THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT

CH1. Trong những trường hợp sau, trường hợp nào mắc lỗi về thành phần câu? Phát hiện và đề xuất phương án sửa lỗi cho những trường hợp đó.

1. Bằng những khảo sát đáng tin cậy đã chỉ ra rằng, các con sông lớn đang dần dần khô cạn.
2. Rất thú vị truyện ngắn sử dụng các yếu tố kì ảo, lạ lùng.
3. Những con người vị tha giàu đức hi sinh ấy.
4. Theo báo Tuổi trẻ cho biết, tình trạng ùn ứ nông sản của nông dân miền Tây đã bước đầu được giải quyết.
5. Chữ người tử tù, một tác phẩm được sáng tác bằng bút pháp lãng mạn của Nguyễn Tuân.
6. Với những tin tức lan truyền trên mạng xã hội không phải bao giờ cùng chính xác.
7. Khổ thơ chỉ có một câu, rất đặc biệt.

Tham khảo:

• Lỗi: thiếu chủ ngữ

Sửa lại: Bằng những khảo sát đáng tin cậy này, người ta đã chỉ ra rằng, các con sông lớn đang dần dần khô cạn.

• Lỗi: sắp xếp sai vị trí thành phần câu

Sửa lại: Truyện ngắn rất thú vị bởi việc sử dụng các yếu tố kỳ ảo, lạ lùng.

• Lỗi: thiếu chủ ngữ

Sửa lại: Họ là những con người vị tha giàu đức hy sinh.

• Lỗi: thiếu chủ ngữ

Sửa lại: Báo Tuổi trẻ cho biết tình trạng ùn ứ nông sản của nông dân miền Tây đã bước đầu được giải quyết.

• Lỗi: thiếu vị ngữ

Sửa lại: Chữ người tử tù, một tác phẩm được sáng tác bằng bút pháp lãng mạn của Nguyễn Tuân, được mọi người biết đến một cách rộng rãi.

• Lỗi: thiếu chủ ngữ

Sửa lại: Tin tức lan truyền trên mạng xã hội không phải bao giờ cũng chính xác.

• Lỗi: thiếu cả chủ ngữ và vị ngữ

Sửa lại: Khổ thơ chỉ có một câu, rất đặc biệt, mọi người đều thích nó..

CH2. Phát hiện lỗi về thành phần câu ở các trường hợp sau và sửa lại:

1. Truyện ngắn, thể loại linh hoạt ấy.
2. Đã vẽ bức tranh tường hoành tráng này một nhóm họa sĩ đến từ thành phố.
3. Số đỏ không chỉ là một tác phẩm trào phúng đặc sắc vào bậc nhất trong văn học Việt Nam trước 1945.
4. Văn bản nghị luận, loại văn bản được viết ra với mục đích thuyết phục người đọc.

Trả lời:

• Lỗi: thiếu vị ngữ

Sửa lại: Truyện ngắn, thể loại linh hoạt ấy, đều mang theo đầy ẩn ý.

• Lỗi: sắp xếp sai vị trí thành phần câu

Sửa lại: Một nhóm họa sĩ đến từ thành phố đã vẽ bức tranh tường hoành tráng này.

• Lỗi: thiếu vế câu

Sửa lại: Số đỏ không chỉ là một tác phẩm trào phúng đặc sắc vào bậc nhất trong văn học Việt Nam trước 1945 mà nó còn thể hiện giá trị phê phán sâu sắc về thời cuộc.

• Lỗi: thiếu vị ngữ

Sửa lại: Văn bản nghị luận, loại văn bản được viết ra với mục đích thuyết phục người đọc, đã được tác giả vận dụng sáng tạo trong tác phẩm của mình.

CH3. Vì sao những câu sau đây (lấy từ một số văn bản văn học) mặc dù không đầy đủ thành phần câu nhưng vẫn không bị xem là câu sai?

1. Huân cảm tưởng như mình đã bị thuổng văn. Bị đạo ý.

(Nguyễn Trương Quý, Câu chuyện bắt đầu từ tầng 10)

1. Mắt mèo hoang. Em thích mẹ nói em có con mắt mèo hoang và dã thú.

(Nguyễn Ngọc Thuần, Một thiên nằm mộng)

1. Đó là người cảm của quán rượu. Anh Ba Hoành!

(Nguyễn Quang Sáng, Quán rượu của người câm)

Trả lời:

Những câu in đậm trên, dù không đầy đủ thành phần câu nhưng vẫn không bị xem là câu sai bởi người viết đều mang theo mục đích riêng của mình. Như câu “bị đạo ý”, đây là câu rút gọn nhằm giải thích cho ý câu trước của tác giả. Hay câu “Mắt mèo hoang” bạn đầu nghe ta sẽ thấy rất vô lý nhưng khi đọc câu tiếp theo, ta sẽ thấy nó rất phù hợp, tác giả đảo hình ảnh đó lên trước nhằm nhấn mạnh và gây chú ý với người đọc. Câu cuối cũng vậy “Anh Ba Hoành!” được đặt thành câu riêng nhằm nhấn mạnh nhân vật mà vế đằng trước đang muốn nói đến – một người câm của quán rượu.

→ Đôi khi sự không đầy đủ về thành phần trong câu sẽ giúp cho mục đích truyền tải của người viết được rõ ràng hơn là câu đầy đủ. Sự nhấn mạnh về ý thay vì giải thích ra sẽ luôn tạo được ấn tượng với người đọc hơn.