Giáo án Tiếng Việt 5 chân trời bài 3: Luyện tập về từ đồng nghĩa

TIẾT 3: LUYỆN TỪ VÀ CÂU 

Từ đồng nghĩa 

Hoạt động 1: Tìm từ đồng nghĩa 

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS:

- HS nắm được khái niệm về từ đồng nghĩa.

- HS tìm được những từ đồng nghĩa.

b. Tổ chức thực hiện

- GV mời đại diện 1 – 2 HS đọc yêu cầu BT1: Đọc các đoạn thơ sau và thực hiện theo yêu cầu: 

а.

Em cu Tai ngủ trên lưng mẹ ơi

Em ngủ cho ngoan, đừng rời lưng mẹ

Mẹ giã gạo mẹ nuôi bộ đội

Nhịp chày nghiêng, giấc ngủ em nghiêng.

                                          Nguyễn Khoa Điềm

b.

Con đi, con lớn lên rồi

Chỉ thương bầm ở nhà ngồi nhớ con

Nhớ con, bầm nhé đừng buồn

Giặc tan, con lại sớm hôm cùng bầm.

                                                   Tố Hữu

c.

Những bà má Hậu Giang

Tiễn con đi đánh giặc

Chở che hầm bí mật

Bao năm ròng ven sông.

                        Xuân Quỳnh

– Tìm từ đồng nghĩa trong các đoạn thơ.

– Tìm thêm 2 – 3 từ đồng nghĩa với từ đã tìm được.

+ GV tổ chức cho HS thảo luận bằng kĩ thuật Khăn trải bàn, thống nhất kết quả trong nhóm nhỏ.

+ GV mời 1 – 2 HS chữa bài trước lớp, các nhóm HS khác nhận xét, bổ sung ( nếu có).

+ GV nhận xét, đánh giá và chốt đáp án: 

Các từ đồng nghĩa trong các đoạn thơ: mẹ, bầm, má

Các từ đồng nghĩa tìm được: u, mạ, bu, mế,.... 

Hoạt động 2: Luyện tập sử dụng từ đồng nghĩa 

1. Mục tiêu: Thông qua hoạt động của HS: 

- HS nắm được cách sử dụng từ đồng nghĩa. 

1. Tổ chức thực hiện: 

- GV mời đại diện 1 – 2 HS đọc yêu cầu BT2: Trong mỗi đoạn văn của các bạn học sinh viết dưới đây có từ lặp lại. Đọc từng đoạn văn và thực hiện yêu cầu: 

a. Chúng tôi theo chân những người dẫn đường. Trên đầu là bầu trời xanh bát ngát, không một gợn mây. Bên trái là những cảnh đồng lúa bát ngát trải dài về phía biển.

b. Người Việt Nam ở đâu cũng vậy, luôn có ý thức sẻ chia, giúp đỡ lẫn nhau. Mỗi khi có ai gặp khó khăn, mọi người đều sẵn sàng giúp đỡ.

c. Cần Thơ “gạo trắng nước trong" là quê hương của tôi. Dù có đi đâu, tôi cũng luôn nhớ về quê hương yêu dấu của mình.

– Chỉ ra từ dùng lặp lại trong từng đoạn văn.

– Giúp các bạn thay một trong hai từ đó bằng một từ đồng nghĩa.

– Nhận xét về cách diễn đạt trong các đoạn văn sau khi thay thế từ ngữ.

+ GV khuyến khích HS trả lời theo suy nghĩ, cảm nhận riêng.

+ GV mời 1 – 2 nhóm HS chia sẻ kết quả trước lớp, các nhóm HS khác lắng nghe, nhận xét và bổ sung (nếu có).

+ GV nhận xét, đánh giá và chốt đáp án: 

• Từ dùng lặp lại: a. bát ngát; b. giúp đỡ; c. quê hương. 

• Thay “bát ngát” bằng “bao la/ mênh mông/...”; thay “giúp đỡ” bằng “chia sẻ/ tương trợ/ hỗ trợ/...”; thay “quê hương” bằng “quê nhà/ quê quán/ quê cha đất tổ/...”. 

• Sau khi thay thế từ ngữ, đoạn văn tránh được  việc lặp lại từ ngữ, giúp cho việc diễn đạt trở nên cụ thể hơn, sinh động hơn,... 

Hoạt động 3: Tìm và nêu tác dụng của việc sử dụng từ đồng nghĩa 

1. Mục tiêu: Thông qua hoạt động của HS: 

- HS nắm được cách sử dụng từ đồng nghĩa. 

- HS biết những tác dụng của từ đồng nghĩa. 

1. Tổ chức thực hiện:

- HS đọc yêu cầu của BT.

- HS thực hiện theo hướng dẫn của GV.

- HS trả lời.

- HS lắng nghe, tiếp thu.

- HS đọc yêu cầu của BT.

- HS thực hiện theo hướng dẫn của giáo viên.

- HS chia sẻ kết quả.

- HS lắng nghe và tiếp thu.