BÀI 9: LIÊN MINH CHÂU ÂU – MỘT LIÊN KẾT KINH TẾ KHU VỰC LỚN

(16 câu)

1. NHẬN BIẾT (5 câu)

Câu 1: Quan sát Hình 9.1. Các nước thành viên Liên minh châu Âu năm 2021 và kể tên ít nhất 5 quốc gia là thành viên của Liên minh châu Âu.

Trả lời:

5 quốc gia là thành viên của Liên minh châu Âu là: Đức, Ba Lan, Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha, I-ta-li-a, Hà Lan, Bun-ga-ri,…

Câu 2: Quan sát Hình 9.1. Các nước thành viên Liên minh châu Âu năm 2021 và kể tên các quốc gia là thành viên của Liên minh châu Âu vào năm 1957.

Trả lời:

Các quốc gia là thành viên của Liên minh châu Âu vào năm 1957 là: Pháp, Lúc-xăm-bua, Đức, I-ta-li-a, Hà Lan, Bỉ.

Câu 3: Quan sát Hình 9.1. Các nước thành viên Liên minh châu Âu năm 2021 và liệt kê 5 quốc gia tham gia Liên minh châu Âu vào năm 2004.

Trả lời:

5 quốc gia tham gia Liên minh châu Âu vào năm 2004 là: Hung-ga-ri, Lít-va, Ba Lan, E-xtô-ni-a, Lát-vi-a,…

Câu 4: Dựa vào Hình 9.1. Các nước thành viên Liên minh châu Âu năm 2021 và cho biết các quốc gia là thành viên của Liên minh châu Âu từ năm 2007.

Trả lời:

Các quốc gia là thành viên của Liên minh châu Âu từ năm 2007 là: Ru-ma-ni, Bun-ga-ri.

Câu 5: Từ năm 1973 đến năm 1995, có những quốc gia nào tham gia vào Liên minh châu Âu dựa vào Hình 9.1. Các nước thành viên Liên minh châu Âu năm 2021.

Trả lời:

Những quốc gia tham gia vào Liên minh châu Âu từ năm 1973 đến năm 1995 là: Ai-len (1973), Đan Mạch (1973), Hy Lạp (1981), Bồ Đào Nha (1986), Tây Ban Nha (1986), Thụy Điển (1995), Phần Lan (1995), Áo (1995).

2. THÔNG HIỂU (5 câu)

Câu 1: Liên minh châu Âu được hình thành và phát triển như thế nào? Trình bày tóm tắt quy mô và mục tiêu của tổ chức này.

Trả lời:

* Quy mô:

- Năm 1957, Cộng đồng kinh tế châu Âu được thành lập với 6 quốc gia thành viên.

- Năm 1967, hợp nhất với Cộng đồng Than và Thép châu Âu và Cộng đồng Nguyên tử châu Âu thành Cộng đồng châu Âu.

- 1/11/1993: Liên minh châu Âu chính thức được thành lập.

- Năm 2021: EU có 27 quốc gia thành viên, chiếm 5,8% số dân và đóng góp 17,8% GDP toàn thế giới.

* Mục tiêu: được thể hiện qua Hiệp ước Ma-xtrích.

- EU xây dựng và phát triển liên minh kinh tế và tiền tệ với một đơn vị tiền tệ chung.

- Liên minh chính trị với chính sách đối ngoại, an ninh chung và hợp tác về tư pháp, nội vụ.

- Hiệp ước hướng đến xây dựng EU thành khu vực tự do và liên kết chặt chẽ.

* Ba trụ cột của EU theo hiệp ước Ma-xtrích:

- Cộng đồng châu Âu:

+ Liên minh thuế quan.

+ Thị trường nội địa.

+ Liên minh kinh tế và tiền tệ.

- Chính sách đối ngoại và an ninh chung:

+ Hợp tác trong chính sách đối ngoại.

+ Phối hợp hành động để giữ gìn hòa bình.

+ Chính sách an ninh của EU.

- Hợp tác về tư pháp và nội vụ:

+ Chính sách nhập cư.

+ Đấu tranh chống tội phạm.

+ Hợp tác về cảnh sát và tư pháp.

Câu 2: Kể tên bốn cơ quan thể chế của Liên minh châu Âu và xác định thể chế hoạt động của tổ chức này.

Trả lời:

* Bốn cơ quan thể chế của EU là:

- Hội đồng châu Âu.

- Nghị viện châu Âu.

- Ủy ban châu Âu.

