BÀI 10: LIÊN MINH CHÂU ÂU 

(16 câu)

1. NHẬN BIẾT (5 câu)

Câu 1: Quan sát hình bên về Các nước thành viên EU năm 2021 và kể tên ít nhất 5 quốc gia là thành viên của Liên minh châu Âu. 

Trả lời:

5 quốc gia là thành viên của Liên minh châu Âu là: Đức, Ba Lan, Pháp, Thụy Điển, Áo, I-ta-li-a, Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha,…

Câu 2: Quan sát hình bên về Các nước thành viên EU năm 2021 và kể tên ít nhất 5 quốc gia không phải là thành viên của Liên minh châu Âu. 

Trả lời:

Các quốc gia không phải là thành viên của Liên minh châu Âu là: Na Uy, Liên Bang Nga, Bê-la-rút, U-crai-na, Anh,…

Câu 3: Quan sát hình bên về Quá trình hình thành và phát triển EU và kể tên ít nhất 3 quốc gia tham gia Liên minh châu Âu vào năm 2004. 

Trả lời:

Các quốc gia tham gia Liên minh châu Âu vào năm 2004 là: Hung-ga-ry, Lít-va, Ba Lan, Xlô-va-ki-a, Lát-vi-a, Man-ta, Síp,…

Câu 4: Quan sát hình trên về Quá trình hình thành và phát triển EU và cho biết các quốc gia là thành viên của Liên minh châu Âu từ năm 2007.

Trả lời:

Các quốc gia là thành viên của Liên minh châu Âu từ năm 2007 là: Ru-ma-ni, Bun-ga-ri.

Câu 5: Quan sát hình trên về Quá trình hình thành và phát triển EU và cho biết từ năm 1973 đến năm 1995, có những quốc gia nào tham gia vào Liên minh châu Âu?

Trả lời:

Những quốc gia tham gia vào Liên minh châu Âu từ năm 1973 đến năm 1995 là: Ai-len (1973), Đan Mạch (1973), Hy Lạp (1981), Bồ Đào Nha (1986), Tây Ban Nha (1986), Thụy Điển (1995), Phần Lan (1995), Áo (1995).

2. THÔNG HIỂU (6 câu)

Câu 1: Liên minh châu Âu được hình thành và phát triển như thế nào? Trình bày tóm tắt quy mô và mục tiêu của tổ chức này.

Trả lời:

* Lịch sử hình thành:

- Sau Chiến tranh thế giới thứ hai, khuynh hướng liên kết khu vực diễn ra mạnh mẽ ở các nước Tây Âu.

- Năm 1967, Cộng đồng châu Âu bao gồm 6 thành viên ban đầu là: CHLB Đức, Pháp, I-ta-li-a, Hà Lan, Bỉ, Lúc-xăm-bua được thành lập từ sự hợp nhất của Cộng đồng Than và thép châu Âu, Cộng đồng Kinh tế châu Âu, Cộng đồng Nguyên tử châu Âu.

- Năm 1993: Cộng đồng châu Âu chính thức đổi tên thành Liên minh châu Âu.

* Quy mô:

- Diện tích: 4,2 triệu km2 (2021).

- Số dân: 446,9 triệu người (2021)

- GDP: 17 088,6 tỉ USD (2021)

- Đến năm 2022, EU có 27 thành viên chính thức.

- Trụ sở EU được đặt tại thủ đô Brúc-xen (Brussels – Bỉ).

* Mục tiêu: Được thể hiện qua Hiệp ước Ma-xtrích, năm 1993 và được bổ sung trong Hiệp ước (Lisbon), năm 2009 với một số nội dung:

- Thúc đẩy tự do lưu thông (hàng hóa, con người, dịch vụ, vốn) giữa các thành viên nhằm hướng đến xây dựng một thị trường thống nhất.

- Tăng cường hợp tác, liên kết giữa các quốc gia thành viên về mọi mặt (kinh tế, pháp luật, an ninh, nội vụ,…).

- Duy trì, phát huy giá trị văn hóa và đảm bảo phúc lợi của công dân các nước thành viên.

- Duy trì hòa bình và đảm bảo an ninh cho các quốc gia thành viên và thế giới.

