Giáo án dạy thêm ngữ văn 7 kết nối tri thức với cuộc sống

Ngày soạn: .../.../...

Ngày dạy: .../.../...

ÔN TẬP VĂN BẢN “LỜI CỦA CÂY”

1. MỤC TIÊU
2. Kiến thức

Củng cố khắc sâu kiến thức về thể loại thơ bốn chữ, về bài thơ Lời của cây mà các em đã được học thông qua các phiếu học tập để ôn luyện.

2. Năng lực
3. Năng lực chung:

- Năng lực tự chủ và tự học: Tìm kiếm thông tin, đọc sách giáo khoa để tìm hiểu về nội dung của các ý chính của văn bản.

- Năng lực giao tiếp và hợp tác: Thảo luận nhóm để thực hiện phiếu học tập, hợp tác giải quyết vấn đề về nội dung của các ý chính của văn bản.

- Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo: Năng lực trình bày và trao đổi thông tin trước lớp.

1. Năng lực đặc thù:

- Đọc hiểu một văn bản thông qua câu thơ nhằm trình bày suy nghĩ, cảm nhận cá nhân, các thành tựu nội dung, nghệ thuật, ý nghĩa của văn bản.

3.Về phẩm chất:

- Chăm chỉ:  Thích đọc sách, báo, tìm tư liệu trên mạng Internet để mở rộng hiểu biết của mình.

- Trách nhiệm: Cảm nhận và yêu vẻ đẹp của thiên nhiên.

1. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU

- Học liệu: Ngữ liệu/Sách giáo khoa, phiếu học tập.

- Thiết bị: Máy tính, máy chiếu.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

1. KHỞI ĐỘNG
2. a) Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý cho học sinh; tạo vấn đề vào chủ đề
3. b) Nội dung hoạt động: HS trả lời câu hỏi.
4. c) Sản phẩm học tập: Câu trả lời/chia sẻ của HS bằng ngôn ngữ
5. d) Tổ chức hoạt động:

- Gv đặt câu hỏi: Quan sát hình ảnh sau, em hãy miêu tả quá trình phát triển của cây từ hạt?

- Hs suy nghĩ tìm ra câu trả lời, HS trình bày kết quả (cá nhân)

- GV đặt vấn đề: Từ việc mượn hình ảnh về quá trình lớn của cây từ hạt mầm, tác giả văn bản Lời của cây đã miêu tả và gửi gắm một thông điệp đến với chúng ta về chiêm nghiệm cuộc sống của ông. Để hiểu rõ về thông điệp này, trong bài hôm nay, chúng ta cùng ôn tập lại văn bản “Lời của cây”.

1. HỆ THỐNG LẠI KIẾN THỨC
2. Mục tiêu: HS nắm được các kiến thức căn bản về:

• Đặc sắc về nội dung, nghệ thuật trong bài thơ.
• Tìm hiểu những chi tiết thể hiện tình cảm, cảm xúc của tác giả dành cho mần cây trong văn bản Lời của cây.

1. Nội dung hoạt động: HS thảo luận, trả lời câu hỏi được phân công.
2. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS.
3. Tổ chức thực hiện:

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

1. a) Mục tiêu: HS khái quát lại nội dung bài học thông qua hệ thống bài tập tự luận.
2. b) Nội dung hoạt động: HS thảo luận, hoàn thành phiếu học tập.
3. c) Sản phẩm học tập: Câu trả lời của các câu hỏi, bài tập.
4. d) Tổ chức thực hiện:

*Nhiệm vụ 1: GV chia lớp thành các nhóm, thảo luận, tìm ra câu trả lời cho phiếu bài tập số 1:

- HS thảo luận, tìm ra câu trả lời.

- GV thu phiếu bài tập, cùng cả lớp chữa bài, đưa ra đáp án:

1. Khổ thơ nằm trong bài Lời của cây – Thể loại: thơ bốn chữ.
2. Các biện pháp tu từ được sử dụng:

• Biện pháp tu từ ẩn dụ cảm giác: “nghe màu xanh” .
• Biện pháp tu từ hoán dụ: “nghe màu xanh” à ý chỉ cái cây.
• Biện pháp tu từ nhân hóa: “bắt đầu bập bẹ”.

ð Tác dụng: làm cho hạt mầm trở nên sinh động, có hồn; giúp nó trở nên gần gũi, thân thuộc và có thể biểu hiện được những suy nghĩ hay bày tỏ được tình cảm của con người.

