Giáo án PowerPoint Lịch sử 6 Chân trời sáng tạo bài 21: Vương quốc cổ Phù Nam

BÀI 21: VƯƠNG QUỐC CỔ PHÙ NAM

KHỞI ĐỘNG

Bộ tem văn hóa Óc Eo – Vương quốc Phù Nam

Không chỉ tìm cách thích ứng với điều kiện tự nhiên để tồn tại và phát triển, cư dân Phù Nam còn xây dựng được một vương quốc với những thành thị phát triển rực rỡ nhất khu vực Đông Nam Á trong bảy thế kỉ đầu Công nguyên.

HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

1. QUÁ TRÌNH THÀNH LẬP, PHÁT TRIỂN VÀ SUY VONG CỦA VƯƠNG QUỐC PHÙ NAM

• Địa bàn chủ yếu của vương quốc cổ Phù Nam thuộc Nam Bộ Việt Nam ngày nay.
• Phần lớn vùng đất này thường bị ngập vào mùa mưa khi nước sông Mê Công dâng lên và bị xâm nhập mặn từ biển vào mùa khô.

Câu hỏi: Vương quốc cổ Phù Nam ra đời vào vào thời gian nào?

Vương quốc cổ Phù Nam ra đời vào khoảng thế kỉ I, gắn với các thành thị nối với nhau thông qua hệ thống kênh rạch chằng chịt đổ ra biển, trong đó thương cảng ở vị trí di chỉ Óc Eo (thuộc An Giang ngày nay) là quan trọng hơn cả.

Xác định hệ thống thành thị của Vương quốc Phù Nam.

Hệ thống thành thị của Vương quốc Phù Nam

+ Gò Tháp (Đồng Tháp)

+ Óc Eo (An Giang)

+ Gò Tháp (Đồng Tháp)

+ Nền Chùa (Kiên Giang)

+ Cạnh Đền (Kiên Giang)

Thảo luận và trả lời câu hỏi

Em hãy trình bày quá trình phát triển và suy vong của vương quốc Phù Nam.

Quá trình phát triển và suy vong của vương quốc Phù Nam

+ Từ TK II đến TK V: Phù Nam là quốc gia phát triển nhất trong khu vực Đông Nam Á.

+ Từ thế kỉ III: mở rộng lãnh thổ, nhiều lần còn chinh phục các xử lân bang.

+ Thế kỉ VI: bắt đầu suy yếu và bị Chân Lạp thôn tính.

+ Đầu thế kỉ VII: Vương quốc Phù Nam sụp đổ vào khoảng

Phù Nam lại bị suy yếu và bị xâm chiếm vì:

• Đất đai bị nhiễm mặn bởi những đợt biến tiến, diện tích đất canh tác cũng mất dần.
• Tuyến đường giao thương trên biển không còn đi qua Phù Nam.

1. HOẠT ĐỘNG KINH TẾ VÀ TỔ CHỨC XÃ HỘI
2. HOẠT ĐỘNG KINH TẾ

Điều kiện tự nhiên của vương quốc Phù Nam:

• Có mạng lưới sông ngòi dày đặc và lượng lớn phù sa bồi đắp hằng năm của hệ thống sông Đồng Nai, sông Cửu Long.
• Vị trí nằm sát biển, đường bờ biển dài với những vịnh biển.

* Thảo luận và trả lời câu hỏi

Em hãy nêu những hoạt động kinh tế chính của cư dân Phù Nam?

Nêu những hoạt động chính của thành thị Óc Eo. Những tầng lớp nào trong xã hội cư trú tại thành thị Óc Eo trước khi nó sụp đổ?

Những hoạt động kinh tế chính của cư dân Phù Nam

Sống bằng nghề trồng lúa.

Thủ công nghiệp thể hiện đặc trưng của vùng văn hoá sông nước vẫn còn tồn tại đến ngày nay

Nghề đánh bắt thủy hải sản rất phát triển

Giao lưu, trao đổi sản vật

Câu hỏi: Những hoạt động chính của thành thị Óc Eo: buôn bán, trao đổi hàng hoá.

Tầng lớp cư dân trong xã hội cư trú ở Óc Eo trước khi nó sụp đổ: thương nhân, thợ thủ công Phù Nam và thương nhân nước ngoài.

2. TỔ CHỨC XÃ HỘI

Em hãy kể tên những tầng lớp trong xã hội Phù Nam.

Những tầng lớp đó làm công việc gì?

Sự tinh tế của đồ trang sức bằng kim loại và đá quý cho thấy thành thị là nơi sinh sống của những tầng lớp cư dân khác nhau, giữ vai trò quan trọng trong tổ chức xã hội của Phù Nam.

=> Quý tộc

=> Thương nhân

=> Thợ thủ công

=> Nông dân

Thảo luận và trả lời câu hỏi vào Phiếu học tập số 1

Xã hội Phù Nam có những nét tương đồng nào so với xã hội Chăm-pa?

Nét tương đồng nào so với xã hội Chăm-pa

Là nhà nước quản chủ chuyên chế: vua đứng đầu vương quốc và có quyền lực cao nhất; dưới vua là hệ thống quan lại trong một hệ thống chính quyền có nhiều cấp bậc.

Sự hình thành của tầng lớp thương nhân

III. MỘT SỐ THÀNH TỰ VĂN HÓA

• Văn hoá vật chất và tinh thần thể hiện những đặc điểm của một nền văn hoá mang đậm đời sống sông nước.
• Một số thành tựu văn hoá: chữ Phạn, Hindu giáo, Phật giáo, nghệ thuật làm gốm, điêu khắc, kim hoàn,...

Về đời sống hằng ngày của cư dân Phù Nam

+ Ở nhà sàn, làm nhà trên kênh rạch, xây thành thị ở những vùng đất nổi.

+ Đi lại chủ yếu bằng mảng, ghe thuyền.

Cà ràng trong văn hóa Óc Eo

Về chữ viết

Chữ Phạn đã du nhập vào Phù Nam.

Về tôn giáo

Hin- đu giáo và Phật giáo đều được du nhập từ Ấn Độ và phát triển ở Phù Nam. Thế kỉ V- VI, Phật giáo chiếm ưu thế. Nhiều pho tượng Phật bằng đủ chất liệu, đá, đồng và đặc biệt là gỗ vẫn còn tồn tại đến ngày nay.

=> Bên cạnh một nền nghệ thuật kim hoàn tinh tế, phát triển cao, Phù Nam còn nổi tiếng với những bức chạm nổi trên đá, đất nung.

LUYỆN TẬP

Lãnh thổ chủ yếu của Vương quốc Phù Nam:

1. Tây Nguyên
2. Nam Trung Bộ
3. Nam Bộ
4. Tây Nam Bộ

Vương quốc Phù Nam dần bị suy yếu và thôn tính bởi:

1. Chăm-pa
2. Chân Lạp
3. Ấn Độ
4. Trung Quốc

Em hãy xác định các mốc thời gian (theo thế kỉ trong sơ đồ bên dưới về quá trình bình thành, phát triển và sụp đổ của vương quốc Phù Nam).

Tl:

• Thành lập: khoảng thế kỉ I.
• Phát triển: từ thế kỉ III đến thế kỉ V.
• Suy yếu: thế kỉ VI.
• Sụp đổ: khoảng đầu thế kỉ VI.

VẬN DỤNG

Theo em, nét văn hoá nào của cư dân cổ Phù Nam còn được lưu giữ trong đời sống của người Nam Bộ hiện nay?

+ Đời sống sống nước

+ Nông nghiệp lúa nước