Giáo án Lịch sử và địa lí 5 Chân trời bài 7: Vương quốc Chăm-pa

HOẠT ĐỘNG CỦA GV

HOẠT ĐỘNG CỦA HS

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: Thông qua Hoạt động, HS: 

- Nhận biết được các mục tiêu của bài học.

- Tạo hứng thú trong học tập. 

b. Cách tiến hành

- GV trình chiếu video về ngày lễ Kate nổi tiếng của người Chăm – pa cho HS xem và trả lời câu hỏi: Nêu hiểu biết của em về Vương quốc Chăm – pa.

https://www.youtube.com/watch?v=5PpEvxas5SQ

Lễ hội Ka – tê Ninh Thuận – Di sản văn hóa phi vật thể

- GV mời 1 – 2 HS xung phong trả lời. Các HS khác lắng nghe, nhận xét, nêu ý kiến bổ sung (nếu có). 

- GV nhận xét, đánh giá và giới thiệu cho HS. 

- GV dẫn dắt HS vào bài học: Vương quốc Chăm – pa là một vương quốc phân bố ở miền Trung và có một nền văn hóa vùng đặc sắc. Để tìm hiểu sâu hơn, chúng ta sẽ cùng nhau đến với bài - Bài 7: Vương quốc Chăm – pa.

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Tìm hiểu về vị trí một số đền tháp Chăm – pa.

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS kể được tên và xác định được trên bản đồ hoặc lược đồ một số đền tháp Chăm – pa còn lại cho đến ngày nay. 

b. Cách tiến hành

- GV yêu cầu HS chia thành các nhóm nhỏ (3 – 6HS/nhóm) và quan sát các hình ảnh dân tộc Chăm – pa và Hình 1 SGK tr.30 và hoàn thành Phiếu học tập số 1: Vị trí một số đền tháp Chăm - pa 

Tư liệu 1: Hình 1 SGK tr.30

 Lược đồ một số đền tháp Chăm – pa ở Việt Nam: Lược đồ thể hiện sự phân bố một số đền tháp Chăm tiêu biểu ở dọc các tỉnh miền Trung nước ta, từ Thừa Thiên Huế đến Bình Thuận và một số tỉnh Tây Nguyên (Đắc Lắc). Qua lược đồ ta thấy đền tháp Chăm – pa phân bố trải khắp lãnh thổ của vương quốc Chăm – pa, thể hiện một nét đặc trưng tiêu biểu của người Chăm xưa…

Tư liệu 2: Dân tộc Chăm 

Người Chăm hay gọi là người Chàm, người Chiêm… xuất hiện lâu đời và xây dựng một nền văn hóa vô cùng rực rỡ theo các tỉnh duyên hải miền Trung.

- GV mời đại diện 2 nhóm HS trình bày kết quả thảo luận. Các nhóm khác lắng nghe, nhận xét, nêu ý kiến bổ sung (nếu có). 

- GV nhận xét, đánh giá và kết luận:  

 - GV cung cấp thêm số hình ảnh đền tháp Chăm – Pa: 

Hoạt động 2: Tìm hiểu kiến trúc đền tháp Chăm - pa

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS mô tả được một đền tháp Chăm – pa.

b. Cách tiến hành

- GV chia HS trong lớp thành 4 nhóm và giao nhiệm vụ:

+ Nhóm 1: Đọc thông tin và quan sát hình 2 SGK tr.31 và hoàn thành bảng mô tả đền tháp Mỹ Sơn (Quảng Nam). 

+ Nhóm 2: Đọc tư liệu 3 và quan sát hình về tháp Yang Prông và hoàn thành bảng mô tả đền tháp Yang Prông (Đắc Lak). 

