, thông minh, cần cù, yêu lao động, ham học hỏi.Mục đích của Bác là ra nước ngoài tìm đường cứu nước, Người đã tự mình tìm hiểu những mặt tích cực của triết học P.Đông: Muốn giải phóng dân tộc phải đánh đuổi TD Pháp & CNTB. Muốn vậy, phải thấy được những mặt tích cực, ưu việt của các nền văn hoá đó.

3. Phân tích:

a. Con đường hình thành phong cách văn hoá Hồ Chí Minh:

+ Bác Hồ đi và tiếp xúc với nhiều nền văn hoá trên thế giới -> có vốn văn hoá uyên thâm.

* Cách tiếp thu văn hóa nhân loại của Bác:

+Nắm vững phương tiện giao tiếp là ngôn ngữ.

+ Luôn học hỏi, tìm hiểu đến mức sâu sắc

+ Tiếp thu chọn lọc tinh hoa văn hóa nước ngoài.

+ Tiếp thu cái đẹp, hay, phê phán những hạn chế, tiêu cực ( trên nền tảng của văn hoá dân tộc)

+ Không chịu ảnh hưởng một cách thụ động.

+ Giữ vững giá trị văn hóa dân tộc.

* Nghệ thuật: Liệt kê nhằm khẳng định sự miệt mài học hỏi của Bác.

=> Nhân cách rất Việt Nam, rất bình dị, rất Phương Đông, rất hiện đại.

Ngày soạn:

Ngày dạy:

Tuần 1

Tiết: 2 ( Tiếp)

HĐ CỦA THẦY VÀ TRÒ

SẢN PHẨM DỰ KIẾN

- Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:

GV giới thiệu, yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

? Đoạn 2 của văn bản cho ta thấy đặc điểm gì về con người của Bác?

? Tác giả đã thuyết minh phong cách sinh hoạt của Bác trên những khía cạnh nào? Mỗi khía cạnh đã có những biểu hiện cụ thể ra sao?

? Nhận xét về hệ thống dẫn chứng của tác giả khi nói về lối sống của Bác?

? Từ đó, vẻ đẹp nào trong cách sống của Bác được làm sáng tỏ ?

? Cụ thể tác giả so sánh cách sống của Bác như thế nào?

- Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: trình bày theo nhóm.

- Một nhóm trình bày.

- Các nhóm khác nhận xét, bổ sung.

- Bước 3: Báo cáo, thảo luận: GV gọi một số HS trả lời, HS khác nhận xét, bổ sung.

- Bước 4: Kết luận, nhận định: GV đánh giá kết quả của HS, trên cơ sở đó dẫn dắt HS vào bài học mới.

GV bổ sung:

+ Ngỡ như tất cả áo quần, trang phục tinh túy nhất, tiêu biểu nhất ở mọi miền đất nước, của dân tộc trong mọi công việc, lao động, chiến đấu được gạn lọc, lựa chọn về đây họp thành trang phục của Người. Bộ trang phục thật giản dị thanh cao. Những món ăn đậm hương vị quê nhà, những sản vật thân quen tinh túy của đất Việt từ ngàn xưa để lại hết sức thân thương, gắn bó.

+ Bác Hồ không bao giờ đòi hỏi chủ tịch nước được ăn món nọ món kia. Bác sống như một người bình thường:

Người thường bỏ lại đĩa thịt gà, mà ăn hết:

Mấy quả cà xứ Nghệ

Tránh nói to mà đi rất nhẹ trong vườn ( Viễn Phương)

+ Khi ăn, có món gì ngon, Bác không bao giờ ăn một mình. Bác sẻ cho người này, người kia rồi sau cùng mới đến phần mình thường là ít nhất. Ăn xong, thu xếp bát đĩa gọn gàng để đỡ vất vả cho người phục vụ

GV cho HS quan sát hình ảnh nhà sàn của Bác:

Ngôi nhà giản dị: lợp rơm, đồ đạc đơn sơ, ngoài vườn trồng cây ăn quả (cam, bòng, mít, cau) trước nhà có ruộng đỗ, lạc (mùa nào thức ấy) chứng tỏ Người rất tiết kiệm, quan tâm tới việc sản xuất (vườn không trồng cây cảnh sang trọng mà chỉ có những loài hoa dân dã- hoa dâm bụt)- sự giản dị của gia đình góp phần hình thành phong cách sống của Bác.

