Giáo án Công nghệ 9 Định hướng nghề nghiệp Cánh diều bài 3: Thị trường lao động kĩ thuật, công nghệ tại Việt Nam

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu khái niệm 

Bước 1 : GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV nêu vấn đề: Khi ta đi siêu thị mua thực phẩm, thực phẩm là hàng hoá chúng ta chọn mua và trả bằng tiền. Vậy khi mua bán “sức lao động” thì nơi nào diễn ra sự trao đổi hàng hoá? 

- GV yêu cầu HS hoạt động theo cặp thảo luận: Thế nào là thị trường lao động?

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

-  HS quan sát hình, đọc thông tin trong bài để thực hiện yêu cầu của GV.

- GV hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết); ghi lại những HS tích cực, những HS chưa tích cực để điều chỉnh.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 2 - 3 HS xung phong trả lời.

- GV mời đại diện HS trả lời câu hỏi

Đáp án: DKSP

- Các HS khác lắng nghe, nhận xét, nêu ý kiến bổ sung (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá câu trả lời của HS. 

- GV chuyển sang nội dung mới. 

I. Thị trường lao động 

1. Khái niệm 

- Thị trường lao động là nơi diễn ra sự trao đổi hàng hoá “sức lao động” giữa người lao động và người tuyển dụng thông qua các hoạt động tuyển dụng, thoả thuận về tiền lương và các điều kiện ràng buộc khác. 

Trong đó:

- Người lao động thuộc nguồn cung cấp sức lao động, làm việc theo thỏa thuận, được trả lương và chịu sự quản lí , điều hành giám sát của người sử dụng lao động.

- Người sử dụng lao động thuộc bên có nhu cầu tuyển  dụng lao động, là các doanh nghiệp, cơ quan, tổ chức, cá nhân,...

Nhiệm vụ 2: Tìm hiểu các yếu tố ảnh hưởng đến thị trường lao động 

Bước 1 : GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS hoạt động theo nhóm 4 với kĩ thuật khăn trải bàn thảo luận:

1. Nêu các yếu tố ảnh hưởng đến thị trường lao động.

2. Quan sát hình 3.1 và nhận xét sự chuyển dịch cơ cấu lao động trong nền kinh tế.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

-  HS quan sát hình, đọc thông tin trong bài để thực hiện yêu cầu của GV.

- GV hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết); ghi lại những HS tích cực, những HS chưa tích cực để điều chỉnh.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 2 - 3 HS xung phong trả lời.

- GV mời đại diện HS trả lời câu hỏi

Đáp án: 

1. DKSP

2. DKSP b)

- Các HS khác lắng nghe, nhận xét, nêu ý kiến bổ sung (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá câu trả lời của HS. 

- GV chuyển sang nội dung mới.

2. Các yếu tố ảnh hưởng tới thị trường lao động

a) Sự tiến bộ của khoa học kĩ thuật

Đòi hỏi người lao động càng ngày càng có chuyên môn cao, sáng tạo, thích ứng với sự đổi mới kĩ thuật, công nghệ.

Ưu tiên người được qua đào tạo, có kinh nghiệm, lao động sáng tạo, kinh hoạt,..

b) Chuyển dịch cơ cấu

Thị trường lao động có sự chuyển dịch cơ cấu theo hướng tăng tỉ lệ lao động trong lĩnh vực công nghiệp; giảm trong lĩnh vực nông nghiệp.

c) Nhu cầu lao động

- Là số lượng người lao động có thể tuyển dụng.

- Hình thành từ doanh nghiệp, cơ quan tổ chức trong nước hoặc xuất khẩu nước ngoài.

- Có nhiều yếu tố tác động: Khoa học kĩ thuật, mức lương, ...

d) Nguồn cung cấp lao động

- Là số người trong độ tuổi lao động có thể và sẵn sàng tham gia hoạt động với mức tiền lương khác nhau với các mức tiền lương nhất định.

- Trong lĩnh vực kĩ thuật công nghiệp, nguồn lao động thường được đào tạo từ các cơ sở đào tạo.

