Giáo án Lịch sử và Địa lí 5 cánh diều Bài 5: Nước Văn Lang, Âu Lạc

HOẠT ĐỘNG CỦA GV

HOẠT ĐỘNG CỦA HS

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: Thông qua Hoạt động, HS: 

- Kết nối được kiến thức HS đã biết với nội dung kiến thức mới trong bài. 

- Tạo hứng thú cho HS tiếp nhận bài học mới. 

b. Cách tiến hành

- GV trình chiếu hình ảnh và dẫn dắt câu hỏi: Năm 1954, trong lần về thăm Đền Hùng, Bác Hồ đã căn dặn cán bộ, chiến sĩ Đại đoàn Quân Tiên phong:“Các vua Hùng đã có công dựng nước, Bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy nước”.

Bác Hồ nói chuyện với Đại đoàn Quân Tiên Phong

tại Phú Thọ

+ Câu nói trên của Bác Hồ có ý nghĩa như thế nào? 

+ Hãy chia sẻ hiểu biết của em về Nhà nước này. 

- GV mời 1 – 2 HS xung phong trả lời. Các HS khác lắng nghe, nhận xét, nêu ý kiến bổ sung (nếu có). 

- GV nhận xét, đánh giá và giới thiệu cho HS:

+ Câu nói trên của Bác Hồ mang ý nghĩa: nhắc nhở đồng thời muốn thể hiện lòng biết ơn đối với các vua Hùng đã có công dựng nên Nhà nước Văn Lang. 

+ Một số hiểu biết về Nhà nước Văn Lang: 

• Là nhà nước đầu tiên trong lịch sử Việt Nam. 

• Cư trú trên vùng đất ven sông Hồng từ Ba Vì (Hà Nội) đến Việt Trì (Phú Thọ). 

- GV dẫn dắt HS vào bài học: Từ xa xưa, các vua Hùng đã dựng nước mở ra một thời kì mới cho dân tộc. Một trong những nhà nước đầu tiên của dân tộc ta là nhà nước Văn Lang – Âu Lạc. Để tìm hiểu sâu hơn, chúng ta sẽ cùng nhau đến với bài: Bài 5: Nước Văn Lang, Âu Lạc.  

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Tìm hiểu sự ra đời của nước Văn Lang, Âu  Lạc 

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS trình bày được sự ra đời của nước Văn lang, Âu Lạc thông qua tìm hiểu một số truyền thuyết và bắng chứng khảo cổ học. 

b. Cách tiến hành

- GV chia HS cả lớp thành 4 nhóm (2 nhóm làm chung một nhiệm vụ). 

- GV giao nhiệm vụ cụ thể cho các nhóm:

+Nhóm 1 + 2: Đọc thông tin về sự ra đời của nước Văn Lang trong SHS tr.25 và quan sát hình ảnh để tìm hiểu truyền thuyết Con Rồng cháu Tiên và trình bày sự ra đời của nhà nước Văn Lang và hoàn thành Phiếu học tập 1. 

+ Nhóm 3 + 4: Đọc thông tin về sự ra đời của nước Âu Lạc trong SHS tr.26 và quan sát hình ảnh để trình bày sự ra đời của nước Âu Lạc và hoàn thành Phiếu học tập số 1. 

- GV mở rộng kiến thức, khai thác kênh hình cho HS: 

+ Hình 1: Muôi bằng đồng thuộc Văn hóa Đông Sơn cách ngày nay 2000 – 2500 năm. Muôi bằng đồng, có kích thức dài 18,5 cm, có hai phần: phần múc và phần cán. 

+ Hình 2: Rìu đồng là công cụ lao động, có hình lưỡi hài, gót vuông, trang trí hoa văn phong phú như: hình người, hình động vật. 

+ Hình 3: Mộ thuyền Việt Khê được tìm thấy ở xã Phù Ninh, huyện Thủy Nguyên (Hải Phòng) bên trong chứa hơn 100 hiện vật gồm nhiều công cụ lao động, đồ dùng sinh hoạt, vũ khí chiến đấu… của cư dân Văn Lang, Âu Lạc. 

+ Hình 4: Lưỡi cày đồng Cổ Loa là một trong công cụ lao động của cư dân Văn Lang – Âu Lạc khá phát triển. 

- GV mời đại diện 2 nhóm HS trình bày kết quả thảo luận. Các nhóm khác lắng nghe, nhận xét, nêu ý kiến bổ sung (nếu có). 

- GV nhận xét, đánh giá và kết luận: 

- GV trình chiếu cho HS nhiều hình ảnh liên quan đến sự ra đời nước Văn Lang, Âu Lạc: 

- GV cho HS xem video: 

+ Tổ chức nhà nước Văn Lang: 

https://www.youtube.com/watch?v=RwegzXi6_7Q

+ An Dương Vương lập nước Âu Lạc

https://www.youtube.com/watch?v=_YxCQtcSbLY&t=4s

- GV cung cấp thêm tư liệu cho HS về quá trình hình thành nhà nước Văn Lang – Âu Lạc: Vua Hùng đến nhiều vùng dọc sông Thao, sông Đà chọn đất đóng đô cho nước Văn Lang nhưng chưa tìm được nơi phù hợp. Một hôm. Vua tới một vùng đất trước mặt có ba con sống tụ hội, hai bên là núi Tản Viên – Tam Đảo chầu về, đồi núi gần xa. Giữa những quả đồi xanh tốt ấy có ngọn núi lớn hình voi mẹ nằm giữa đàn con. Phóng tầm mắt nhìn ra bốn phía thấy ba bề bãi rộng bồi đắp phù sa, bốn mặt cây xanh, hoa tươi cỏ ngọt, vua mừng rỡ, khen thế đất vững bền, thực là đất họp muôn dân. Vua quyết định đặt đô ở đó, gọi tên là thành Phòng Châu. 

(Theo Nguyễn Khắc Xương, Truyền thuyết Hùng Vương, NXB Kim Đồng, Hà Nội, 2012) 

Hoạt động 2: Tìm hiểu đời sống kinh tế và công cuộc đấu tranh bảo vệ nước Văn Lang, Âu Lạc. 

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HSsử dụng kiến thức lịch sử và một số truyền thuyết lịch sử (Sơn Tinh, Thủy Tinh, Sự tích nỏ thần…) mô tả được đời sống kinh tế và công cuộc đấu tranh bảo vệ nước Văn Lang, Âu Lạc. 

b. Cách tiến hành

- HS lắng nghe dẫn dắt và quan sát hình ảnh. 

- HS lắng nghe câu hỏi. 

- HS trả lời câu hỏi. 

- HS lắng nghe, tiếp thu. 

- HS lắng nghe, chuẩn bị vào bài học mới.

- HS chia thành các nhóm và lắng nghe nhiệm vụ. 

- HS quan sát Phiếu học tập số 1.

- HS quan sát hình ảnh và lắng nghe, tiếp thu.  

- HS trình bày Phiếu học tập số 1. 

- HS lắng nghe, tiếp thu. 

- HS quan sát hình ảnh.

- HS quan sát video

- HS lắng nghe, tiếp thu.