- Hội đồng Liên minh châu Âu.

* Thể chế hoạt động của EU:

- Hội đồng châu Âu:

+ Cơ quan quyền lực cao nhất:

+ Gồm 27 nguyên thủ các nước thành viên.

+ Hội đồng thường họp 4 lần trong năm.

+ Nhiệm vụ: giải quyết các vấn đề:

Ÿ Quyết định đường lối chính trị của EU.

Ÿ Trao đổi về thể chế, hiến pháp, chính sách kinh tế, tiền tệ.

Ÿ Đặt ra đường lối an ninh và đối ngoại chung.

- Nghị viện châu Âu:

+ Là cơ quan làm luật của EU, đại diện cho công dân EU.

+ Nhiệm vụ: lập pháp, giám sát hoạt động và quản lí tài chính.

- Ủy ban châu Âu:

+ Là cơ quan điều hành, đại diện cho lợi ích chung của EU.

+ Bao gồm: Chủ tịch, Ủy viên và các ban chức năng.

+ Nhiệm vụ: đề xuất, giám sát thực hiện các dự luật và quản lí ngân sách, vừa hòa giải tranh chấp trong nội bộ vừa đại diện cho EU trong đối ngoại, đàm phán quốc tế.

- Hội đồng Liên minh châu Âu:

+ Là cơ quan làm luật của EU, đại diện cho các chính phủ, là nơi các bộ trưởng EU họp để thảo luận về dự thảo luật.

+ Gồm có 250 tiểu ban và nhóm công tác phụ trách 10 lĩnh vực khác nhau.

Câu 3: Vị thế của EU trong nền kinh tế thế giới có điểm gì nổi bật? Trình bày những điểm nổi bật đó.

Trả lời:

* Quy mô nền kinh tế:

- Năm 2021, GDP chiếm 17,8% GDP toàn cầu và lớn thứ ba trên thế giới.

- GDP/người đạt mức cao, gấp 3,1 lần mức trung bình toàn thế giới.

- Ba nền kinh tế lớn nhất EU là: Cộng hòa Liên bang Đức, Pháp, I-ta-li-a.

* Một số lĩnh vực dịch vụ:

- Thương mại:

+ EU là trung tâm thương mại lớn trên thế giới.

+ EU trở thành đối tác thương mại hàng đầu của 80 quốc gia.

+ Các hoạt động thương mại của EU: xuất nhập khẩu hàng hóa và dịch vụ, mua sắm công và quyền sở hữu trí tuệ.

+ Năm 2021, trị giá xuất khẩu hàng hóa và dịch vụ của EU cao nhất thế giới (chiếm 31%).

- Đầu tư nước ngoài:

+ EU có giá trị đầu tư nước ngoài cao thứ hai trên thế giới.

+ Đầu tư EU tập trung vào dịch vụ, khai thác dầu khí và chế tạo.

+ Nguồn vốn ODA cao nhất thế giới (19 tỉ USD), hỗ trợ phát triển bền vững ở các khu vực nghèo hơn trên thế giới.

+ EU góp phần cải thiện môi trường đầu tư ở các nước theo hướng bình đẳng, minh bạch và thuận lợi hơn.

- Tài chính ngân hàng:

+ Hoạt động tài chính tác động đến các quy định, sự minh bạch, dịch vụ và công nghệ tài chính của thế giới.

+ Sức mạnh tài chính thể hiện ở các lĩnh vực: ngân hàng, bảo hiểm và thị trường vốn.

+ Các trung tâm tài chính lớn của EU và thế giới: Phrăng-phuốc, Pa-ri, Am-xtéc-đam.

* Một số lĩnh vực sản xuất:

- Một số ngành có vị trí cao trên thế giới và dẫn đầu xu hướng hiện đại hóa là chế tạo máy, hóa chất, hàng không – vũ trụ, sản xuất hàng tiêu dùng,…

- Một số sản phẩm công nghiệp chiếm thị phần xuất khẩu lớn như dược phẩm (62,9%), máy bay (69,3%), ô tô (49,7%),…

Câu 4: Hãy phân tích biểu hiện về thiết lập một EU tự do, an ninh và công lí trong EU. Em hiểu như thế nào về bốn quyền tự do của EU?

Trả lời:

* Thiết lập một EU tự do, an ninh và công lí.

- Tự do:

+ Bốn quyền tự do:

Ÿ Tự do di chuyển: quyền tự do đi lại, tự do cư trú, tự do lựa chọn nơi làm việc được đảm bảo.