Câu 2: Kể tên ba trụ cột của EU theo Hiệp ước Ma-xtrich năm 1993, các cơ quan thể chế đầu não của Liên minh châu Âu và xác định thể chế hoạt động của tổ chức này.

Trả lời:

* Ba trụ cột của EU theo Hiệp ước Ma-xtrich:

- Cộng đồng châu Âu:

+ Liên minh thuế quan

+ Thi trường nội địa

+ Liên minh kinh tế và tiền tệ

- Chính sách đối ngoại và an ninh:

+ Hợp tác trong chính sách đối ngoại

+ Phối hợp hành động để gìn giữ hòa bình

+ Chính sách an ninh của EU

- Hợp tác về tư pháp và nội vụ:

+ Chính sách nhập cư

+ Đấu tranh chống tội phạm

+ Hợp tác về cảnh sát và tư pháp

* Các cơ quan thể chế đầu não của Liên minh châu Âu:

- Hiện nay, nhiều vấn đề kinh tế và chính trị của các quốc gia thành viên do các cơ quan đầu não của EU quyết định.

- Các cơ quan đầu não của EU bao gồm: Hội đồng châu Âu, Nghị viện châu Âu, Uỷ ban Liên minh châu Âu, Hội đồng Bộ trưởng EU, Toà Kiểm toán châu Âu, Tòa án Công lí EU, Ngân hàng Trung ương châu Âu.

Câu 3: Vị thế của EU trong nền kinh tế thế giới có điểm gì nổi bật? Trình bày những điểm nổi bật đó.

Trả lời: EU có vị thế quan trọng trong nền kinh tế thế giới được thể hiện thông qua hoạt động kinh tế và thương mại:

* EU là một trong những trung tâm kinh tế hàng đầu thế giới:

- Thành công trong việc tạo ra thị trường chung; đảm bảo sự tự do lưu thông hàng hoá, con người, dịch vụ, tiền vốn của các nước thành viên và sử dụng đồng tiền chung Ơ-rô đã giúp kinh tế EU phát triển nhanh chóng.

- Hiện nay, EU là trung tâm kinh tế hàng đầu thế giới:

+ Quy mô GDP: đạt 17088,6 tỉ USD (đứng thứ ba trên thế giới), chiếm 17,8% GDP toàn cầu (năm 2021).

+ Tỉ trọng trị giá xuất khẩu: EU đứng đầu thế giới, chiếm 31,0% trị giá xuất khẩu của thế giới (năm 2021).

+ EU đứng đầu thế giới trong nhiều lĩnh vực sản xuất, như: sản xuất ô tô; công nghiệp hàng không vũ trụ, điện tử - tin học, hoá chất,..

+ Thương mại: chiếm khoảng 15% giá trị thương mại hàng hoá của thế giới.

- Đa số các quốc gia thành viên EU có nền kinh tế phát triển: CHLB Đức, Pháp và I-ta-li-a là ba nền kinh tế lớn nhất EU và thuộc nhóm các nước công nghiệp phát triển hàng đầu thế giới (G7). 

* EU là tổ chức thương mại hàng đầu thế giới:

- Hoạt động thương mại nội khối diễn ra mạnh mẽ do EU tập trung loại bỏ các rào cản thuế quan và thực hiện thị trường chung thống nhất giữa các quốc gia thành viên.

- Hoạt động ngoại thương:

+ Được đẩy mạnh thông qua hoạt động xuất, nhập khẩu. Năm 2021, EU đang dẫn đầu thế giới về hoạt động thương mại, chiếm 31,0% trị giá xuất khẩu và chiếm 29,6% trị giá nhập khẩu của thế giới.

+ Các bạn hàng lớn của EU: Trung Quốc, Hoa Kỳ, Anh, ASEAN,... EU cũng là bạn hàng lớn của một số nước đang phát triển và dành các ưu đãi về thương mại cho một số nước ở châu Á, châu Phi và Nam Mỹ.

+ Các mặt hàng xuất khẩu hàng đầu: máy móc, thiết bị, dược phẩm, xe có động cơ, sản phẩm hoá chất, máy tính, điện tử và sản phẩm quang học,... 

+ Các mặt hàng nhập khẩu chủ yếu: máy tính, sản phẩm điện tử và quang học, dầu thô và khí tự nhiên, hoá chất và sản phẩm hoá học,...