3. Trong khổ thơ thứ 2, là lời của cây. Qua đó, ta thấy được lời của cây cũng như là tiếng nói của thiên nhiên đối với con người, kêu gọi sự chú ý của loài người về sự lắng nghe, tôn trọng thiên nhiên.
4. Câu thơ thể hiện thông điệp: Cây chính là tôi/ Nay mai sẽ lớn/ Góp xanh đất trời.

ð Hãy lắng nghe lời của cỏ cây loài vật để biết yêu thương, nâng đỡ sự sống ngay từ khi sự sống mới chỉ là những mầm non. Đồng thời, mỗi con người, sự vật, dù là nhỏ bé, đều góp phần tạo nên sự sống như hạt mầm góp màu xanh cho đất trời.

*Nhiệm vụ 2: GV chia lớp thành các nhóm, thảo luận, tìm ra câu trả lời cho phiếu bài tập số 2:

- GV gọi bất kì một số cá nhân trình bày kết quả, sau đó chuẩn kiến thức.

1. Những khổ thơ trên là lời của tác giả.
2. Cách gieo vần chân (mình-thinh; mầm-thầm; giông-hồng;...) kết hợp cùng ngắt nhịp 2/2 (mầm đã/thì thầm; đón tia/ nắng hồng,...)

ðTác dụng: Nhờ cách gieo vần và ngắt nhịp đã góp phần vào việc liên kết các câu thơ, tạo nhịp điệu nhẹ nhàng, thể hiện được giọng điệu tâm tình, thủ thỉ của cây,... góp phần vào việc thể hiện nội dung bài thơ và làm cho câu thơ dễ đi vào lòng bạn đọc.

3. Những dòng thơ như “Ghé tai nghe rõ”, “Nghe mầm mở mắt” thể hiện mối quan hệ vô cùng gần gũi, giao cảm giữa thiên nhiên và nhà thơ, sự nâng niu sự sống.

Nhân vật “tôi” như một người bạn đồng hành, chứng kiến toàn bộ quá trình hình thành và phát triển của hạt mầm. Ngoài ra, nhân vật “tôi” còn chính là người lắng nghe những tâm tình, ở bên cạnh hạt mầm.

4. Những hình ảnh, từ ngữ thể hiện tình cảm, cảm xúc mà tác giả dành cho nhưng mầm cây: Ghé tai nghe rõ, Nghe bàn tay vỗ, Nghe tiếng ru hời, Nghe mầm mở mắt.

ðTình cảm nâng niu, yêu thương, trân trọng của tác giả đối với mầm cây.

1. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG
2. a) Mục tiêu: Giúp HS khắc sâu kiến thức đã học, vận dụng kiến thức đã học vào cuộc sống hằng ngày.
3. b) Nội dung hoạt động: GV ra câu hỏi, HS hoạt động cá nhân, suy nghĩ trả lời.
4. c) Sản phẩm học tập: Ý kiến, suy nghĩ của HS.
5. d) Tổ chức thực hiện:

- GV đặt câu hỏi: Hãy viết đoạn văn (khoảng 5 - 7 câu) trình bày suy nghĩ của em về thông điệp mà tác giả đã gửi gắm trong bài thơ Lời của cây.

Gợi ý đoạn văn mẫu:

Thông qua văn bản Lời của cây của tác giả Trần Hữu Thung, đã để lại cho em nhiều ấn tượng về thông điệp của bài thông qua mượn hình ảnh phát triển của cây. Bài thơ nói về tình yêu thương, trân trọng những mầm xanh thiên nhiên cùng lời nhắn nhủ hãy biết lắng nghe lời của cỏ cây loài vật để biết yêu thương, nâng đỡ sự sống ngay từ khi sự sống ấy mới là những mầm sống. Đồng thời, bài thơ cũng khẳng định rằng mỗi con người, sự vật đều là những thành phần sẽ tạo nên sự sống giống như việc hạt mầm góp màu xanh cho đất trời. Và hơn thế, tác giả muốn gửi gắm thông điệp đầy ẩn ý rằng các bạn nhỏ cũng sẽ giống như những mầm cây non kia, cũng sẽ dần dần phát triển và lớn lên để góp công sức của bản thân nhằm xây dựng cho cuộc sống tươi đẹp mai sau.

- HS suy nghĩ, hình thành và triển khai ý tưởng, tư duy độc lập, viết đoạn văn theo yêu cầu.

- GV gọi một số HS đọc đoạn văn của mình, gọi HS khác nhận xét. GV nhận xét, kết luận.