Giáo án Lịch sử 12 chân trời Bài 10: Khái quát về công cuộc Đổi mới từ năm 1986 đến nay

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV chia HS cả lớp thành các nhóm (4 – 6 HS/nhóm).

- GV yêu cầu HS làm việc nhóm, khai thác Tư liệu 1, Hình 10.2, thông tin mục 1 SGK tr.64, 65 và hoàn thành Phiếu học tập số 1.

Hình 10.2. Đại hội toàn quốc lần thứ VII

(tháng 6/1991) của Đảng Cộng sản Việt Nam

- GV cung cấp thêm cho HS một số tư liệu (Đính kèm phía dưới Hoạt động 1).

- GV mở rộng kiến thức, yêu cầu HS cả lớp suy nghĩ và trả lời câu hỏi:

+ Theo em, vai trò của Đảng Cộng sản Việt Nam đối với công cuộc đổi mới đất nước thể hiện trên các phương diện nào?

+ Giai đoạn đầu công cuộc Đổi mới có ý nghĩa như thế nào với giai đoạn tiếp theo? 

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS khai thác thông tin trong mục, tư liệu do GV cung cấp và hoàn thành Phiếu học tập số 1. 

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 3 HS lần lượt nêu nội dung cơ bản của công cuộc Đổi mới giai đoạn 1986 – 1995 theo Phiếu học tập số 1.

- GV mời đại diện 2 HS lần lượt trả lời câu hỏi mở rộng:

+ Vai trò của Đảng Cộng sản Việt Nam đối với công cuộc đổi mới đất nước thể hiện trên các phương diện:

• Khởi xướng và lãnh đạo công cuộc đổi mới nhằm đưa Việt Nam phát triển về kinh tế, văn hóa, xã hội, đem lại đời sống ấm no, hạnh phúc cho nhân dân.

• Đề ra nội dung của công cuộc đổi mới trên các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội,….Trong đó, trọng tâm là đổi mới kinh tế.

• Không ngừng bổ sung và phát triển đường lối đổi mới đất nước, đảm bảo cho công cuộc đổi mới đi đúng hướng và đạt được mục tiêu đề ra.

+ Giai đoạn khởi đầu công cuộc Đổi mới tạo cơ sở để đất nước bước vào giai đoạn tiếp theo của sự nghiệp đổi mới toàn diện hơn.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá và hoàn chỉnh Phiếu học tập số 1.

- GV kết luận:

+ Đường lối đổi mới toàn diện và đồng bộ đất nước được đề ra tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VI (1986), tiếp tục được bổ sung tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ  VII (1991) của Đảng.

+ Công cuộc Đổi mới ở Việt Nam được tiến hành toàn diện, đồng bộ trên tất cả các mặt, các lĩnh vực, trong đó đổi mới kinh tế được xác định là trọng tâm.

+ Trong giai đoạn 1986 – 1995, đổi mới kinh tế được coi là nhiệm vụ trọng tâm, tạo cơ sở vững chắc để Việt Nam tiếp tục đẩy mạnh sự nghiệp đổi mới, đưa đất nước phát triển trong thời gian tiếp theo. 

- GV chuyển sang nội dung mới.

1. Giai đoạn khởi đầu công cuộc Đổi mới (1986 – 1995)

Kết quả Phiếu học tập số 1 về nội dung của công cuộc Đổi mới ở Việt Nam giai đoạn 1986 – 1995 đính kèm phía dưới Hoạt động 1. 

Tư liệu 1. Giai đoạn khởi đầu công cuộc Đổi mới (1986 – 1995).

     1.1. Khái niệm “đổi mới kinh tế” qua các văn kiện của Đảng được hiểu là quá trình chuyển đổi nền kinh tế từ cơ chế tập trung, bao cấp chủ yếu đựa trên chế độ sở hữu toàn dân và tập thể sang nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần, vận hành theo cơ chế thị trường có sự quản lí của nhà nước, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Đó là bước chuyển từ nền kinh tế cơ bản là “khép kín” sang nền kinh tế “mở đối với khu vực và thế giới, kết hợp tăng trưởng kinh tế với phát triển văn hoá, thực hiện công bằng xã hội, bảo vệ môi trường sinh thái và từng bước đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá.

(Theo Mối quan hệ giữa đổi mới kinh tế và đổi mới chính trị trong quá trình 

đổi mới ở Việt Nam, Báo Điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam, ngày 30/9/2015)

     1.2. “Thực chất và mục tiêu của đổi mới hệ thống chính trị là thực hiện dân chủ, phát huy quyền làm chủ của nhân dân. Cơ chế vận hành của hệ thống chính trị ở nước ta là: “Đảng lãnh đạo, nhà nước quản lí, nhân dân làm chủ; chú trọng phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội trong sự nghiệp đại đoàn kết dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc,...”.