+ EU ủng hộ chính sách tự do thương mại trên toàn cầu. Tuy nhiên, EU cũng thực hiện nhiều chính sách tăng cường phòng vệ thương mại để bảo vệ sản xuất và thị trường nội khối.

Câu 4: Em hiểu như thế nào về bốn mặt tự do lưu thông của EU?

Trả lời:

* Năm 1993: EU đã thiết lập một thị trường chung với bốn mặt tự do lưu thông (hàng hoá, con người, dịch vụ và tiền vốn) nhằm xóa bỏ những trở ngại trong việc phát triển kinh tế, thực hiện chung một chính sách thương mại với các nước ngoài EU, tăng cường sức mạnh kinh tế và khả năng cạnh tranh của EU so với các trung tâm kinh tế lớn trên thế giới.

* Bốn mặt tự do lưu thông:

- Tự do di chuyển: quyền tự do đi lại, tự do cư trú, tự do lựa chọn nơi làm việc được đảm bảo.

- Tự do lưu thông dịch vụ: tự do đối với các dịch vụ như dịch vụ vận tải, thông tin liên lạc, ngân hàng, kiểm toán, du lịch,…

- Tự do lưu thông hàng hóa: tự do lưu thông và bán trong toàn thị trường chung châu Âu các sản phẩm sản xuất hợp pháp mà không phải chịu thuế giá trị gia tăng.

- Tự do lưu thông tiền vốn: 

+ Các hạn chế đối với giao dịch, thanh toán được bãi bỏ.

+ Các nhà đầu tư có thể lựa chọn khả năng đầu tư có lợi nhất và mở tài khoản ngân hàng trong nội khối.

Câu 5: Trình bày biểu hiện của hợp tác và liên kết trong EU với đồng tiền chung Ơ-rô

Trả lời:

- Năm 1999: Đồng Ơ-rô chính thức được đưa vào lưu hành, là kết quả của sự nhất thể hóa EU.

- Việc đưa vào sử dụng đồng Ơ-rô có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao sức cạnh tranh của thị trường chung châu Âu, xóa bỏ những rủi ro khi chuyển đổi tiền tệ và tạo thuận lợi cho việc sản xuất, kinh doanh.

- Năm 2022: 19 quốc gia thành viên EU sử dụng đồng tiền Ơ-rô.

- Hiện nay: Ơ-rô là đồng tiền có số lượng dự trữ lớn, mang ý nghĩa thương mại và là một trong những đồng tiền có ảnh hưởng quan trọng đối với thế giới.

Câu 6: Hợp tác trong sản xuất và dịch vụ ở khu vực Liên minh châu Âu được biểu hiện như thế nào?

Trả lời: Các hoạt động sản xuất công nghiệp, nông nghiệp và dịch vụ được các nước EU chú trọng hợp tác: 

- Trong lĩnh vực công nghiệp: nhiều ngành sản xuất công nghiệp quan trọng của EU được hợp tác từ các quốc gia thành viên, như: công nghiệp hàng không vũ trụ, sản xuất ô tô, điện tử - tin học,...

- Trong lĩnh vực nông nghiệp: các quốc gia thành viên EU tăng cường sự hợp tác trong sản xuất và tiêu thụ nông sản nhằm hướng đến mục tiêu đảm bảo an ninh lương thực chung và tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường thế giới.

- Trong lĩnh vực dịch vụ vận tải: hệ thống giao thông vận tải ở các quốc gia thành viên EU được kết nối thông suốt và hiện đại, giúp việc di chuyển nhanh và an toàn hơn, đồng thời thúc đẩy các giải pháp các kĩ thuật số và phát triển bền vững.

3. VẬN DỤNG (3 câu)

Câu 1: Vì sao EU xây dựng thị trường chung? Việc hình thành thị trường chung có ý nghĩa như thế nào đối với việc phát triển EU?

Trả lời:  

* EU xây dựng thị trường chung để:

- Xóa bỏ những trở ngại trong việc phát triển kinh tế trên cơ sở thực hiện bốn quyền tự do.

- Tăng cường sức mạnh kinh tế và khả năng cạnh tranh của EU so với các trung tâm kinh tế lớn trên thế giới.

- Giảm bớt rào cản thương mại và cải thiện kinh doanh.

- Tăng cường tự do lưu thông về người, hàng hóa, tiền tệ và dịch vụ.

