Giáo án Sinh học 12 kết nối Bài 6: Thực hành Tách chiết DNA

Ngày soạn:…/…/…

Ngày dạy:…/…/…

BÀI 6: THỰC HÀNH: TÁCH CHIẾT DNA

I. MỤC TIÊU 

1. Kiến thức

Sau bài học này, HS sẽ:

• Thực hành tách chiết được DNA từ các mẫu vật sống.

2. Năng lực

Năng lực chung: 

• Năng lực tự chủ và tự học: HS chủ động, tích cực tìm hiểu kiến thức. Xây dựng kế hoạch tìm hiểu về cấu trúc của thế giới sống.

• Năng lực giao tiếp và hợp tác: Sử dụng ngôn ngữ khoa học kết hợp thảo luận trong nhóm xây dựng nội dung kiến thức theo yêu cầu.

• Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo: Xây dựng được ý tưởng mới trong việc ứng dụng kiến thức, kĩ năng thực hành vào đời sống.

Năng lực sinh học: 

• Năng lực nhận thức sinh học: Thực hành tách chiết được DNA từ các mẫu vật sống. Quan sát và nhận biết cấu trúc của DNA.

• Năng lực tìm hiểu thế giới sống: Rèn các kĩ năng khéo léo trong các thao tác tay chân, các kĩ năng bố trí thí nghiệm, thu thập kết quả, giải thích kết quả thực nghiệm.

• Năng lực vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học: HS giải thích được các giả thuyết và tự tiến hành các thí nghiệm ủng hộ hay bác bỏ giả thuyết của mình về các hiện tượng phát sinh để phục vụ đời sống con người.

3. Phẩm chất

• Chăm chỉ: tích cực học tập, tự nghiên cứu bài học để chuẩn bị nội dung thực hành.

• Trách nhiệm: nghiêm túc trong học tập, chuẩn bị và hoàn thành kĩ năng thực hành.

• Nhân ái: chia sẻ với các bạn về nội dung, cách thức làm thực hành hiệu quả mà bản thân tìm hiểu được.

II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU

1. Đối với giáo viên

• SGK, SGV, kế hoạch bài dạy môn Sinh học 12 - Kết nối tri thức.

• Dụng cụ, thiết bị:

+ Chày, cối sứ hoặc máy xay thịt, máy nghiền mẫu vật sống.

+ Ống nghiệm thủy tinh, giá đỡ ống nghiệm, giấy lọc và phễu lọc.

+ Tăm tre dài hoặc que tre tròn hay que thủy tinh.

• Nguyên liệu, hóa chất:

+ Gan gà hoặc mô động vật, thực vật tươi sống bất kì.

+ Dứa tươi: 1/4 quả.

+ Nước rửa chén bát hoặc dung dịch tẩy rửa: 500 mL.

+ Cồn ethanol lạnh (70 - 95%): 500 mL.

• Video clip về quy trình tách chiết DNA: https://youtu.be/SBupO_c4uac, https://youtu.be/1QGi75YRYCY, https://youtu.be/jXy3nI6QXeI. 

• Tài liệu thực hành tách chiết DNA: https://dmklab.vn/thuc-hanh-tach-chiet-va-nhan-biet-adn-o-te-bao-thuc-vat/.

2. Đối với học sinh

• SGK, SBT Sinh học 12 - Kết nối tri thức.

• Nghiên cứu trước quy trình thực hành và ứng dụng link GV giao từ tiết học trước qua mạng xã hội (zalo, facebook,...).

• Sưu tầm một số phương pháp và công cụ tách DNA ngoài SGK.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: HS giải thích được tác dụng và cách sử dụng các dụng cụ tiến hành tách chiết DNA mà GV chuẩn bị.

b. Nội dung: GV tổ chức trò chơi; HS tham gia trò chơi để giải thích được tác dụng và cách sử dụng tiến hành tách chiết DNA.

c. Sản phẩm học tập: 

- Câu trả lời của HS.

- Tâm thế hứng khởi, sẵn sàng, mong muốn khám phá kiến thức mới của HS.

d. Tổ chức thực hiện: 

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV chia lớp thành 4 nhóm, tổ chức cho HS chơi trò chơi: 

+ Mỗi HS lên chọn một dụng cụ hoặc mẫu vật, dự đoán vai trò và cách sử dụng từng loại dụng cụ, mẫu vật đó.

+ Hãy sắp xếp các dụng cụ và mẫu vật đó theo trình tự sử dụng trong quá trình thí nghiệm.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS quan sát dụng cụ, mẫu vật và hoàn thành nhiệm vụ trò chơi.

- GV quản trò, quan sát quá trình HS tham gia trò chơi.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- Các nhóm HS hoàn thành trò chơi.

- GV mời HS khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung. 

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá và chấm điểm cho các nhóm.

- GV dẫn dắt gợi mở cho HS: - Bài 6. Thực hành: Tách chiết DNA.

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Tìm hiểu nguyên lí của tách chiết DNA

a. Mục tiêu: Trình bày được nguyên lí của tách chiết DNA.

b. Nội dung: GV đặt vấn đề, giao nhiệm vụ; HS vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học để tìm hiểu về Nguyên lí của tách chiết DNA.

c. Sản phẩm học tập: Nguyên lí của tách chiết DNA.

d. Tổ chức hoạt động:

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập - GV yêu cầu HS vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học tìm hiểu và trình bày về nguyên lí của quy trình tách chiết DNA. Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập - HS vận dụng kiến thức, kĩ năng để thực hiện nhiệm vụ. - GV gợi ý, định hướng HS (nếu cần thiết). Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận - GV mời HS xung phong trả lời câu hỏi. - HS khác nhận xét, đánh giá và bổ sung. Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập - GV nhận xét câu trả lời của HS. - GV dẫn dắt HS chuyển sang hoạt động tiếp theo.

III. NGUYÊN LÍ VÀ CÁCH TIẾN HÀNH 1. Nguyên lí - DNA tồn tại trong nhân tế bào. - Phương pháp:  + Phá vỡ mô → tách rời các tế bào → nghiền mẫu vật → phá hủy thành tế bào → phá hủy màng tế bào, màng nhân → giải phóng dịch nhân tế bào. + Loại bỏ các protein → phân tử DNA và RNA. + Kết tủa DNA bằng ethanol: các phân tử DNA kết tụ lại → màu trắng đục.

Hoạt động 2: Thực hành tách chiết DNA

a. Mục tiêu: Thu thập được dữ liệu từ quan sát kết quả thực hành tách chiết DNA.

b. Nội dung: GV đặt vấn đề, giao nhiệm vụ; HS vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học để Thực hành: tách chiết DNA.

c. Sản phẩm học tập: Cách tiến hành tách chiết DNA.

d. Tổ chức hoạt động:

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

a. Mục tiêu: Sử dụng được ngôn ngữ, hình vẽ để biểu đạt kết quả thực hành tách chiết DNA.

b. Nội dung: GV đặt vấn đề, giao nhiệm vụ; HS vận dụng kiến thức, kĩ năng vừa thực hành để thực hiện nhiệm vụ.

c. Sản phẩm học tập: Báo cáo kết quả thực hành: Tách chiết DNA.

d. Tổ chức hoạt động:

--------------- Còn tiếp ---------------