Giáo án điện tử ngữ văn 9 tiết: Ôn tập phần tiếng việt các phương châm hội thoại

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI BÀI HỌC NGÀY HÔM NAY!

Chào mừng bạn đến với

hang động bí mật của ta!!!

Ta sẽ tặng bạn những rương

châu báu với điều kiện bạn

phải tự vượt qua thử thách

của những chiếc rương kia!

Chúc bạn may mắn...

Câu hỏi 1: Có mấy phương châm hội thoại? Kể tên ?

Trả lời : 5 (lượng, chất, quan hệ, cách thức, lịch sự)

Câu hỏi 2: Phương châm về lương phải làm sao?

Trả lời : Đủ

Câu hỏi 3: Phương châm về chất phải như thế nào?

Trả lời : Đúng

Câu hỏi 4 : Phải tránh gì khi sử dụng phương châm quan hệ ?

Trả lời : Lạc đề

Câu hỏi 5: Nói năng đúng cách thức là nói như thế nào?

Trả lời : Rõ ràng, rành mạch, ngắn gọn

Câu hỏi 6:

                Lời nói chẳng mất tiền mua

   Lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau tuân thủ phương châm nào?

Trả lời : Lịch sự

Chúc mừng bạn đã thu thập được khá nhiều rương châu báu. Chúc bạn thượng lộ bình an.

Bài tập 1: Tình huống giao tiếp sau đây đã không tuân thủ phương châm  hội thoại nào?

Tình huống 1:

Trong giờ Vật lí, thầy giáo hỏi một học sinh đang mải nhìn ra cửa sổ:

• Em cho thầy biết sóng là gì?
• Học sinh:

- Thưa thầy sóng là bài thơ của Xuân Quỳnh ạ !

à Không tuân thủ phương châm quan hệ.

Bài tập 1: Tình huống giao tiếp sau đây đã không tuân thủ phương châm  hội thoại nào?

NÓI CÓ ĐẦU CÓ ĐUÔI

Tình huông 2

Một lão chủ dặn anh đầy tớ  :

• Mày ăn nói cộc lốc, người ta cười cả tao .Từ rày về sau, hễ nói gì thì phải nói có đầu có đuôi, nghe chưa !

Một hôm, lão ăn mặc chỉnh tề ngồi hút thuốc. Anh đầy tớ chợt chắp tay, thưa:

- Bẩm ông...

- Cái gì? – Lão chủ hỏi.

- Bẩm ông, con tằm nó ăn lá dâu...

- Nghĩa là làm sao?

Bẩm ông con tằm nó ăn lá dâu, nó nhả ra tơ. Người ta mang ra chợ bán. Người Trung Quốc mua tơ đem về kéo sợi, dệt thành the, rồi mang the sang bán cho ta.Ông mua the về may áo. Hôm nay, ông mặc áo vào, rồi ông ngồi hút thuốc...

- Thế thì sao?

- Vâng, con xin nói ngay đây ạ: Tàn thuốc rơi vào áo ông. Áo ông đang cháy đấy ạ!

Lão chủ giật mình nhìn xuống thì áo đã cháy một miếng to bằng bàn tay rồi.                                

                                                                                 (Truyện cười dân gian Việt Nam)

à Không tuân thủ phương châm cách thức

THẢO LUẬN NHÓM

Bài tập: Kể ra một tình huống giao tiếp trong đó có một hoặc một số phương châm không được tuân thủ?

1. Xưng hô trong hội thoại:

Kể ra một số từ ngữ xưng hô bằng các đại từ?

Ví dụ 1:

    Cháu hỏi:  Ông đang làm gì đấy?

    Ông: Ông đang nấu cơm.

Ví dụ 2: Cháu hỏi: Bác đi đâu đấy?

                       Bác: Bác đi làm.

Ví dụ 3: Bác sĩ ơi! Con tôi có sao không?

Ví dụ 4: Huệ: Lan ơi! Lan có đi học không?

                 Lan: Lan đang chuẩn bị đi đây.

Xác định các các từ được dùng để xưng hô? Chúng thuộc từ loại gì?

à Xưng hô bằng các danh từ chỉ quan hệ thân thuộc, nghề nghiệp, chức vụ, tên riêng.