(Đảng Cộng sản Việt Nam, Báo cáo tổng kết một số vấn đề lí luận - thực tiễn qua

30 năm đổi mới (1986 - 2016), NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2015, trang 140)

Video: Đại hội Đảng lần thứ VI - Quyết tâm đổi mới.

https://www.youtube.com/watch?v=enZg2jqhukc

Video: Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ VI của Đảng – Mở ra thời kỳ đổi mới đất nước.

https://www.youtube.com/watch?v=xFHawdU99KQ&t=133s

KẾT QUẢ PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV trình chiếu hình ảnh kết hợp dẫn dắt: 

Lễ khai mạc Đại hội đại biểu toàn quốc

 lần thứ VIII của Đảng Cộng sản Việt Nam (T6/1996)

Ðại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX của Ðảng 

diễn ra từ ngày 19 đến 22/4/2001 tại Hà Nội

+ Sau 10 năm tiến hành công cuộc Đổi mới và 5 năm thực hiện Nghị quyết Đại hội VII, đất nước đã vượt qua giai đoạn thử thách gay go. Công cuộc Đổi mới đã thu được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa rất quan trọng. 

+ Nhiệm vụ do Đại hội VII đề ra đã hoàn thành về cơ bản. Nước ta đã ra khỏi khủng hoảng kinh tế - xã hội, nhưng một số mặt chưa vững chắc. Nhiệm vụ đề ra cho chặng đường đầu của thời kì quá độ, được xác định tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VIII (tháng 6/1996) và lần thứ IX (tháng 4/2001) là chuẩn bị tiền đề cho công nghiệp hoá đã cơ bản hoàn thành, những nhiệm vụ mới tiếp tục được đặt ra đó là: Đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước.

- GV cho HS hiểu về các khái niệm:

+ Công nghiệp hóa, hiện đại hóa theo quan niệm hiện đại mà Đảng Cộng sản Việt Nam xác định là: quá trình chuyển đổi một cách cơ bản và toàn diện các hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ và quản lí kinh tế xã hội từ sử dụng lao động thủ công là chính sang sử dụng một cách phổ biến sức lao động cùng với phương tiện, phương pháp tiên tiến, hiện đại dựa trên sự phát triển của công nghiệp và khoa học công nghệ, tạo ra năng suất lao động xã hội cao.

+ Mục tiêu của công nghiệp hoá, hiện đại hoá là: xây dựng nước ta thành một nước công nghiệp có cơ sở vật chất, kĩ thuật hiện đại, cơ cấu kinh tế hợp lí, quan hệ sản xuất tiến bộ, phù hợp với trình độ phát triển của lực lượng sản xuất, đời sống vật chất và tinh thần cao, quốc phòng an ninh vững chắc, dân giàu nước mạnh, dân chủ công bằng, văn minh.

- GV chia HS cả lớp thành 4 nhóm.

- GV phát cho mỗi nhóm 1 tờ giấy A0, giao nhiệm vụ cụ thể cho các nhóm:

Khai thác Hình 10.3, Tư liệu 2, thông tin mục 2 SGK tr.65, 66 và trả lời câu hỏi: Trình bày những nội dung cơ bản công Đổi mới ở Việt Nam từ năm 1996 đến năm 2006.

Hình 10.3. Nông dân An Giang 

thu hoạch lúa Đông Xuân

+ Nhóm 1: Tìm nội dung cơ bản của đường lối đổi mới trên lĩnh vực kinh tế.

+ Nhóm 2: Tìm nội dung cơ bản của đường lối đổi mới trên lĩnh vực chính trị.

+ Nhóm 3: Tìm nội dung cơ bản của đường lối đổi mới trên lĩnh vực văn hóa – xã hội.

+ Nhóm 4: Tìm nội dung cơ bản của đường lối đổi mới trên lĩnh vực quốc phòng – an ninh. 

……………………….

2. Giai đoạn đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, bước đầu hội nhập nền kinh tế quốc dân (1996 – 2006)

- Về kinh tế:

+ Chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp hoá, hiện đại hoá, đầu tư phát triển trên nhiều lĩnh vực.

+ Mở rộng thị trường xuất nhập khẩu.

+ Tăng sức cạnh tranh của hàng hoá và dịch vụ.

+ Mở rộng và nâng cao hiệu quả kinh tế đối ngoại, xây dựng nền kinh tế độc lập tự chủ với chủ động hội nhập kinh tế quốc tế.

- Về chính trị:

+ Cải cách bộ máy nhà nước, xây dựng nhà nước xã hội chủ nghĩa của dân, do dân và vì dân.

+ Liên minh công nông và tầng lớp trí thức làm nền tảng, do đảng cộng sản lãnh đạo. 

+ Cải cách tổ chức, hoạt động của nhà nước gắn với xây dựng, chỉnh đốn Đảng, đổi mới nội dung, phương thức lãnh đạo của Đảng đối với nhà nước.

- Về văn hóa – xã hội:

+ Xây dựng nền văn hoá tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc. 

+ Tăng nhanh mức đầu tư của nhà nước và của xã hội cho sự nghiệp phát triển văn hoá.

+ Gắn tăng trưởng kinh tế với tiến bộ và công bằng xã hội, khuyến khích làm giàu hợp pháp.

+ Chú trọng giải quyết việc làm cho người lao động, mở rộng hệ thống bảo hiểm xã hội và an sinh xã hội.

- Về quốc phòng – an ninh:

+ Phát huy sức mạnh tổng hợp của toàn dân, của cả hệ thống chính trị, tăng cường tiềm lực quốc phòng và an ninh của đất nước. 

+ Xây dựng quân đội nhân dân và công an nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại.

- Về đối ngoại: thực hiện đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, rộng mở, đa phương hoá và đa dạng hoá các quan hệ đối ngoại.