Nhận xét về hệ thống dẫn chứng của tác giả:

- Dẫn chứng tiêu biểu (toàn diện) chọn lọc tuy không nhiều

GV: Sự trình bày hệ thống dẫn chứng như trên đã thuyết phục người đọc. Hơn thế, văn bản còn hấp dẫn bởi tác giả đã kết hợp một cách khá khéo léo việc trình bày dẫn chứng và nội dung bình luận

à Tác giả bài viết khiến người đọc hình dung trong sự đối chiếu các hình ảnh: cung điện của những ông vua ngày xưa, những tòa nhà nguy nga tráng lệ của các vị nguyên thủ quốc gia và ngôi nhà sàn của Bác.

-" Chiếc nhà sàn bằng gỗ cạnh chiếc ao": có ai ngờ đó là nơi ở, làm việc của 1 vị chủ tịch nước.

- Phạm Văn Đồng khi nói về Bác cũng nhắc tới ngôi nhà sàn " luôn luôn lộng gió và ánh sáng phảng phất hương thơm của hoa vườn"

- Còn Tố Hữu viết:

Nơi Bác ở: rào mây, vách gió

Sáng nghe chim hót sau nhà

Đêm trăng một ngọn đèn khêu nhỏ

"Tiếng suối trong như tiếng hát xa"

Tác giả so sánh cách sống của Bác :

+ “Tôi dám chắc không có một vị lãnh tụ, một vị tổng thống hay một vị vua hiền nào ngày trước lại sống đến sức giản dị và tiết chế như vậy”.

+ “Ta nghĩ đến các vị hiền triết ngày xưa như Nguyễn Trãi ở Côn Sơn hay Nguyễn Bỉnh Khiêm sống ở quê nhà với những thú quê thuần đức :

“Thu ăn măng trúc, đông ăn giá,

Xuân tắm hồ sen, hạ tắm ao”

b. Vẻ đẹp trong phong cách sinh hoạt của Bác:

+ Lối sống giản dị của Bác Hồ:

- Nơi ở, làm việc đơn sơ: nhà sàn, vài căn phòng nhỏ

- Trang phục giản dị: áo bà ba nâu, áo trấn thủ, đôi dép lốp

- Ăn uống đạm bạc, không cầu kì: cá kho, dưa cà muối, cháo hoa

- Tư trang: ít ỏi.

+ Ngôn ngữ giản dị với các từ chỉ SL ít ỏi, cách nói dân dã (chiếc, vài, vẻn vẹn).

+ Phương pháp thuyết minh: Liệt kê các biểu hiện cụ thể xác thực trong đời sống sinh hoạt của Bác.

-> Giản dị mà thanh cao, trong sáng

ó Là bài học cho mỗi chúng ta càng cảm phục, kính yêu Bác.

- So sánh cách sống của Bác với lãnh tụ của các nước khác, với các vị hiền triết xưa.

=> Lối sống vô cùng thanh cao,giản dị là cách sống có văn hoá theo quan niệm thẩm mĩ cái đẹp là sự giản dị, tự nhiên, là cách di dưỡng tinh thần của chủ tịch HCM

HĐ CỦA THẦY VA TRÒ

SẢN PHẨM DỰ KIẾN

- Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:

- GV đặt tiếp câu hỏi:

? Văn bản " Phong cách Hồ Chí Minh" có ý nghĩa như thế nào

Để làm rõ và nổi bật những vẻ đẹp và phẩm chất cao quý của phong cách Hò Chí Minh, người viết đã dùng những biện pháp nghệ thuật?

- Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ:

- Một nhóm trình bày.

- Các nhóm khác nhận xét, bổ sung.

GV chốt kiến thức:

- Bước 3: Báo cáo, thảo luận: GV gọi một số HS trả lời, HS khác nhận xét, bổ sung.

- Bước 4: Kết luận, nhận định: GV đánh giá kết quả của HS

4 Tổng kết:

a Nội dung- Ý nghĩa:

* ND:

+ Phong cách Hồ Chí Minh là sự kết hợp hài hoà giữa truyền thống văn hoá dân tộc và tinh hoa văn hoá nhân loại, giữa thanh cao và giản dị.

* Ý nghĩa của văn bản: Bằng lập luận chặt chẽ, chúng cứ xác thực, tg Lê Anh Trà đã cho thấy cốt cách văn hoá HCM trong nhận thức và trong hành động. Từ đó đặt ra một vấn đề của thời kì hội nhập: Tiếp thu tinh hoa văn hoá nhân loại, đồng thời phải giữ gìn, phát huy bản sắc văn hoá dân tộc.

b. Nghệ thuật:

+ Đan xen giữa tự sự và bình luận

+ Dẫn chứng chọn lọc tiêu biểu, có sức thuyết phục cao

+ Nghệ thuật đối lập, sử dụng nhiều từ ngữ Hán Việt, thơ cổ.

c Ghi nhớ: SGK/ T5