Ÿ Tự do lưu thông dịch vụ: tự do đối với các dịch vụ như dịch vụ vận tải, thông tin liên lạc, ngân hàng, kiểm toán, du lịch,…

Ÿ Tự do lưu thông hàng hóa: các sản phẩm hợp pháp ở một nước thuộc EU được tự do lưu thông và bán trong toàn bộ thị trường chung châu Âu mà không phải chịu thuế giá trị gia tăng.

Ÿ Tự do lưu thông tiền vốn: các hạn chế đối với giao dịch, thanh toán bị bãi bỏ.

+ Công dân EU có quyền tự do sinh sống, làm việc và được đảm bảo an toàn ở bất kì đâu trong EU.

+ Nguyên tắc vận hành của thị trường chung: hợp tác chặt chẽ, cạnh tranh bình đẳng và thủ tục minh bạch, hợp lí.

+ Ảnh hưởng của thị trường chung: thúc đẩy chuyên môn hóa, tạo việc làm, giảm bớt rào cản thương mại và cải thiện kinh doanh.

- An ninh:

+ EU có chính sách quốc phòng và an ninh chung nhằm bảo vệ hòa bình, an ninh và ổn định trong khu vực.

+ Các hoạt động hợp tác về an ninh chung phòng chống tội phạm, khủng bố, nhập cư bất hợp pháp và dịch bệnh được tăng cường.

- Công lí: EU thiết lập các thủ tục chung giúp thực thi công lí nhanh chóng, bình đẳng và bảo đảm rằng các phán quyết ở quốc gia này có thể áp dụng được ở quốc gia khác.

Câu 5: Trình bày biểu hiện về hình thành một liên kết kinh tế và tiền tệ với đồng tiền chung Ơ-rô

Trả lời:

- Liên minh kinh tế và tiền tệ:

+ Mức độ cao nhất trong hợp tác khu vực.

+ Các quốc gia thành viên liên minh thống nhất thực hiện một chính sách kinh tế chung, một hệ thống tiền tệ chung và chính sách tiền tệ chung.

+ Thương mại của EU được tăng cường, lao động và hàng hóa di chuyển dễ dàng hơn, giá cả minh bạch và cạnh tranh công bằng hơn.

- Đồng Ơ-rô:

+ Bảo vệ nền kinh tế và hệ thống tài chính của EU khỏi khủng hoảng, giảm sự phụ thuộc vào các loại tiền tệ khác và thuận tiện cho sản xuất, kinh doanh.

+ Đồng Ơ-rô thúc đẩy đầu tư xuyên biên giới, ổn định tài chính và giúp các quốc gia hỗ trợ lẫn nhau.

+ Tiềm ẩn những rủi ro gây khó khăn cho một số nước.

Câu 6: Hợp tác chuyển đổi kĩ thuật số và phát triển bền vững trong khu vực Liên minh châu Âu được biểu hiện như thế nào?

Trả lời:

- Chuyển đổi kĩ thuật số:

+ EU cùng hợp tác để tiếp cận và điều tiết thị trường toàn cầu, thiết lập tiêu chuẩn công nghệ và truy cập, kiểm soát dữ liệu.

+ Những lĩnh vực hợp tác công nghệ là trí tuệ nhân tạo, điện toán đám mây, thiết bị di động và công nghệ lượng tử.

- Phát triển bền vững:

+ Các nước EU thống nhất thực hiện mục tiêu phát triển kinh tế xanh.

+ Các hoạt động tập trung vào xây dựng nền kinh tế tăng trưởng cân bằng, hướng tới tiến bộ xã hội, bảo vệ môi trường, khai thác hiệu quả tài nguyên thiên nhiên và thúc đẩy tiến bộ khoa học – kĩ thuật.

+ Sức mạnh tổng hợp của các quốc gia và chiến lược phát triển bền vững đã định hình vị thế đặc biệt của EU trong nền kinh tế thế giới.

3. VẬN DỤNG (3 câu)

Câu 1: Tại sao sự ra đời của đồng tiền chung Ơ-rô là bước tiến mới của sự liên kết EU?

Trả lời:  Sự ra đời của đồng tiền chung Ơ-rô là bước tiến mới của sự liên kết EU vì việc ra đời của đồng tiền chung đã làm:

- Nâng cao sức mạnh của thị trường chung châu Âu.

- Thủ tiêu những rủi ro chuyển đổi tiền tệ.

