Nội dung chính Công nghệ 10 - Công nghệ trồng trọt kết nối tri thức bài 13: Nhân giống cây trồng

BÀI 13: NHÂN GIỐNG CÂY TRỒNG

I. CÁC CẤP GIỐNG CÂY TRỒNG

- Giống tác giả là giống do tác giả chọn tạo ra, đạt tiêu chuẩn chất lượng theo quy định. Giống tác giả được dùng để sản xuất giống siêu nguyên chủng 

- Giống siêu nguyên chủng là giống được nhân ra từ giống tác giả theo đúng quy trình sản xuất giống siêu nguyên chủng và đạt tiêu chuẩn chất lượng quy định. Giống siêu nguyên chủng được dùng để sản xuất giống nguyên chủng. 

- Giống nguyên chủng là giống được nhận ra từ giống siêu nguyên chủng theo quy trình sản xuất hạt giống nguyên chủng và đạt tiêu chuẩn chất lượng theo quy định. Giống nguyên chủng được dùng để sản xuất giống xác nhận.

- Giống xác nhận (hay còn gọi là giống thương mại): là giống được nhân ra từ giống nguyên chủng theo quy trình sản xuất hạt giống xác nhận và đạt tiêu chuẩn chất lượng theo quy định. Giống xác nhận là cấp cuối cùng của giống và được dùng để sản xuất đại trà.

II. MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP NHÂN GIỐNG CÂY TRỒNG 

1. PHƯƠNG PHÁP NHÂN GIỐNG HỮU TÍNH

- Nhân giống hữu tính là phương pháp nhân giống bằng hạt, phương pháp này áp dụng chủ yếu ở lúa, ngô, các loại đậu và một số loại rau.

- Các bước nhân giống:

+ Vụ 1: Nhân hạt giống tác giả: Gieo hạt giống tác giả ở khu cách lí, mật độ thưa, gieo mỗi hạt một khóm, chọn cây ưu tú và đúng với mô tả của giống.

+ Vu 2: Sản xuất hạt giống siêu nguyên chủng. Hạt của các cây Go được gieo riêng thành từng hàng. Đánh giá và chọn hàng tốt, đúng giống. Thu hoạch hỗn hợp hạt. Hạt thu được là hạt giống siêu nguyên chủng.

+ Vu 3: Sản xuất hạt giống nguyên chủng. Gieo hạt siêu nguyên chủng ở khu riêng. Chọn lọc, loại bỏ cây khác dạng và cây bị sâu, bệnh. Thu hoạch hỗn hợp hạt. Hạt thu được là hạt giống nguyên chủng.

+ Vụ 4: Sản xuất hạt giống xác nhận. Gieo hạt nguyên chủng. Chọn lọc loại bỏ cây khác dạng, cây sâu, bệnh. Thu hoạch hỗn hợp hạt. Hạt thu được là hạt giống xác nhận.

2. PHƯƠNG PHÁP NHÂN GIỐNG VÔ TÍNH

a) Phương pháp giâm cành

- Cách tiến hành:  

+ Bước 1 Chọn cành giâm

+ Bước 2: Cắt cành giâm, cắt bỏ bớt lá.

+ Bước 3: Những cành giâm vào chất kích thích ra rễ.

+ Bước 4: Cắm cành giâm vào nền giâm.

+ Bước 5: Chăm sóc cành giâm (tưới nước, giữ ẩm....).

- Ưu điểm: đơn giản, dễ thực hiện, hệ số nhân giống tương đối cao. 

- Nhược điểm: bộ rễ phát triển kém hơn cây nhân giống từ hạt, cây giống dễ bị nhiễm bệnh từ cây mẹ.

b) Phương pháp chiết cành

- Cách tiến hành: 

+ Chọn cành khỏe mạnh trên cây mẹ. 

+ Lấy dao tách một đoạn vỏ ở vị trí cần chiết ,  sau đó dùng thuốc kích thích ra rễ và hỗn hợp đất thích hợp bỏ vào đoạn cành vừa tách vỏ, bọc nylon ra ngoài và dùng dây buộc chặt hai đầu. 

+ Sau một thời gian, khi đoạn cành được bỏ đất đã mọc rễ thì cắt khỏi cây mẹ rồi mang trồng.

- Ưu điểm: cây con khỏe mạnh hơn so với cây giâm cành. 

- Nhược điểm: bộ rễ phát triển kém hơn cây nhân giống từ hạt, cây giống dễ bị nhiễm bệnh từ cây mẹ, hệ số nhân giống thấp.

c) Phương pháp ghép cành

- Cách tiến hành:

+ Bước 1: Gieo trồng cây gốc ghép

+ Bước 2: Chọn cành ghép, mắt ghép

+ Bước 3: Xử lí gốc ghép, cành ghép, mắt ghép phù hợp.

+ Bước 4: Ghép cành ghép, mắt ghép vào gốc ghép

+ Bước 5: Xử lí sau ghép.

– Ưu điểm: cây ghép có bộ rễ khoẻ mạnh, thích nghi tốt, sinh trưởng, phát triển khoẻ.

- Nhược điểm: đòi hỏi kĩ thuật cao.

d) Phương pháp nuôi cấy mô tế bào

- Cách tiến hành:

+ Bước 1 Chọn vật liệu nuôi cây

+ Bước 2: Khử trùng mẫu

+ Bước 3: Tạo chồi trong môi trường thích hợp

+ Bước 4: Ra rễ và tạo cây hoàn chỉnh

+ Bước 5: Đưaa cây ra vườn ươm.

– Ưu điểm: có thể nhân nhanh số lượng cây giống, không phụ thuộc mùa vụ. Cây giống đồng nhất về di truyền và sạch bệnh. Hệ số nhân giống cao.

- Nhược điểm: tồn kinh phi, công sức, đòi hỏi trình độ kĩ thuật cao.