Tư liệu 3: Tháp Yang Prông (Đắc Lak)

Tháp Yang Prông là tháp Chăm thuộc tỉnh Đắc Lawk. Công trình là một khối kiến trúc bằng gạch nung đỏ trên nền cao bằng đá xanh. Tháp có chiều cao 9m, đáy vuông mỗi cạnh dài 5m, mỗi một mặt tưởng ngoài là 3 cửa giả, một cửa duy nhất mở về hướng đông, nơi ngự trị của các vị thần linh. Phía trên mở rộng và thon vút hình tháp bút. Ngoài ra tháp không được xây dựng trên ngọn đồi cao, núi thấp không bóng cây mà nằm chìm lấp dưới những tán cây cổ thụ của rừng già Ea Súp và bên dòng sông Ea Hleo hiền hòa. 

Tháp Yang Prông 

+ Nhóm 3: Đọc tư liệu 4 và quan sát hình về tháp Bánh Ít và hoàn thành bảng mô tả đền tháp Bánh Ít (Bình Định).

Tư liệu 4: Tháp Bánh Ít (Bình Định). 

Tháp Bánh Ít (còn có tên gọi là tháp Bạc, tháp Thiện Mẫu…) có niên đại khoảng thế kỉ XI – đầu thế kỉ XII. Tháp Bánh Ít được xây dựng trên một ngọn đồi cao nằm giữa hai nhánh sông Côn, cách thành phố Quy Nhơn khoảng 20km. Nghệ thuật kiến trúc tháp Bánh Ít là sự kết hợp hài hòa vẻ đẹp của hai xu thế nhịp nhàng, trang nhã và khỏe khoắn. Tháo Bánh Ít gồm bốn ngọn tháp đứng gần nhau. Một tháp chính ở giữa đĩnh đồi và ba tháp nhỏ ở thấp hơn. Bên trong tháp chính đặt tượng Nữ thần Si – va (Shiva) tọa trên đài sen. Đỉnh mỗi tháp đều có gắn tượng thần Si – va bằng đá. 

Tháp Bánh Ít

+ Nhóm 4: Đọc tư liệu 5 và quan sát hình về tháp Nhạn và hoàn thành bảng mô tả đền tháp Nhạn (Phú Yên).

Tư liệu 5: Tháp Nhạn (Phú Yên)

Tháp Nhạn được xây dựng trên đỉnh ngọn đồi thuộc thành phố Tuy Hoa (Phú Yên). Tháp Nhạn có một bằng hình vuông, cao gần 20m, cấu trúc thành ba phần: đế tháp, thân tháp và mái tháp. Đế tháp hình khối vuông, cửa tháp quay về hướng đông, ba mặt còn lại của thân tháp là cửa giả. Cột góc của tháp hình khối vuông. Mái tháp gồm 3 tầng thu nhỏ lên trên. Vật liệu xây dựng tháp chủ yếu là gạch có màu đỏ, vàng nhạt.  

Tháp Nhạn 

- GV tổ chức cho HS xem video: 

 https://www.youtube.com/watch?v=2zmIebZ-aHg

- GV mời đại diện 2 – 3 HS trình bày trước lớp. HS khác lắng nghe nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có)

- GV nhận xét, chốt kiến thức:

+ Nhóm 1: Tháp Mỹ Sơn (Quảng Nam)

+ Nhóm 2: Tháp Yang Prông

……….

- HS quan sát video và lắng nghe câu hỏi.  

- HS trả lời câu hỏi. 

- HS lắng nghe, chuẩn bị vào bài học mới.

- HS chia thành các nhóm và lắng nghe nhiệm vụ. 

- HS quan sát hình ảnh và lắng nghe kênh hình được khai thác.

- HS quan sát Phiếu học tập số 1.

- HS trình bày Phiếu học tập số 1. 

- HS lắng nghe, tiếp thu. 

- HS quan sát hình ảnh. 

- HS chia thành 4 nhóm. 

- Nhóm 1 đọc nhiệm vụ.

- Nhóm 2 đọc nhiệm vụ

- Nhóm 3 đọc nhiệm vụ.

- Nhóm 4 đọc nhiệm vụ.

- HS quan sát bảng mô tả. 

- HS quan sát video.

- Các nhóm trình bảy bảng mô tả. 

- Nhóm 1 lắng nghe, tiếp thu.

………..