Giáo án KHTN 9 Chân trời bài 6: Phản xạ toàn phần

Ngày soạn:…/…/…

Ngày dạy:…/…/…

BÀI 6: PHẢN XẠ TOÀN PHẦN

I. MỤC TIÊU

1. Kiến thức

Sau bài học này, HS sẽ:

• Thực hiện thí nghiệm để rút ra được điều kiện xảy ra phản xạ toàn phần và xác định được góc tới hạn.

2. Năng lực

Năng lực chung: 

• Năng lực tự chủ và tự học: Chủ động, tích cực thực hiện nhiệm vụ học tập, phát triển khả năng tự duy độc lập của HS.
• Năng lực giao tiếp và hợp tác: Thực hành theo nhóm, tích cực tham gia thảo luận nhóm, làm việc tập thể, trao đổi và chia sẻ ý tưởng các nội dung học tập.
• Năng lực giải quyết vấn đề: Đề xuất vấn đề, nêu giả thuyết, lập kế hoạch, sáng tạo nhiều cách để giải quyết các tình huống liên quan đến phản xạ toàn phần.

Năng lực đặc thù:

• Nhận thức khoa học tự nhiên:

+ Nhận biết và nêu được điều kiện xảy ra phản xạ toàn phần.

+ Nêu được biểu thức xác định góc tới hạn phản xạ toàn phần.

+ Nhận biết được một số ứng dụng của hiện tượng phản xạ toàn phần.

• Tìm hiểu tự nhiên:

+ Đề xuất, kiểm tra, dự đoán, biết cách thực hiện thí nghiệm để rút ra kết luận về điều kiện xảy ra phản xạ toàn phần và xác định được góc tới hạn.

• Vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học:

+ Vận dụng được kiến thức về hiện tượng phản xạ toàn phần giải thích được một số hiện tượng đơn giản thường gặp trong thực tế cuộc sống.

3. Phẩm chất

• Có niềm say mê, hứng thú với việc khám phá và học tập khoa học tự nhiên.
• Chủ động, tích cực tham gia các hoạt động học tập.
• Cẩn thận, chính xác khi thực hiện các phép toán; cẩn thận khi làm thí nghiệm.

II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU:

1. Đối với giáo viên:

• SGK, SBT, SGV Khoa học tự nhiên 9, Kế hoạch bài dạy.
• Hình vẽ và đồ thị trong SGK: Hình ảnh đường đi của tia sáng từ thủy tinh sang không khí dưới góc tới i, hình ảnh đường đi của tia sáng từ thủy tinh sang không khí,…
• Máy chiếu, máy tính (nếu có).
• Phiếu học tập.

2. Đối với học sinh:

• HS mỗi nhóm: Dụng cụ thí nghiệm: 1 nguồn phát chùm sáng hẹp, 1 bản bán trụ bằng thủy tinh, 1 tấm nhựa có in vòng tròn chia độ.
• HS cả lớp: 

+ SGK, SBT Khoa học tự nhiên 9.

+ Hình vẽ liên quan đến nội dung bài học và các dụng cụ học tập theo yêu cầu của GV.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: HS xác định được nội dung sẽ học trong bài là tìm hiểu về phản xạ toàn phần.

b. Nội dung: GV tổ chức cho HS thảo luận theo nhóm về nội dung phần khởi động, từ đó định hướng HS vào nội dung của bài học.

c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS và nhu cầu tìm hiểu về hiện tượng phản xạ toàn phần.

d. Tổ chức thực hiện:

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS trả lời nội dung Mở đầu (SGK – tr26)

Khi ánh sáng truyền từ không khí sang nước hoặc thủy tinh thì ta luôn thấy tia khúc xạ xuất hiện ở mặt phân cách giữa hai môi trường. Nếu ánh sáng truyền từ nước hoặc thủy tinh sang không khí thì có phải lúc nào ta cũng thấy tia khúc xạ?

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS suy nghĩ độc lập và trả lời câu hỏi theo ý kiến cá nhân.

GV theo dõi và hỗ trợ HS (nếu cần) nhằm đưa ra câu trả lời.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời 1 – 2 HS trả lời câu hỏi.

Gợi ý trả lời:

- Nếu ánh sáng truyền từ nước hoặc thủy tính sang không khí thì không phải lúc nào ta cũng thấy tia khúc xạ.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV không chốt đáp án mà dựa trên câu trả lời của HS để dẫn dắt vào bài mới: Khi ánh sáng truyền qua mặt phân cách giữa hai môi trường, ánh sáng có thể vừa bị phản xạ, vừa bị khúc xạ. Trong trường hợp ánh sáng truyền từ nước hoặc thủy tinh sang không khí, có các giá trị của góc tới mà ta không thể tìm được giá trị của góc khúc xạ. Khi đó, ánh sáng đã bị phản xạ toàn phần. Vậy “Hiện tượng phản xạ toàn phần có đặc điểm gì và xảy ra trong điều kiện nào?”, chúng ta cùng tìm hiểu bài học ngày hôm nay - Bài 6: Phản xạ toàn phần.

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Thí nghiệm tìm hiểu hiện tượng phản xạ toàn phần

a. Mục tiêu: HS thực hiện thí nghiệm để rút ra được khái niệm hiện tượng phản xạ toàn phần và góc tới hạn.

b. Nội dung: Thông qua thực hiện thí nghiệm, GV hướng dẫn HS trả lời câu hỏi thảo luận,  qua đó HS hiểu được hiện tượng phản xạ toàn phần.

c. Sản phẩm: Kết quả HS thực hiện các yêu cầu, gợi ý, dẫn dắt của GV để HS hiểu được hiện tượng phản xạ toàn phần và xác định được góc tới hạn.

d. Tổ chức thực hiện:

Hoạt động 2. Tìm hiểu về điều kiện xảy ra phản xạ toàn phần

a. Mục tiêu: HS thực hiện thí nghiệm để rút ra được khái niệm hiện tượng phản xạ toàn phần và góc tới hạn.

b. Nội dung: Thông qua thực hiện thí nghiệm, GV hướng dẫn HS trả lời câu hỏi thảo luận,  qua đó HS hiểu được hiện tượng phản xạ toàn phần.

c. Sản phẩm: Kết quả HS thực hiện các yêu cầu, gợi ý, dẫn dắt của GV để HS hiểu được hiện tượng phản xạ toàn phần và xác định được góc tới hạn.

d. Tổ chức thực hiện:

-------------------Còn tiếp----------------

------------------------------------------------