*Nhiệm vụ 3: Tìm hiểu vai trò của thị trường lao động trong việc định hướng nghề nghiệp thuộc lĩnh vực kĩ thuật, công nghệ.

Bước 1 : GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS hoạt động theo nhóm 4 với kĩ thuật khăn trải bàn thảo luận:

Thị trường lao động có vai trò định hướng nghề nghiệp thuộc lĩnh vực kĩ thuật, công nghệ như thế nào?

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

-  HS quan sát hình, đọc thông tin trong bài để thực hiện yêu cầu của GV.

- GV hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết); ghi lại những HS tích cực, những HS chưa tích cực để điều chỉnh.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 2 - 3 HS xung phong trả lời.

Đáp án: DKSP

- Các HS khác lắng nghe, nhận xét, nêu ý kiến bổ sung (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá câu trả lời của HS. 

- GV chuyển sang nội dung mới.

3. Vai trò của thị trường lao động trong việc định hướng nghề nghiệp thuộc lĩnh vực kĩ thuật, công nghệ.

- Giúp người học định hướng lựa chọn ngành nghề, trình độ đào tạo phù hợp với năng lực, sở thích, công nghệ.

- Giúp cơ sở đào tạo định hướng và phát triển chương trình đào tạo các ngành nghề, nhằm tạo nguồn nhân lực đáp ứng nhu cầu của thị trường lao động trong lĩnh vực kĩ thuật công nghệ

- Giúp người lao động có cơ hội được tuyển vào vị trí việc làm phù hợp năng lực, sở thích, nguyện vọng và giúp người sử dụng lao động tuyển dụng được người phù hợp.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1 : GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV tổ chức lớp hoạt động nhóm 4, đọc nội dung trong sgk, thảo luận thực hiện nhiệm vụ sau:

1. Nêu các xu hướng của thị trường lao động Viêt Nam

2. Quan sát hình 3.2 và nhận xét tỉ lệ thiếu việc làm ở các nhóm lao động.

Hình 3.2. Tỉ lệ thiếu việc làm theo trình độ chuyên môn kĩ thuật .

3. Quan sát hình 3.3 và nhận xét tỉ lệ lao động đã qua đào tạo ở nông thôn và thành thị.

Hình 3.3. Tỉ lệ lao động đã qua đào tạo phân theo thành thị, nông thôn.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

-  HS quan sát hình, đọc thông tin trong bài để thực hiện yêu cầu của GV.

- GV hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết); ghi lại những HS tích cực, những HS chưa tích cực để điều chỉnh.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 2 - 3 HS xung phong trả lời.

- Các HS khác lắng nghe, nhận xét, nêu ý kiến bổ sung (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá câu trả lời của HS. 

- GV chuyển sang nội dung mới. 

II. Những vấn đề cơ bản của thị trường lao động Việt Nam.

1. Xu hướng cung lớn hơn cầu.

- Nhu cầu tuyển dụng giảm do sự phát triển của khoa học kĩ thuật tạo ra các thiết bị có thể thay thế cho con người ở nhiều bộ phận khác

2. Xu hướng tuyển dụng người lao động được đào tạo, có kinh nghiệm.

- Giúp doanh nghiệp tăng năng suất sản lượng, ... giảm chi phí đào tạo, bồi dưỡng.

- Tỉ lệ thiếu việc làm của nhóm lao động không có trình độ chuyên môn kĩ thuật cao hơn nhóm đã qua đào tạo.

3. Chất lượng lao động thấp, phân bổ nguồn lao động không đồng đều

- Hạn chế của chất lượng nguồn lao động Việt Nam: 

+ Tỉ lệ đã qua đào tạo nghề còn thấp.

+ Năng lực chuyên môn chưa cao

+ Kĩ năng hợp tác, chia sẻ kinh nghiệm công việc còn thấp,...

- Phân bổ nguồn lao động chưa đồng đều do: vị trí địa lí, điều kiện sinh hoạt: đồng bằng, miền núi,...điều kiện giáo dục,...

Nên tỉ lệ lao động đã qua đào tạo ở nông thôn thấp hơn thành thị.