Giáo án Quốc phòng an ninh 12 Cánh diều bài 7: Tìm và giữ phương hướng

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

* Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu về cách tìm phương hướng bằng la bàn (địa bàn)

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS làm việc theo cặp, đọc thông tin I.1 trong SGK tr. 59 và trình bày cách tìm phương hướng bằng la bàn (địa bàn).

- GV yêu cầu HS thực hiện bài Thực hành 1: Em hãy xác định phương hướng dựa vào la bàn (địa bàn).

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS khai thác thông tin trong SGK, thảo luận nhóm và trả lời câu hỏi.

- HS thực hiện bài Thực hành 1.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 1 – 2 HS trình bày kết quả.

- GV mời đại diện 1 – 2 HS nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có) 

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá và kết luận.

 - GV chuyển sang nội dung mới..

I. Tìm phương hướng

1. Tìm phương hướng bằng la bàn (địa bàn)

- Bước 1: Mở nắp la bản và chốt hãm nam châm; đặt la bàn trên mặt phẳng ngang, kim la bàn (phần màu đỏ) luôn chỉ hướng bắc (hình 7.1).

- Bước 2: Xoay la bàn sao cho phần màu đỏ của kim nam châm chỉ vào số “0” trên mặt số la bàn.

- Bước 3: Đánh dấu hướng bắc trên thực địa bằng vật chuẩn; tìm và đánh dấu các hướng còn lại.

- Chú ý: Trước khi sử dụng la bàn cần kiểm tra độ nhạy của kim la bàn. Nếu kim la bàn đổi hướng khi đưa vật sắt thép lại gần và quay lại vị trí ban đầu khi rút vật sắt thép ra xa thì la bàn còn sử dụng tốt. Không sử dụng la bàn ở gần đường dây điện cao thế, đường ray và trong xe cơ giới.

* Nhiệm vụ 2: Tìm hiểu về tìm phương hướng dựa vào Mặt Trời

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS làm việc theo cặp, đọc thông tin I.2 trong SGK tr. 60 và trình bày cách tìm phương hướng dựa vào Mặt Trời.

- GV yêu cầu HS thực hiện bài Thực hành 2: Em hãy xác định phương hướng dựa vào Mặt Trời.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS khai thác thông tin trong SGK, thảo luận nhóm và trả lời câu hỏi.

- HS thực hiện bài Thực hành 2.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 1 – 2 HS trình bày kết quả.

- GV mời đại diện 1 – 2 HS nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có) 

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá và kết luận.

 - GV chuyển sang nội dung mới.

2. Tìm phương hướng dựa vào Mặt Trời

a) Dựa vào Mặt Trời và đồng hồ 

- Điều kiện thực hiện: Có nắng.

- Chuẩn bị: 

+ Đồng hồ có mặt số chia thành 12 giờ.

+ Que nhỏ dài khoảng 20 cm, 

+ Keo gắn đồ vật.

+ Miếng xốp.

- Các bước thực hiện:

+ Bước 1: Đặt miếng xốp trên mặt đất hoặc trên bàn. Dùng keo gắn que nhỏ vuông góc với mặt phẳng của miếng xốp. Mặt Trời chiếu vào que sẽ tạo ra một cái bóng.

+ Bước 2: Đặt đồng hồ sao cho bóng của que trùng lên kim chỉ giờ. Đường phân giác của góc hợp bởi kim chỉ giờ và số 12 sẽ chỉ hướng nam (hình 7.2). Chọn một vật chuẩn trên thực địa để đánh dấu hướng nam.

+ Bước 3: Xác định, chọn các vật chuẩn trên thực địa để đánh dấu các hướng còn lại. 

b) Dựa vào Mặt Trời và gậy

- Điều kiện thực hiện: Có nắng.

- Các bước thực hiện:

+ Bước 1: Cắm một cây gậy thẳng, vuông góc xuống mặt đất, đỉnh bóng ban đầu của gậy là T.

+ Bước 2: Sau 15 phút sau, đỉnh bóng của cây gậy lúc này là Đ. Khi đó đầu T của đoạn thẳng TĐ chỉ hướng tây và đầu Đ chỉ hướng đông.