* Việc hình thành thị trường chung thúc đẩy chuyên môn hóa, tạo điều kiện thuận lợi và đơn giản hóa công tác kế toán của các doanh nghiệp đa quốc gia.  

Câu 2: Tại sao sự ra đời của đồng tiền chung Ơ-rô là bước tiến mới của sự liên kết EU?

Trả lời:  Sự ra đời của đồng tiền chung Ơ-rô là bước tiến mới của sự liên kết EU vì việc ra đời của đồng tiền chung đã làm:

- Nâng cao sức mạnh của thị trường chung châu Âu.

- Xóa bỏ những rủi ro chuyển đổi tiền tệ.

- Tạo thuận lợi cho việc sản xuất, kinh doanh

- Đơn giản hóa công tác kế toán của các doanh nghiệp đa quốc gia.

Câu 3: Dựa vào bảng số liệu dưới đây, hãy vẽ biểu đồ thể hiện giá trị xuất, nhập khẩu của EU, giai đoạn 2000 – 2021 và rút ra nhận xét.

Bảng 10.3. Trị giá xuất, nhập khẩu hàng hóa dịch vụ của EU, giai đoạn 2000-2021

(Đơn vị: tỉ USD)

(Nguồn: WB, 2022)

Trả lời:  

* Vẽ biểu đồ:

Biểu đồ thể hiện giá trị xuất - nhập khẩu của EU, giai đoạn 2000 - 2021

* Nhận xét:

- Giá trị xuất nhập khẩu của EU tăng liên tục qua các năm.

- Giá trị xuất nhập khẩu của EU không đều giữa các năm.

4. VẬN DỤNG CAO (2 câu)

Câu 1: Chứng minh rằng EU là trung tâm kinh tế hàng đầu thế giới.

Trả lời: 

- GDP của EU chiếm 17,8% GDP toàn cầu và lớn thứ 3 thế giới

- Trị giá xuất khẩu hàng hóa và dịch vụ của EU đứng đầu thế giới (chiếm 31% trị giá xuất khẩu toàn cầu).

- EU đứng đầu thế giới trong nhiều lĩnh vực sản xuất, như: sản xuất ô tô; công nghiệp hàng không vũ trụ, điện tử - tin học, hoá chất,..

- Đa số các quốc gia thành viên EU có nền kinh tế phát triển: CHLB Đức, Pháp và I-ta-li-a là ba nền kinh tế lớn nhất EU và thuộc nhóm các nước công nghiệp phát triển hàng đầu thế giới (G7). 

Câu 2: Ngày 30/6/2019, hiệp định Thương mại tự do giữa Việt Nam và Liên minh châu Âu (EVFTA) được kí kết và có hiệu lực vào ngày 1/8/2020. Việc kí kết hiệp định này với Liên minh châu Âu đã đem lại những cơ hội và thách thức gì cho Việt Nam?

Trả lời: 

* Cơ hội:

- Giúp Việt Nam phục hồi và phát triển kinh tế sau đại dịch Covid-19: cơ hội xuất khẩu các mặt hàng như dệt may, da giày, nông thủy sản,… gia tăng đáng kể.

- Giúp Việt Nam phát triển an sinh xã hội, tăng cơ hội cạnh tranh cho người lao động: các hoạt động sản xuất được mở rộng dẫn đến cơ hội việc làm cũng tăng.

- Thu hút các nhà đầu tư ở EU vào thị trường Việt Nam.

- Tạo điều kiện thuận lợi để xây dựng và hoàn thiện môi trường kinh doanh lành mạnh, minh bạch.

- Thúc đẩy quan hệ hợp tác quốc tế, khẳng định vị thế trên trường quốc tế.

* Thách thức:

- Doanh nghiệp Việt Nam gặp áp lực cạnh tranh đối với hàng hóa trong nước do hàng hóa chất lượng cao từ EU mở rộng sang thị trường Việt Nam.

- Doanh nghiệp EU chưa hoạt động mạnh ở thị trường Việt Nam do đang trong giai đoạn phát triển.

- Các doanh nghiệp Việt Nam chưa có nhiều kiến thức và nhận biết về EVFTA.

- Các mặt hàng xuất khẩu sang thị trường EU chưa có độ nhận diện cao, quảng bá kém.