Nội dung chính Ngữ văn 7 kết nối tri thức Bài 9: Thủy tiên tháng một

VĂN BẢN. THỦY TIÊN THÁNG MỘT

I. TÌM HIỂU CHUNG

1. Đọc văn bản

+ Phần 1: Đoạn 1: Nêu vấn đề cần thông tin – Cần hiểu thế nào về tính trạng biến đổi khí hậu?

+ Phần 2: Từ đoạn 2 đến đoạn 5: Đưa thông tin khái quát về “sự bất thường của Trái Đất” do tình trạng biến đổi khí hậu gây nên – Biến đổi khí hậu và những tác động liên hoàn

+ Phần 3: 2 đoạn cuối: Cung cấp bằng chứng xác thực về “sự bất thường của Trái Đất” – Những báo cáo và con số đầy ám ảnh

Nội dung chính

- Biến đổi khí hậu

- Sự bất thường của Trái Đất

- Sự rối loạn khí hậu toàn cầu

2. Tác giả

- Tên: Thô-mát L. Phrít-man

- Năm sinh: 1953

- Quê quán: Mỹ

- Thể loại: Báo chí

- Tác phẩm tiêu biểu Chiếc xe Lếch-xớt và cây ôliu (1999); Thế giới phẳng (2005-2007); Nóng, Phẳng, Chật (2008),…

3. Tác phẩm

- Văn bản Thủy tiên tháng Một là một bài nằm trong mục 5 (Sự bất thường của Trái Đất) thuộc phần 2 (Tại sao chúng ta ại ở đây) của cuốn sách Nóng, Phẳng, Chật.

II. TÌM HIỂU CHI TIẾT VĂN BẢN

1. Tình trạng biến đổi khí hậu

* Các tên gọi của tình trạng biến đổi khí hậu:

- Sự nóng lên của Trái Đất: khái niệm khá êm ái, chưa diễn tả hết tình hình biến đổi khí hậu.

- Sự bất thường của Trái Đất::

+ Hân-tơ Lo-vin đặt ra

+ Mục đích: giải thích rằng nhiệt độ trung bình trên toàn đất đều tăng lên là nguyên nhân gây ra sự bất thường

 * Giải thích nhan đề:

Chi tiết hoa thủy tiên nở đầu tháng Một là một chi tiết “đắt”

+ Chi tiết đó gợi ý cho tác giả tìm được một nhan đề ấn tượng, làm nảy sinh nhiều suy đoán khác nhau về nội dung sẽ được triển khai trong VB

+ Chi tiết đó cho thấy khi viết VB, tác giả dã kết hợp nhuần nhuyễn việc trình bày những thông tin mang tính khoa học với việc nêu những quan sát và trải nghiệm của bản thân – điều khiển VB thực sự có sức hấp dẫn.

+ Chi tiết đó mang tính điển hình, làm nổi bật được ý tưởng cơ bản: Chính sự biến đổi khí hậu đã dẫn đến bao nhiêu vận động dường như trái quy luật trong đời sống muôn loài. 

2. Tác động liên hoàn từ tình trạng biến đổi khí hậu

- Thời tiết thay đổi thất thường và diễn ra với tốc độ nhanh (hệ quả: thiên tai có quy mô lớn hơn, một số loài sinh vật hoặc biến mất do không kịp thích ứng hoặc phải thay đổi nhịp độ phát triển,...)

- Thời tiết đồng thời tồn tại ở hai thái cực (nơi nắng hạn gay gắt; nơi mưa bão, lũ lụt kinh hoàng)

+ Nó gợi lên một sự đồng nhất, từ từ xảy ra, chủ yếu muốn nhắc đến nhiệt độ, hiện tượng này là bình thường, không gây ra vấn đề gì

+ Thực tế, khí hậu Trái Đất diễn ra khác hẳn, không giống nhau trên các vùng địa lí, nhanh hơn so với tốc độ biến đổi khí hậu tự nhiên trước kia, nhanh hơn khoảng thời gian để hệ sinh thái và xã hội điều chỉnh

+ Nó ảnh hưởng tiêu cực hơn là tích cực tới đời sống con người.

3. Những báo cáo và con số đầy ám ảnh

- Tác giả đã đưa vào văn bản rất nhiều số liệu:

+ 23000 ngôi nhà xây bằng gạch xây

+ ít nhất 62 người thiệt mạng

+ đợt sóng cao đến 4,6m

+  68 hòn đảo của Man-đi-vơ

+ nhiệt độ xuống -22 độ C

+ tuyết rơi dày 25cm…

=> Ý nghĩa của việc dẫn số liệu trong bài: chứng minh hậu quả nặng nề của hiện tượng Trái Đất nóng lên.

=> Việc dẫn ra nhiều số liệu trong VB thông tin có tác dụng làm tăng tính thuyết phục cho điều tác giả muốn nói. Ngoài ra nó còn cho thấy mức độ cập nhật thông tin của tác giả (số liệu đưa ra cũ hay mới, chỉ dựa vào một nguồn hay nhiều nguồn tài liệu,...)

=> Việc dẫn số liệu có mối liên quan mật thiết với việc sử dụng nguồn tài liệu tham khảo. Số liệu được lấy từ VB đáng tin cậy (về chuyên môn, về pháp lí,...) mới thực sự thuyết phục được người đọc. 

III. TỔNG KẾT

1. Nội dung

- Văn bản cung cấp cho chúng ta thông tin một cách đầy đủ, khoa học, chính xác về thực trạng thiên nhiên trên toàn Trái Đất.

- Qua đó, chúng ta thấy rõ được vấn đề cấp bách trong việc cải thiện xu hướng cực đoan của thời tiết.

2. Nghệ thuật

- Câu văn ngắn gọn, súc tích

- Lập luận chặt chẽ, thông tin xác thực, khoa học.