Đáp án Tiếng Việt 5 chân trời Chủ điểm 6 Bài 5: Ông Trạng Nồi

BÀI 47. ÔNG TRẠNG NỒI

KHỞI ĐỘNG                   

Câu hỏi: Nêu 1 - 2 việc làm thể hiện sự quan tâm đến hàng xóm láng giềng.

Hướng dẫn chi tiết:

Chia sẻ thực phẩm hoặc món ăn: Một trong những việc làm thể hiện sự quan tâm đến hàng xóm láng giềng là việc chia sẻ thực phẩm hoặc món ăn. Khi bạn nấu được một món ăn ngon hoặc có thực phẩm tươi, bạn có thể chia sẻ chúng với hàng xóm của mình. Hành động này không chỉ giúp tạo mối quan hệ tốt đẹp giữa các hộ gia đình mà còn thể hiện tình cảm và sự ấm áp giữa mọi người trong cộng đồng.

Hỗ trợ khi hàng xóm gặp khó khăn: Việc đứng ra hỗ trợ hàng xóm khi họ gặp khó khăn hoặc vấn đề trong cuộc sống cũng là một cách thể hiện sự quan tâm sâu sắc. Điều này có thể bao gồm việc giúp đỡ họ trong việc sửa chữa nhà cửa, chăm sóc bệnh nhân hoặc trẻ em khi họ bận rộn hoặc vắng nhà, hoặc thậm chí là hỗ trợ tài chính nếu bạn có khả năng và điều kiện. Sự giúp đỡ kịp thời và thiết thực này không chỉ giúp giảm bớt gánh nặng cho hàng xóm mà còn góp phần xây dựng một cộng đồng láng giềng gắn kết và thân thiện.

ĐỌC: ÔNG TRẠNG NỒI

Câu hỏi, bài tập:

Câu 1: Ở đoạn đầu, chàng trai được giới thiệu như thế nào?

Hướng dẫn chi tiết:

Chàng trai có gia cảnh nghèo khó nhưng tư chất thông minh và ham học.

Câu 2: Trong bữa tiệc ban thưởng cho những người thi đỗ, quan trạng đã xin nhà vua đồ vật gì? Vì sao?

Hướng dẫn chi tiết:

Quan trạng đã xin nhà vua một chiếc nồi nhỏ để mang về quê để biếu ông hàng xóm chiếc nồi để tạ ơn ông đã giúp đỡ lúc khó khăn.

Câu 3: Vì sao người hàng xóm và dân làng lại xúc động, cảm phục quan trạng?

Hướng dẫn chi tiết:

Người hàng xóm và dân làng lại xúc động, cảm phục quan trạng vì quan trạng là một tấm gương hiếu học và có lòng biết ơn.

Câu 4: Kể tóm tắt câu chuyện.

Hướng dẫn chi tiết:

Câu chuyện "Ông Trạng Nồi" kể về một chàng trai nghèo thông minh, chăm chỉ học tập. Dù gặp khó khăn, chàng vẫn kiên trì và cuối cùng đỗ trạng nguyên. Được nhà vua cho chọn phần thưởng, chàng chỉ xin một chiếc nồi nhỏ và tặng nó cho hàng xóm đã giúp đỡ mình, bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc. Hành động của chàng thể hiện sự trân trọng và nhớ ơn, làm nên câu chuyện cảm động về lòng hiếu học và biết ơn trong dân gian.

Câu 5: Câu chuyện gợi cho em nhớ đến câu tục ngữ nào? Vì sao?

Hướng dẫn chi tiết:

Câu chuyện "Ông Trạng Nồi" gợi cho em nhớ đến câu tục ngữ "Uống nước nhớ nguồn". Câu chuyện kể về một chàng trai hiếu học. Chàng trai này phải đi kiếm củi để lấy tiền ăn học. Dù trong hoàn cảnh khó khăn, chàng luôn miệt mài học tập. Khi thi đỗ trạng nguyên, chàng đã nhớ đến người đã giúp đỡ mình trong thời gian ôn thi. Đó chính là câu chuyện về Ông Trạng Nồi. Câu chuyện cho chúng ta học được rằng việc biết ơn và tôn trọng nguồn gốc, nhớ đến những người đã giúp đỡ mình là một phẩm chất quý báu. Dù thành công hay thất bại, việc không quên nguồn cội và biết ơn đóng vai trò quan trọng trong cuộc sống của chúng ta.

Câu 6: Viết 4 - 5 câu bày tỏ suy nghĩ, cảm xúc của em về một nhân vật trong bài đọc “Ông Trạng Nồi”.

Hướng dẫn chi tiết:

Trong câu chuyện “Ông Trạng Nồi” tôi cảm phục Tô Tịch, người được gọi là Ông Trạng Nồi, là một tấm gương hiếu học và lòng biết ơn đáng ngưỡng mộ. Chàng trai nhà nghèo, thông minh và ham học, đã miệt mài đèn sách để đỗ trạng nguyên. Dù trong thời gian ôn thi, anh ta không có thì giờ đi kiếm gạo, nhưng vẫn cố tình mượn nồi của hàng xóm để ăn vét cơm cháy. Khi anh đỗ đạt, anh không quên trả ơn bằng việc biếu chiếc nồi vàng nhà vua ban cho người hàng xóm. Tôi thấy Ông Trạng Nồi là một hình mẫu đáng ngưỡng mộ, nhớ mãi trong lòng. Câu chuyện này nhắc nhở chúng ta vê tấm gương hiếu học và lòng biết ơn, giá trị quý báu mà chúng ta nên giữ mãi trong cuộc sống.

