Giáo án PowerPoint ngữ văn 6 Cánh diều Bài 4: Vẻ đẹp một bài ca dao

BÀI 4: ĐỌC HIỂU VĂN BẢN VẺ ĐẸP CỦA MỘT BÀI CA DAO

1. TÌM HIỂU CHUNG
2. Tác giả

Dựa vào tìm hiểu ở nhà, em hãy trình bày những hiểu biết về tác giả và tác phẩm?

- Tên: Hoàng Tiến Tựu

- Năm sinh – năm mất: 1933 - 1998

-  Quê quán: Thanh Hóa

-  Ông là nhà nghiên cứu hàng đầu về chuyên ngành Văn học dân gian.

2. 2. Tác phẩm

- Xuất xứ: Trích Bình giảng ca dao (1992).

- Phương thức biểu đạt: Nghị luận.

- Xuất xứ: Trích Bình giảng ca dao (1992).

- Phương thức biểu đạt: Nghị luận.

- Thể loại: VB nghị luận văn học

- Vấn đề nghị luận: phân tích vẻ đẹp và bố cục của một bài ca dao.

BỐ CỤC

• P1: Nêu ý kiến: Bài ca dao có hai vẻ đẹp.
• P2: Phân tích bố cục bài ca dao.
• P3: Phân tích hai câu đầu bài ca dao.
• P4: Phân tích hai câu cuối bài ca dao.

1. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN

BÀI CA DAO

Đứng bên ni đồng ngó bên tê đồng, mênh mông bát ngát

Đứng bền tê đồng ngó bên ni đồng bát ngát mênh mông

Thân em như chẽn lúa đòng đòng

Phất phơ dưới ngọn nắng hồng ban mai.

THẢO LUẬN NHÓM

Thời gian: 3 phút

1. Nêu ý kiến: Bài ca dao có hai vẻ đẹp.

Cái hay

• Cánh đồng
• Cô gái thăm đồng

Cái đẹp

• cái hay riêng, không thấy ở bất kì bài ca dao khác.
• Khẳng định bài ca dao đẹp, hay riêng biệt.

2. Phân tích bố cục bài ca dao

• Ý kiến tác giả: không nên chia 2 phần để phân tích

Lí lẽ

• Ngay 2 câu đầu, cô gái đã xuất hiện: cô gái đã miêu tả, giới thiệu rất cụ thể chỗ đứng cũng như cách quan sát cánh đồng.
• Cụm từ "mênh mông bát ngát" được đặt vị trí cuối 2 câu đầu và có sự đảo vị trí.
• Cô gái hiện lên năng động, tích cực: đứng bên ni đồng rồi lại đứng bên tê đồng, ngắm nhìn cảnh vật từ nhiều phía như muốn thâu tóm, cảm nhận cả cánh đồng bát ngát.

3. Phân tích hai câu đầu bài ca dao

Đứng bên ni đồng ngó bên tê đồng, mênh mông bát ngát

Đứng bền tê đồng ngó bên ni đồng ,bát ngát mênh mông

Nội dung

- Cả 2 câu đều không có chủ ngữ. 

=> Người nghe đồng cảm, như cùng cô gái đi thăm đồng, cùng vị trí đứng và ngắm nhìn.

- Cảm giác về sự mênh mông, bát ngát cũng lan truyền sang người đọc một cách tự nhiên.

=> Cảm giác như chính bản thân cảm nhận và nói lên.

➩ Cái nhìn khái quát cảnh vật.

Nghệ thuật

+ Điệp từ, điệp cấu trúc "đứng bên ni đồng", "đứng bên tê đồng", "ngó", "bát ngát", "mênh mông".

+ Đảo ngữ.

4. 4. Phân tích hai câu cuốibài ca dao

Thân em ngọn nắng hồng như chẽn lúa đòng đòng

Phất phơ dưới ngọn nắng hồng ban mai.

- Tập trung ngắm nhìn, quan sát, đặc tả "chẽn lúa đòng đòng" đang phất phơ dưới "ngọn nắng hồng ban mai". Ngọn nắng cũng được coi là một hoán dụ của Mặt Trời.

=> Miêu tả cảnh vật tươi đẹp của thiên nhiên, đất nước.

- Tả "chẽn lúa đòng đòng" trong mối liên hệ so sánh với bản thân.

=> Cô gái đến tuổi dậy thì, căng đầy sức sống.

Cuối cùng khẳng định lại: Bài ca dao quả là bức tranh tuyệt đẹp và giàu ý tưởng.

Qua văn bản, em hãy tóm tắt nội dung và nghệ thuật của văn bản?

III. Tổng kết

• Qua Vẻ đẹp của một bài ca dao, Hoàng Tiến Tựu đã nêu lên ý kiến của mình về vẻ đẹp cũng như bố cục của một bài ca dao. Qua đó thể hiện khả năng lập luận xuất sắc của tác giả.
• Văn nghị luận sắc bén, chặt chẽ.

1. LUYỆN TẬP
2. Nội dung chính của văn bản Vẻ đẹp của một bài ca daolà gì? Nhan đề đã khái quát được nội dung chính của văn bản chưa?
3. So với những gì em biết về ca dao ở Bài 2, văn bản của tác giả Hoàng Tiến Tựu cho em hiểu thêm được những gì về nội dung và hình thức của bài ca dao? Em thích nhất câu, đoạn nào trong văn bản nghị luận này?

*Trả lời:

1. Văn bản viết về vẻ đẹp nội dung và hình thức của bài ca dao Đứng bên ni đồng, ngó bên tê đồng, mênh mông bát ngát => Nhan đề đã khái quát được nội dung bài viết

HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ

• Ôn lại đặc điểm truyện đồng thoại
• Chuẩn bị bài mới: Thực hành tiếng Việt