Giáo án Ngữ văn 9 Kết nối bài 5: Lơ Xít (trích, Coóc-nây)

HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS

SẢN PHẨM DỰ KIẾN

Nhiệm vụ: Hướng dẫn HS tìm hiểu chung về văn bản

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

 - GV hướng dẫn HS đọc bài:

+ GV yêu cầu HS đọc phân vai gồm: nhân vật Đông Rô-đri-gơ và Si-men

+ GV hướng dẫn cách đọc và cho HS đọc trực tiếp văn bản, lưu ý cách ngắt nhịp, tốc độ, âm lượng đọc phù hợp.

-  GV hướng dẫn HS theo dõi chiến lược đọc được nêu ở các thẻ chỉ dẫn.

+ Trình bày những hiểu biết chung về tác giả Coóc-nây và vở kịch Lơ Xít.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS vận dụng kiến thức đã học để thực hiện nhiệm vụ.

- GV quan sát, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời đại diện 1 - 2 HS trình bày sản phẩm.

- GV yêu cầu HS khác lắng nghe, nhận xét, đặt câu hỏi (nếu có). 

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức.

- GV chuyển sang nội dung mới.

I. Tìm hiểu chung về văn bản

1. Đọc

- Cách đọc: đọc đúng ngữ điệu, thể hiện được cảm xúc của từng nhân vật.

- Câu hỏi trong thẻ chỉ dẫn:

2. Tìm hiểu chung về tác giả, tác phẩm

a. Tác giả

- Coóc-nây (1606 1684) là nhà viết kịch xuất sắc của nền bi kịch cổ điển Pháp. 

- Kịch Coóc-nây có tính chất duy lí, thường thể hiện quan hệ cá nhân và xã hội thông qua sự đấu tranh giữa lí trí và dục vọng của con người. 

- Một số vở kịch tiêu biểu: Mê-đê (Médée) (1635), Lơ Xít (1636), Xin-na(Cinna) (1640), O-ra-xơ (Horace) (1640),... 

b. Tác phẩm

- Lơ Xít được sáng tác dựa trên một vở kịch về biến cố lịch sử có thật ở Tây Ban Nha thế kỉ XI: người anh hùng hiệp sĩ Rô-đri-gơ Đi-a-dờ (Rodrigue Diaz) chiến thắng giặc Mô (chính giặc Mô gọi ông bằng danh hiệu “Xít”, nghĩa là “Ngài”, “Tôn ông” để thể hiện sự kính phục). Coóc-nây đã tập trung thể hiện cuộc đấu tranh nội tâm của nhân vật giữa một bên là danh dự, bổn phận với dòng họ và một bên là tình yêu nam nữ.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu về cốt truyện của vở kịch Lơ Xít

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

-  GV hướng dẫn HS thảo luận nhóm đôi để hoàn thành nhiệm vụ sau: 

+ Dựa vào phần tóm tắt vở kịch trong SGK, hãy vẽ sơ đồ diễn biến của vở kịch “Lơ Xít”. Đoạn trích trong SGK đã diễn tả sự việc nào diễn tra trong cốt truyện?

+ Vì sao Rô-đri-gơ đến gặp Si-men sau khi đã giết chết cha của nàng?

+ Rô-đri-gơ đánh giá như thế nào về việc chàng giết cha của Si-men? Vì sao chàng không “Nghe tiếng gọi con tim và làm theo lệnh nó”?

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ

- HS vận dụng kiến thức đã học và trả lời câu hỏi. 

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận 

- GV mời đại diện 1 – 2 HS mỗi nhóm trình bày kết quả.

- Các nhóm khác lắng nghe, đặt câu hỏi (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức.

II. Khám phá văn bản

1. Cốt truyện và xung đột của vở kịch Lơ Xít.

- Sơ đồ diễn biến cốt truyện (đính kèm phía dưới).

- Đoạn trích trong SGK đã diễn tả sự việc: Rô-đri-gơ đến gặp Si-men sau khi đã giết cha của nàng bằng cuộc đấu kiếm. Đoạn trích là cao trào của vở kịch (đỉnh điểm). Đây là dịp để Rô-đri-gơ và Si-men bày tỏ cả tình yêu và lí trí mạnh mẽ cũng như sự đau đớn, dằn vặt của những con người mẫu mực thời kì cổ điển thế kỉ XVII.

b. Lí do Rô-đri-gơ đến gặp Si-men sau khi đã giết chết cha của nàng

Rô-đri-gơ đã thực hiện bổn phận của mình là bảo vệ danh dự cho cha và dòng họ. Chàng đến gặp Si-men, cũng là con gái của người mình vừa giết, để xin nàng giết mình. Hành động đó chứng tỏ sự chính trực của Rô-đri-gơ. Khi đến gặp Si-men, chàng bày tỏ những giằng xé nội tâm của mình, khẳng định tình yêu dành cho nàng, đồng thời thể hiện sự đồng cảm sâu sắc với nỗi đau của Si-men cũng như đứng về phía nàng để thôi thúc nàng hành động trả thù cho cha.

b. Hành động giết cha Si-men của Rô-đri-gơ

- “Sự hối hận đê hèn về hành động đúng vừa qua!/...trå thủ danh dự, thù cha cùng một lúc/ Và sẽ còn làm vậy nữa nếu như cân!/ Nghĩa trước trả đấy...”. 

=> Chàng khẳng định mình hành động đúng, không hối hận, nếu phải làm lại thì vẫn làm như vậy. Đối với Rô-đri-gơ, nếu mất danh dự là mất hết, sẽ không còn phẩm giá, không có tư cách để yêu một người cao quý như Si-men. Chính vì vậy, chàng đã không đặt tình yêu đôi lứa lên trên danh dự, không nghe theo tiếng gọi con tim.

Sơ đồ diễn biến cốt truyện Lơ Xít

Nhiệm vụ 2: Tìm hiểu về nhân vật và xung đột kịch trong Lơ Xít

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS thảo luận nhóm nhỏ gồm 4 HS theo kĩ thuật Khăn trải bàn với vị trí ngồi như hình vẽ dưới đây:

- GV yêu cầu HS hoàn thành những nhiệm vụ sau: 

+ Hoàn thành Phiếu học tập phân tích tình cảnh và những giằng xé nội tâm của Rô-đri-gơ và Si-men.

+ Nêu nhận xét của em về phẩm chất của nhân vật Rô-đri-gơ và Si-men được thể hiện trong đoạn trích.

+ Theo em, những xung đột nào được đề cập trong vở kịch? Xung đột này dẫn đến điều g.?

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ

- HS vận dụng kiến thức đã học và trả lời câu hỏi. 

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động 

………….

2. Nhân vật và xung đột kịch trong Lơ Xít

a. Giằng xé trong nội tâm của Rô-đri-gơ và Si-men

- Nhân vật Rô-đri-gơ:

+ Tình cảnh: Rô-đri-gơ đứng trước sự lựa chọn hoặc chấp nhận đấu kiếm với cha của người yêu hoặc không.

+ Giằng xé nội tâm: Tình thế buộc Rô-đri-gơ đứng trước bi kịch của sự lựa chọn: nghe theo tiếng gọi tình yêu hay phục tùng lí trí. Chàng đã dằn vặt, đau đớn trong cuộc va chạm giữa tình yêu nồng nhiệt của mình và danh dự gia đình.