Giáo án Ngữ văn 12 Kết nối bài 6: Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu (Nguyễn Ái Quốc)

HOẠT ĐỘNG CỦA GV- HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu tác giả Hồ Chí Minh

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập.

- GV chuyển giao nhiệm vụ cho HS thực hiện tại nhà: Tìm hiểu tiểu sử về tác giả Hồ Chí Minh.

+ Thân thế, sự nghiệp.

+ Sự nghiệp văn chương.

- HS thực hiện nhiệm vụ

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập.

- HS chia vai đóng cặp để thực hiện phỏng vấn.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận.

- GV mời các nhóm HS phát biểu, yêu cầu cả lớp nhận xét, bổ sung. 

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập.

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức.

I. Tìm hiểu chung

1. Tác giả

a. Tiểu sử

Xem lại phần tìm hiểu tác giả - VB 1 tác gia Hồ Chí Minh.

Nhiệm vụ 2: Tìm hiểu văn bản Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu.

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập.

- GV chia HS thành 3 nhóm, hướng dẫn HS cách đọc văn bản và trả lời câu hỏi:

+ Hãy trình bày hoàn cảnh ra đời của truyện ngắn Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu.

+ Xác định bố cục và nêu tóm tắt nội dung của từng phần truyện ngắn Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu.?

- HS thực hiện nhiệm vụ

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập.

- HS suy nghĩ cá nhân và tiến hành thảo luận trong vòng 3 phút.

- Nhóm nào hoàn thành sớm sẽ được trình bày và lấy điểm.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận.

- GV mời các nhóm HS phát biểu, yêu cầu cả lớp nhận xét, bổ sung. 

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập.

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức

2. Tìm hiểu văn bản Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu.

2.1. Hoàn cảnh ra đời truyện ngắn

+ Năm 1925, ở Việt Nam phong trao yêu nước chống thực dân Pháp có những hoạt động sôi nổi. Phan Bội Châu, một chí sĩ yêu nước bị chính quyền thực dân Pháo bắt cóc ngày 30/6/1925 tại Thượng Hải (Trung Quốc) rồi giải về Việt Nam để kết án tử hình. 

+ Sự kiện này đã làm dấy lên phong trào đấu tranh đòi thả Phan Bội Châu phát triển trong cả nước Việt Nam, gây sức ép lớn cho chính quyền thực dân Pháp ở Đông Dương. 

- Va-ren từng là đảng viên Đảng Xã hội Pháp nhưng bị cho là đã phản bội quyền lợi của giai cấp công nhân để lep lên những chức vụ cao. Khi Toàn quyền Méc-lanh bị nhà yêu nước Phạm Hồng Thái giết hụt ở Sa Diện, Quảng Đông (Trung Quốc) Chính phủ Pháp cử Va-ren đảm nhiệm chức vụ toàn quyền Đông Dương nhằm xoa dịu tình hình.

+ Lúc này Nguyễn Ái Quốc cùng một số nhà cách mạng của các nước thuộc địa đang tích cực tuyên truyền chống chủ nghĩa thực dân trên các diễn đàn công khai, ngay tại Pa-ris. 

+ Ra đời 4/1922 báo Người cùng khổ ra hằng tháng mỗi số in hàng nghìn bản, là “diễn đàn của nhân dân các nước thuộc địa” đăng tải những bài viết tố cáo tội ác của chủ nghĩa thực dân và kêu gọi nhân dân các nước thuộc địa đoàn kết đấu tranh. Là một trong những người sáng lập, kiêm chủ nhiệm và chủ bút, Nguyễn Ái Quốc đã đăng khoảng 400 bài trên tờ báo tiếng Pháp này.

+ Trước những sự kiện quan trọng của phong trào các mạng Việt Nam khi ấy, Nguyễn Ái Quốc đã kể một câu chuyện đậm chất trào lộng, “bằng đôi cánh của trí tưởng tượng”, để góp tiếng nói từ thủ đô nước Pháp ủng hộ phong trào đấu tranh đòi thả Phan Bội Châu ở Việt Nam.