- Tạo thuận lợi cho việc chuyển giao vốn trong EU.

- Đơn giản hóa công tác kế toán của các doanh nghiệp đa quốc gia.

Câu 2: Vì sao EU xây dựng thị trường chung? Việc hình thành thị trường chung có ý nghĩa như thế nào đối với việc phát triển EU?

Trả lời:  

* EU xây dựng thị trường chung để:

- Xóa bỏ những trở ngại trong việc phát triển kinh tế trên cơ sở thực hiện bốn quyền tự do.

- Tăng cường sức mạnh kinh tế và khả năng cạnh tranh của EU so với các trung tâm kinh tế lớn trên thế giới.

- Giảm bớt rào cản thương mại và cải thiện kinh doanh.

- Tăng cường tự do lưu thông về người, hàng hóa, tiền tệ và dịch vụ.

* Việc hình thành thị trường chung thúc đẩy chuyên môn hóa, tạo điều kiện thuận lợi và đơn giản hóa công tác kế toán của các doanh nghiệp đa quốc gia. 

Câu 3: Cho bảng số liệu sau:

Bảng 1. Trị giá xuất khẩu hàng hóa dịch vụ của các trung tâm kinh tế lớn trên thế giới năm 2021

(Đơn vị: tỉ USD)

(Nguồn: WB, 2022)

2021. Tính tỉ trọng trong xuất khẩu hàng hóa và dịch vụ của các trung tâm kinh tế lớn trên thế giới năm 2021.
2022. Vẽ biểu đồ thể hiện ttỉ trọng xuất khẩu hàng hóa và dịch vụ của EU và các trung tâm kinh tế lớn so với thế giới năm 2021.
2023. Nhận xét.

Trả lời:  

1. Tính:

1. Vẽ biểu đồ:
2. Nhận xét:

- Tỉ trọng xuất khẩu của EU cao nhất trong các trung tâm kinh tế lớn trên thế giới với 31,1%, đứng thứ hai là Trung Quốc với 12,7%.

- Các mặt hàng xuất khẩu chủ yếu của EU là dược phẩm, máy bay, ô tô,…

4. VẬN DỤNG CAO (2 câu)

Câu 1: Chứng minh rằng EU là trung tâm kinh tế hàng đầu thế giới.

Trả lời:

- GDP của EU chiếm 17,8% GDP toàn cầu và lớn thứ ba trên thế giới.

- GDP/người cao gâp 3,1 lần mức trung bình toàn thế giới.

- Trị giá xuất khẩu hàng hóa và dịch vụ của EU cao nhất trên thế giới (chiếm 31% trị giá toàn cầu).

- EU có giá trị đầu tư nước ngoài cao thứ hai trên thế giới.

Câu 2: Ngày 30/6/2019, hiệp định Thương mại tự do giữa Việt Nam và Liên minh châu Âu (EVFTA) được kí kết và có hiệu lực vào ngày 1/8/2020. Việc kí kết hiệp định này với Liên minh châu Âu đã đem lại những cơ hội và thách thức gì cho Việt Nam?

Trả lời:

* Cơ hội:

- Giúp Việt Nam phục hồi và phát triển kinh tế sau đại dịch Covid-19: cơ hội xuất khẩu các mặt hàng như dệt may, da giày, nông thủy sản,… gia tăng đáng kể.

- Giúp Việt Nam phát triển an sinh xã hội, tăng cơ hội cạnh tranh cho người lao động: các hoạt động sản xuất được mở rộng dẫn đến cơ hội việc làm cũng tăng.

- Thu hút các nhà đầu tư ở EU vào thị trường Việt Nam.

- Tạo điều kiện thuận lợi để xây dựng và hoàn thiện môi trường kinh doanh lành mạnh, minh bạch.

- Thúc đẩy quan hệ hợp tác quốc tế, khẳng định vị thế trên trường quốc tế.

* Thách thức:

- Doanh nghiệp Việt Nam gặp áp lực cạnh tranh đối với hàng hóa trong nước do hàng hóa chất lượng cao từ EU mở rộng sang thị trường Việt Nam.

- Doanh nghiệp EU chưa hoạt động mạnh ở thị trường Việt Nam do đang trong giai đoạn phát triển.

- Các doanh nghiệp Việt Nam chưa có nhiều kiến thức và nhận biết về EVFTA.

- Các mặt hàng xuất khẩu sang thị trường EU chưa có độ nhận diện cao, quảng bá kém.