Giáo án Ngữ văn 9 Kết nối bài 5: Thực hành tiếng Việt (1)

Ngày soạn: …/…/…

Ngày dạy: …/…/…

THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT: CÂU RÚT GỌN

I. MỤC TIÊU BÀI HỌC

1. Kiến thức

Sau bài học này, HS sẽ: 

• HS nhận biết được khái niệm, đặc điểm và ý nghĩa của câu rút gọn.

• HS biết cách sử dụng câu rút gọn phù hợp với từng ngữ cảnh.

2. Năng lực

Năng lực chung:

• Năng lực tự học và tự chủ: biết lắng nghe và chia sẻ ý kiến cá nhân với bạn, nhóm và GV. Tích cực tham gia các hoạt động trong lớp.

• Năng lực giao tiếp và hợp tác: khả năng thực hiện nhiệm vụ một cách độc lập hay theo nhóm; Trao đổi tích cực với giáo viên và các bạn khác trong lớp.

• Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo: Thu thập và làm rõ các thông tin liên quan đến bài học; biết đề xuất và phân tích được một số giải pháp giải quyết vấn đề.

Năng lực đặc thù

• Nhận biết được các đặc điểm, ý nghĩa của câu rút gọn.

• Phân tích được tác dụng của câu rút gọn và cách ứng dụng trong văn bản.

3. Phẩm chất

• Chăm chỉ, có ý thức vận dụng kiến thức vào giao tiếp và tạo lập văn bản.

II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU

1. Đối với giáo viên

• Giáo án;

• Phiếu bài tập, trả lời câu hỏi;

• SGK, SGV Ngữ văn 9;

• Phiếu bài tập, trả lời câu hỏi;

• Tranh ảnh về tác giả, tác phẩm;

• Bảng phân công nhiệm vụ cho HS hoạt động trên lớp;

• Bảng giao nhiệm vụ học tập cho HS ở nhà;

2. Đối với HS

• SGK, SBT Ngữ văn 9.

• Sách tham khảo, tư liệu sưu tầm liên quan đến bài học…

• Bảng giao nhiệm vụ học tập đã chuẩn bị ở nhà.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: Tạo hứng thú cho HS, thu hút HS sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ học tập của mình. 

b. Nội dung: GV chuyển giao câu hỏi cho HS để suy nghĩ và trả lời.

c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS.

d. Tổ chức thực hiện:

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV chuyển giao câu hỏi: Điền từ còn thiếu vào chỗ chấm sao cho phù hợp? Từ đó em hãy rút ra nhận xét về cấu trúc ngữ pháp của câu rút gọn.

a. Bạn ăn cơm chưa? - …. ăn rồi.

b. Bao giờ cậu đi học? - …. 12h đi.

c. Hoa làm bài tập cô giao chưa? - …. chưa làm.

d. Ngày mai có buổi họp lớp đó. .... có đến không?

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS liên hệ thực tế, dựa vào hiểu biết của bản thân cùng trả lời câu hỏi.

- GV quan sát, hỗ trợ HS thực hiện (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 1-2 HS chia sẻ cảm nhận của mình.

- GV yêu cầu các HS khác lắng nghe và bổ sung nếu có.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức: 

+ Câu hoàn chỉnh sẽ là:

a. Bạn ăn cơm chưa? – Tớ ăn rồi.

b. Bao giờ cậu đi học? -  Tớ 12h đi.

c. Hoa làm bài tập cô giao chưa? – Hoa chưa làm.

d. Ngày mai có buổi họp lớp đó. Cậu có đến không?

=> Các câu trên đã lược bỏ chủ ngữ trong câu. Như vậy, câu rút gọn chính là những câu được sử dụng trong văn nói hoặc viết với cấu trúc câu được tinh giản, một số thành phần trong câu có thể lược bỏ tùy vào ngữ cảnh, không làm thay đổi ý nghĩa của câu.

- GV dẫn dắt vào bài học mới: Câu rút gọn được sử dụng khá phổ biến trong cuộc sống hàng ngày và trong tác phẩm văn học. Tuy nhiên chúng ta không nên lạm dụng vì trong một số trường hợp thì các câu rút gọn sẽ tạo cảm giác khó gần, không thoải mái thấm chí là khiến người nghe cảm thấy không được tôn trọng. Vậy đặc điểm, cách sử dụng và lưu ý của câu rút gọn là gì, chúng ta sẽ cùng tim hiểu qua bài học ngày hôm nay nhé.

--------------- Còn tiếp ---------------