Đáp án Hóa học 9 cánh diều Bài 27: tinh bột và cellulose

BÀI 27: TINH BỘT VÀ CELLULOSE

Mở đầu: Nêu tên một số loại lương thực chứa nhiều tinh bột. Tinh bột cellulose chiếm phần lớn khối lượng khô của thực vật. Vậy tinh bột cellulose có công thức hóa học và tính chất như thế nào?

Hướng dẫn chi tiết:

• Một số loại lương thực chứa nhiều tinh bột như gạo, sắn, ngô, khoai, …
• Tinh bột, celullose đều có công thức chung là (C₆H₁₀O₅)_n(trong đó n có giá trị rất lớn; giá trị n của phân tử cellulose lớn hơn giá trị n của phân tử tinh bột).
• Tinh bột có phản ứng màu đặc trưng với iodine. Tinh bột và cellulose đều tham gia phản ứng thủy phân khi có acid (đun nóng) hoặc nhờ tác dụng của enzyme.

I. TRẠNG THÁI TỰ NHIÊN, TÍNH CHẤT VẬT LÝ

Câu 1: Quan sát hình 27.3 cho biết bộ phận nào của cây ngô

1. a) Chứa nhiều tinh bột?
2. b) Chứa nhiều cellulose?

Hướng dẫn chi tiết:

1. a) Hạt ngô chứa nhiều tinh bột.
2. b) Thân cây ngô chứa nhiều celulose.

Câu 2: Quan sát các hình 27.1 và 27.2, cho biết trạng thái, màu sắc của tinh bột và cellulose

Hướng dẫn chi tiết:

Trong điều kiện thường, tinh bột và cellulose là chất rắn, màu trắng.

Vận dụng: Nêu những hiện tượng trong thực tiễn chứng tỏ tinh bột tan được trong nước nóng còn cellulose không tan

Hướng dẫn chi tiết:

Trong thực tiễn khi nấu ăn ta thấy:

• Nấu bột sắn dây: ban đầu cho bột sắn dây (thành phần chính là tinh bột) vào nước, khuấy đều thấy không tan nhưng khi đun nóng ta thấy tạo thành hỗn hợp dung dịch keo.
• Luộc rau (thành phần chính là cellulose) thì ta thấy sau khi luộc rau vẫn còn nguyên hình dạng.

II. TÍNH CHẤT HÓA HỌC

Câu 1: Hiện tượng nào trong thí nghiệm 1 cho biết tinh bột đã tác dụng với iodine

Hướng dẫn chi tiết:

Hiện tượng trong thí nghiệm 1 cho biết tinh bột đã tác dụng với iodine là thấy xuất hiện chất có màu xanh tím.

Câu 2: Dự đoán hiện tượng xảy ra khi nhỏ một giọt dung dịch iodine lên một lát khoa tây hoặc một lát chuối xanh

Hướng dẫn chi tiết:

Dự đoán hiện tượng: Xuất hiện màu xanh tím. Do lát khoai tây hoặc lát chuối xanh có chứa tinh bột nên tác dụng với iodine tạo ra hợp chất có màu xanh tím.

Câu 3: Hiện tượng nào trong thí nghiệm 2 chứng tỏ phản ứng thủy phân tinh bột đã xảy ra

Hướng dẫn chi tiết:

Hiện tượng trong thí nghiệm 2 chứng tỏ phản ứng thủy phân tinh bột đã xảy ra là sau khi đun sôi 4 phút thấy dung dịch trong hơn và khi nhỏ dung dịch iodine vào hỗn hợp sau phản ứng thì không thấy có hiện tượng gì.

Câu 4: Tinh bột và cellulose có những tính chất hóa học nào sau đây?

1. a) Tác dụng với H2O khi có acid và đun nóng
2. b) Tác dụng với H2O ở nhiệt độ thường khi có enzyme
3. c) Tác dụng với iodine

Hướng dẫn chi tiết:

• Tinh bột có những tính chất hóa học: a, b, c
• Cellulose có những tính chất hóa học: a, b

Vận dụng: Nếu một số ví dụ trong thực tiễn để minh họa về sự thủy phân tinh bột và cellulose ở nhiệt độ thường nhờ tác dụng của enzyme

Hướng dẫn chi tiết:

• Ví dụ 1: Khi nhai cơm, nhai càng kĩ càng thấy có vị ngọt là do enzym đã phân hủy tinh bột trong cơm thành glucose.
• Ví dụ 2: Động vật ăn cỏ như trâu, bò … mới có enzyme cellulase (dịch tiết dạ dày) xúc tác phân hủy cellulose thành cellobiose và cuối cùng thành glucose.

III. ỨNG DỤNG

Câu 1: Quan sát hình 27.4 và cho biết những ứng dụng chính của tinh bột

Hướng dẫn chi tiết:

Ứng dụng chính của tinh bột là: Làm thức ăn cho người và nhiều động vật, sản xuất glucose, sản xuất ethylic alcohol.

Câu 2: Nêu tên một số loại lương thực thực phẩm có chứa nhiều tinh bột

Hướng dẫn chi tiết:

Một số loại lương thực, thực phẩm có chứa nhiều tinh bột như: thóc, ngô, khoai, sắn, bánh mì, …

Vận dụng: Dựa vào khuyến nghị nêu trong bảng 27.1, tính lượng carbohyfrate em cần ăn trong 1 tháng

Hướng dẫn chi tiết:

VD: 10-11 tuổi ® cần ăn 290g carbohydrate/ngày ® 8700g/tháng

Câu 3: Quan sát hình 27.5 và cho biết những ứng dụng chính của cellulose

Hướng dẫn chi tiết:

Ứng dụng: Làm thức ăn cho một số loại động vật; sản xuất giấy, vải, sợi; làm vật liệu xây dựng; sản xuất đồ gỗ.

III. SỰ TẠO THÀNH TINH BỘT VÀ CELLULOSE TRONG TỰ NHIÊN

Câu 1: Có ý kiến cho rằng: “Phản ứng quang hợp có vai trò rất quan trọng đối với tự nhiên”. Ý kiến trên là đúng hay sai? Giải thích.

Hướng dẫn chi tiết:

Ý kiến “Phản ứng quang hợp có vai trò rất quan trọng với đối tự nhiên” là đúng vì:

• Quá trình quang hợp của cây xanh đã tạo ra carbohydrate, là nguồn thức ăn cho người và nhiều động vật.
• Quá trình quang hợp hấp thụ khí CO₂, cung cấp khí O₂để duy trì sự sống, sự cháy trên Trái Đất.
• Quá trình quang hợp hấp thụ năng lượng làm giảm bớt sự tăng nhiệt độ của khí quyển.

Vận dụng: “Rừng là lá phổi xanh của trái đất”. Em hiểu câu hỏi trên như thế nào?

Hướng dẫn chi tiết:

Rừng được coi là lá phổi của Trái Đất vì trong quá trình quang hợp, thực vật hấp thụ khí CO₂ và thải ra khí O₂ giúp điều hòa không khí.