LUYỆN TỪ VÀ CÂU: LUYỆN TẬP VỀ BIỆN PHÁP ĐIỆP TỪ, ĐIỆP NGỮ

Câu 1: Xác định và nêu tác dụng của điệp từ, điệp ngữ trong bài thơ “Em yêu nhà em”:

Hướng dẫn chi tiết:

- Tác dụng của điệp từ "Có":

Tạo ra một nhịp điệu nhẹ nhàng, du dương cho bài thơ, giúp người đọc cảm nhận được sự ấm áp, yên bình của không gian sống quen thuộc.

Nhấn mạnh và làm nổi bật sự phong phú, đa dạng của cuộc sống quanh em, từ thiên nhiên đến những sinh vật nhỏ bé, từng chi tiết nhỏ trong cuộc sống hàng ngày đều mang lại niềm vui và sự ấm áp.

- Tác dụng của điệp ngữ "Chẳng đâu" và "Chẳng đâu":

Khẳng định tình yêu và niềm tự hào về ngôi nhà, mái ấm gia đình của bản thân, đồng thời thể hiện sự gắn bó, yêu thương không thể thay thế bởi bất cứ nơi đâu.

Tạo ra sự đối xứng, giúp kết thúc bài thơ một cách tròn trịa, khép lại với thông điệp mạnh mẽ về tình yêu quê hương, gia đình.

Câu 2: Thực hiện yêu cầu:

a. Chọn một từ phù hợp trong khung thay cho các trong bài ca dao sau:

(đợi, trông, chờ)

     Người ta đi cấy lấy công

Tôi nay đi cấy còn   nhiều bề

      trời,   đất,   mây

mưa,    nắng,   ngày,   đêm

       cho chân cứng đá mềm

Trời yên, biển lặng mới yên tấm lòng.

                                                      Ca dao

b. Nêu tác dụng của việc sử dụng từ em chọn.

Hướng dẫn chi tiết:

a. Người ta đi cấy lấy công,

Tôi nay đi cấy còn trông nhiều bề

Trông trời trông đất, trông mây,

Trông mưa, trông gió, trông ngày, trông đêm.

Trông cho chân cứng đá mềm,

Trời êm bể lặng mới yên tấm lòng.

b. Tác dụng của từ “trông:

- Phản ánh sự vất vả, lo lắng của người nông dân khi họ không chỉ làm việc cật lực mà còn phải "trông" - chờ đợi và hy vọng vào nhiều yếu tố tự nhiên như trời, đất, mây, mưa, gió, ngày và đêm để mùa màng có thể thuận lợi.

- Nhấn mạnh sự phụ thuộc mạnh mẽ của nông nghiệp vào điều kiện tự nhiên, cho thấy cuộc sống của người nông dân không chỉ gắn liền với công việc đồng áng mà còn với cả bầu trời, mặt đất và các yếu tố thiên nhiên khác.

- Thể hiện lòng kiên nhẫn, sự hy vọng và niềm tin sâu sắc vào thiên nhiên của người nông dân; họ luôn trông chờ vào sự êm đẹp của trời đất để đảm bảo một mùa màng bội thu.

Câu 3: Đọc bài thơ “Ngôi nhà” và thực hiện yêu cầu:

a. Tìm và nêu tác dụng của điệp từ, điệp ngữ có trong bài thơ. 

b. Viết 2 - 3 câu văn hoặc sáng tác 4 - 6 dòng thơ bày tỏ tình cảm về ngôi nhà em ở, trong đó có sử dụng điệp từ, điệp ngữ.

Hướng dẫn chi tiết:

a. Trong bài thơ này, điệp từ "Em yêu" được lặp lại nhiều lần, tạo nên một điệp ngữ thể hiện tình cảm và sự gắn bó của tác giả với ngôi nhà và môi trường xung quanh.

Tác dụng của điệp từ "Em yêu":

- Thể hiện tình yêu sâu đậm và niềm tự hào của tác giả đối với ngôi nhà và môi trường sống của mình. Mỗi lần lặp lại không chỉ làm tăng cảm giác về sự yêu quý mà còn nhấn mạnh sự gắn kết, ấm áp giữa con người với tự nhiên và gia đình.

- Tạo ra nhịp điệu cho bài thơ, giúp người đọc dễ dàng cảm nhận và chia sẻ cảm xúc với tác giả. Việc lặp lại như một lời khẳng định, một điệp khúc bất tận về tình yêu với mọi thứ quen thuộc và thân thương nhất trong cuộc sống.

- Gợi lên hình ảnh của một cuộc sống hòa mình với thiên nhiên, nơi mà sự sống và sắc màu được yêu quý và trân trọng. Từ hàng xoan, tiếng chim, mái vàng đến gỗ tre, mỗi chi tiết đều được tô điểm bằng tình yêu và sự quan sát tỉ mỉ, cho thấy sự hài hòa và bình yên trong tâm hồn tác giả.

b. Ngôi nhà nhỏ em yêu,

Nắng ấm áp bình yên.

Góc vườn xanh chim hót,

Gia đình em vui vầy.

Mỗi sớm mai thức dậy,

Em yêu lắm ngôi nhà.

VIẾT: ĐOẠN VĂN THỂ HIỆN TÌNH CẢM, CẢM XÚC TRƯỚC MỘT SỰ VIỆC

…