- Có thể chia thành 5 phần như sau:

+ Phần 1: Từ đầu cho đến “giam trong tù”: Mở đầu.

+ Phần 2: Tiếp theo đến “vẫn nằm tù”: Trò lố 1.

+ Phần 3: Tiếp theo cho đến “vẫn nằm trong tù”: Trò lố 2.

+ Phần 4: Tiếp theo đến “hiểu Phan Bội Châu”: Toàn quyền Va-ren và Phan Bội Châu.

+ Phần 5: Còn lại: Lời kể của nhân chứng.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV- HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Nhiệm vụ 1: Chi tiết tiêu biểu, đề tài, câu chuyện, sự kiện, nhân vật và mối quan hệ của chúng trong tính chỉnh thể của tác phẩm

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập.

- GV chia lớp thành các nhóm thảo luận trong vòng 3 phút để trả lời câu hỏi sau đây:

+ Dựa vào các phương diện ở sơ đồ sau, hãy nhận xét về sự tương phản giữa nhân vật Va-ren và Phan Bội Châu trong tác phẩm.

+ Dựa vào những gợi ý trong sơ đồ, làm rõ cảm hứng trào lộng trong tác phẩm trên các phương diện sau?

- Các nhóm tiếp nhận nhiệm vụ.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập.

- Các nhóm thảo luận để trả lời.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận.

- GV mời đại diện các nhóm lên bảng yêu cầu các nhóm khác nhận xét, góp ý, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập.

- GV nhận xét, chốt kiến thức.

II. Khám phá văn bản

1. Chi tiết tiêu biểu, đề tài, câu chuyện, sự kiện, nhân vật và mối quan hệ của chúng trong tính chỉnh thể của tác phẩm

a. Mối tương phản giữa nhân vật Va-ren và Phan Bội Châu

- Nhân vật Va-ren: Toàn quyền Đông Dương, đảng viên Đảng Xã hội Pháp. Hành vi của hắn là hứa sẽ “chăm sóc vụ Phan Bội Châu”, đến tuần du Sài Gòn, dự yến, nhận tưởng lệ, sau đó vào xà lim giơ tay phải ra bắt tay Phan Bội Châu, tay trái nâng gông đang xiết chặt người tù.

- Nhân vật Phan Bội Châu: Một chí sĩ yêu nước, đang ở tù. Ông chỉ im lặng. Thái độ dửng dưng, khinh bỉ với kẻ thù.

b. Cảm hứng trào lộng

- Cảm hứng trào lộng thể hiện ở các phương diện:

+ Nhan đề: “những trò lố” chỉ sự việc không phù hợp với lẽ thường, đáng chế nhạo. Tác giả muốn hạ bệ, chế nhạp một sự kiện chính trị.

+ Tình huống: Cuộc gặp gỡ giữa hai lực lượng đối địch với nhau một chí sĩ cách mạng yêu nước và một kẻ đi xâm lược đất nước.

+ Xây dựng nhân vật: Chân dung hí họa về quan Toàn quyền Đông Dương.

+ Ngôn ngữ, giọng điệu: châm biếm, mỉa mai.

Nhiệm vụ 2: Quan điểm nghệ thuật của Hồ Chí Minh và những giá trị lịch sử văn hóa thể hiện trong tác phẩm

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập.

- GV hướng dẫn HS tìm hiểu về văn bản thông qua trạm dừng chân sau:

+ Trạm dừng chân: Quan điểm nghệ thuật của Hồ Chí Minh được thể hiện như thế nào trong tác phẩm “Những trò lố hay là Va-ren và Phan bội Châu? Cho biết giá trị lịch sử văn hóa của tác phẩm này?

.................

2. Quan điểm nghệ thuật của Hồ Chí Minh và những giá trị lịch sử văn hóa thể hiện trong tác phẩm

(-) Trạm dừng chân 

.................