Câu hỏi tự luận Khoa học tự nhiên 6 kết nối tri thức Bài 1: Giới thiệu về khoa học tự nhiên

CHƯƠNG I - MỞ ĐẦU VỀ KHOA HỌC TỰ NHIÊN

BÀI 1 - GIỚI THIỆU VỀ KHOA HỌC TỰ NHIÊN

1. NHẬN BIẾT (4 câu)

Câu 1: Khoa học tự nhiên là gì?

Trả lời:

Khoa học tự nhiên là ngành khoa học nghiên cứu về các sự vật, hiện tượng tự nhiên, tìm ra quy luật chi phối chúng, những ảnh hưởng của chúng đến đời sống con người và môi trường.

Câu 2: Phân biệt vật sống và vật không sống.

Trả lời:

• Vật sống có sự trao đổi chất với môi trường bên trong và bên ngoài cơ thể, có khả năng sinh trưởng, phát triển và sinh sản. 

• Vật không sống không có sự trao đổi chất, không có khả năng sinh trưởng, phát triển và sinh sản.

Câu 3: Nêu một số lĩnh vực chính của khoa học tự nhiên

Trả lời:

KHTN có thể chia thành 2 nhánh chính: khoa học đời sống (sinh học) và khoa học vật chất (vật lí, hóa học, thiên văn học, khoa học Trái Đất,...)

Câu 4: Nêu vai trò của KHTN trong cuộc sống.

Trả lời:

KHTN có vai trò rất quan trọng trong hoạt động nghiên cứu khoa học; trong hoạt động cung cấp thông tin và nâng cao nhận thức của con người về thế giới tự nhiên; trong việc ứng dụng công nghệ nhằm mở rộng sản xuất và phát triển kinh tế; trong việc bảo vệ sức khỏe, bảo vệ cuộc sống của con người nói riêng và các sinh vật trên Trái Đất nói chung; trong công tác bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu.

2. THÔNG HIỂU (3 câu)

Câu 1: Phân biệt các lĩnh vực KHTN dựa vào đối tượng nghiên cứu.

Trả lời:

• Sinh học: nghiên cứu về các sinh vật và sự sống (con người, động vật, thực vật,...), mối quan hệ giữa chúng với nhau và với môi trường.

• Vật lí học: nghiên cứu về vật chất, quy luật vận động, lực, năng lượng, và sự biến đổi năng lượng,...

• Hóa học: nghiên cứu cấu tạo, các phản ứng hóa học, cấu trúc, các tính chất của vật chất và các biến đổi lí hóa mà chúng trải qua.

• Thiên văn học: nghiên cứu về quy luật vận động và và sự biến đổi của các vật thể trên bầu trời (các hành tinh, sao,..)

• Khoa học Trái Đất nghiên cứu về Trái Đất và bầu khí quyển của nó.

Câu 2: Từ vai trò, nêu một số lợi ích và tác hại của KHTN.

Trả lời:

• Lợi ích:

• Cải thiện đời sống con người, giảm bớt thời gian và sức lao động, tăng năng suất

• Giúp con người hiểu biết thêm về mọi mặt đời sống, từ đó có thể áp dụng những biện pháp để tăng lợi ích nhận được

• Bảo vệ cuộc sống của con người nói riêng và hệ sinh thái nói chung

• Tác hại: Ô nhiễm môi trường và biến đổi khí hậu luôn là vấn đề gây “nhức nhối”

Câu 3: Nêu một số biện pháp để giảm thiểu tác hại của KHTN.

Trả lời:

• Khai thác đi đôi với bảo vệ, giữ gìn

• Tuyên truyền và thực hiện các biện pháp bảo vệ môi trường

• Có quy định và biện pháp xử phạt những hành vi mang ý đồ phá hoại môi trường

• ...

3. VẬN DỤNG (3 câu)

Câu 1: Nêu một số phát minh khoa học và công nghệ được ứng dụng trong cuộc sống hằng ngày. Cuộc sống của con người sẽ như thế nào nếu không có những phát minh này?

Trả lời:

• Những phát minh của khoa học và công nghệ được ứng dụng vào đồ dùng hằng ngày là: tủ lạnh, điều hòa hai chiều, máy giặt,...

• Nếu không có những phát minh này thì cuộc sống của con người sẽ khó khăn, thiếu thốn, mất nhiều thời gian và công sức lao động hơn, sinh hoạt hằng ngày cũng bị hạn chế hơn.

Câu 2: Chỉ ra vật sống và vật không sống trong những vật sau và giải thích:

1. Giáo viên 2. Con bò

2. Hoa hồng 4. Cái ghế

3. Gấu bông 6. Cây bàng

4. Cái bút 8. Cây phượng

Trả lời:

• Vật sống: 1, 2, 3, 6, 8. Vì các vật này có khả năng sinh trưởng, phát triển và sinh sản. 

• Vật không sống: 4, 5, 7. Vì các vật này không có sự trao đổi chất, không có khả năng sinh trưởng, phát triển và sinh sản.

Câu 3: Khi đưa hai đầu của hai thanh nam châm đến gần nhau thì xảy ra hiện tượng gì? Hiện tượng này thuộc lĩnh vực nào của KHTN?

Trả lời:

• Khi đưa hai đầu của hai thanh nam châm lại gần nhau: hai đầu cùng cực thì đẩy nhau, hai đầu trái cực thì hút nhau

• Hiện tượng này thuộc lĩnh vực vật lí của KHTN.

4. VẬN DUNG CAO (3 câu)

Câu 1: Lấy ví dụ để so sánh các phương tiện mà con người sử dụng khi khoa học và công nghệ còn chưa phát triển và hiện tại. 

Trả lời:

• Khi khoa học công nghệ chưa phát triển: sử dụng ngựa để trao đổi thông tin, giữ liên lạc; sử dụng bếp củi đun nấu; dùng trâu bò cày ruộng,...

• Hiện tại: sử dụng điện thoạt để liên lạc; dùng bếp gas, bếp từ, bếp điện để đun nấu; dùng các loại máy móc như máy cày,máy gặt,... trong sản xuất nông nghiệp;...

Câu 2: Hiện nay ở nước ta đang đầu tư phát triển các lĩnh vực nào của khoa học công nghệ?

Trả lời:

Hiện nay nước ta đang tập trung đầu tư vào một số lĩnh vực cụ thể như công nghệ sinh học, chuyển đổi số, logistics,...

Câu 3: Hoạt động nào sau đây không phải là hoạt động nghiên cứu khoa học? Giải thích.

1. Nghiên cứu cách xử lí rác hữu cơ thành phân bón cho cây trồng

2. Nghiên cứu hệ thống quạt nước cho đầm nuôi tôm

3. Nghiên cứu văn hóa ẩm thực các nước Đông Nam Á

Trả lời:

• Nghiên cứu 1 là nghiên cứu khoa học vì đây là hoạt động ứng dụng khoa học công nghệ để nghiên cứu cách xử lí rác hữu cơ, góp phần nâng cao đời sống con người

• Nghiên cứu 2 là nghiên cứu khoa học vì đây là hoạt động nghiên cứu để tìm ra phương thức xây dựng hệ thống quạt nước hoạt động phù hợp với sự phát triển của tôm, hỗ trợ tôm sinh trưởng tót nhất, giúp tăng năng suất tôm

• Nghiên cứu 3 không là nghiên cứu khoa học vì đây là hoạt động nghiên cứu về văn hóa, truyền thống của các quốc gia, không tạo ra tri thức mới và cũng không áp dụng thành tựu của khoa học công nghệ.