+ Bước 3: Đánh dấu các hướng tây, đông trên thực địa bằng vật chuẩn, tìm và đánh dấu các hướng còn lại.

* Nhiệm vụ 3: Tìm hiểu về tìm phương hướng dựa vào Mặt Trăng

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS làm việc theo cặp, đọc thông tin I.3 trong SGK tr. 60 - 61 và trình bày cách tìm phương hướng dựa vào Mặt Trăng

- GV yêu cầu HS thực hiện bài Thực hành 3: Em hãy xác định phương hướng dựa vào Mặt Trăng.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS khai thác thông tin trong SGK, thảo luận nhóm và trả lời câu hỏi.

- HS thực hiện bài Thực hành 3.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 1 – 2 HS trình bày kết quả.

- GV mời đại diện 1 – 2 HS nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có) 

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá và kết luận.

 - GV chuyển sang nội dung mới.

3. Tìm phương hướng dựa vào Mặt Trăng

- Điều kiện thực hiện: Ban đêm, trời có trăng non (những ngày đầu tháng Âm lịch) hoặc trăng khuyết (những ngày cuối tháng Âm lịch).

- Các bước thực hiện:

+ Bước 1: 

• Kẻ đường thẳng tưởng tượng chia Mặt Trăng thành hai nửa đối xứng, đường thẳng này qua phần tối, phần sáng và cắt đường chân trời. 

• Đối với những ngày trăng non, hướng đường thẳng đi từ tâm Mặt Trăng qua phần sáng là hướng tây (hình 7.4a), đối với những ngày trăng khuyết, hướng đường thẳng đi từ tâm Mặt Trăng qua phần sáng là hướng đông (hình 7.4b). 

• Chọn một vật chuẩn trên thực địa để đánh dấu hướng tây (đối với trăng non) hoặc hướng đông (đối với trăng khuyết).

+ Bước 2: Xác định, chọn vật chuẩn trên thực địa để đánh dấu các hướng còn lại.

* Nhiệm vụ 4: Tìm hiểu về tìm phương hướng dựa vào sao Bắc Cực

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS làm việc theo cặp, đọc thông tin I.4 trong SGK tr. 61 - 62 và trình bày cách tìm phương hướng dựa vào sao Bắc Cực.

- GV yêu cầu HS thực hiện bài Thực hành 4: Em hãy xác định phương hướng dựa vào sao Bắc Cực.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS khai thác thông tin trong SGK, thảo luận nhóm và trả lời câu hỏi.

- HS thực hiện bài Thực hành 4.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 1 – 2 HS trình bày kết quả.

- GV mời đại diện 1 – 2 HS nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có) 

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá và kết luận.

 - GV chuyển sang nội dung mới.

……………..

4. Tìm phương hướng dựa vào sao Bắc Cực

- Điều kiện thực hiện: Ban đêm, trời có sao.

- Các bước thực hiện:

+ Bước 1: Xác định chòm sao Đại Hùng Tình gồm 7 ngôi sao kết thành hình cái xoong (hình 7.5).

+ Bước 2: Kéo dài đoạn thẳng tưởng tượng đi qua hai ngôi sao thuộc phần đầu cái xoong (gọi là A và B) về phía B một đoạn bằng 5 lần đoạn thẳng AB ta có vị trí sao Bắc Cực (hình 7.5).

+ Bước 3: Kẻ đường thẳng tưởng tượng đi từ vị trí của sao Bắc Cực hướng vuông góc với đường chân trời thì đó là hướng bắc. Chọn một vật chuẩn trên thực địa để đánh dấu hướng bắc.

+ Bước 4: Xác định, chọn vật chuẩn trên thực địa để đánh dấu các hướng còn lại. 

+ Chú ý: Có thể xác định sao Bắc Cực bằng cách dựa vào chòm sao Tiểu Hùng Tinh. Chòm sao này gồm 7 ngôi sao, trong đó sao Bắc Cực là ngôi sao ở dưới cùng và sáng nhất.