Giáo án dạy thêm Ngữ văn 12 Kết nối bài 3: Mấy ý nghĩ về thơ (Trích – Nguyễn Đình Thi)

HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS

SẢN PHẨM DỰ KIẾN

Nhiệm vụ 1: Hiểu biết chung về văn bản

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV hướng dẫn HS làm việc cá nhân, dựa vào kiến thức đã học thực hiện nhiệm vụ: Vẽ sơ đồ tuy duy những thông tin cơ bản về tác giả Nguyễn Đình Thi và văn bản “Mấy ý nghĩ về thơ”.

- Thời gian thực hiện: 5 phút.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS vận dụng kiến thức đã học để thực hiện nhiệm vụ.

- GV quan sát, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời đại diện 1 – 2 HS lượt trình bày sơ đồ tư duy.

- GV yêu cầu HS khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung (nếu có). 

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức.

- GV chuyển sang nội dung mới.

Nhiệm vụ 2: Nhắc lại kiến thức bài học

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV hướng dẫn HS chia lớp thành 4 nhóm bằng cách điểm danh theo các mùa: xuân, hạ, thu, đông. Các thành viên có cùng mùa sẽ hợp thành một nhóm.

- GV yêu cầu HS dựa vào những kiến thức đã học về văn bản Mấy ý nghĩ về thơ cùng những hiểu biết cá nhân, thảo luận nhóm và hoàn thành Phiếu học tập.

- Thời gian thực hiện: 15 phút.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS thảo luận theo nhóm, vận dụng kiến thức đã học để thực hiện nhiệm vụ.

- GV quan sát, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời đại diện 1 – 2 HS lượt trình bày kết quả thảo luận.

- GV yêu cầu HS khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung (nếu có). 

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức.

- GV chuyển sang nội dung mới.

I. Hiểu biết chung về văn bản 

- Sơ đồ tư duy phần phụ lục

II. Nhắc lại kiến thức bài học

- Đáp án Phiếu học tập phần Phụ lục.

PHIẾU HỌC TẬP

Trả lời các câu hỏi về lập luận trong văn bản nghị luận

Mấy ý nghĩ về thơ

Nội dung chính của văn bản Mấy ý nghĩ về thơ  là gì? 

Bài tiểu luận nêu lên những quan niệm mới mẻ, có chiều sâu về thơ, trong đó có những suy nghĩ, đề xuất của tác giả có thể gọi là táo bạo trong hoàn cảnh năm 1949 lúc bấy giờ.

Tác giả đã phân tích những đặc điểm nào của thơ?

- Hình ảnh phải phát sinh từ cảm xúc và tỏa sáng trong thơ một cách tự nhiên.

- Nhịp điệu, âm nhạc trong thơ có tính quyết định, tạo ra bởi nhịp điệu và âm nhạc trong tâm hồn nhà thơ.

- Ngôn ngữ thơ phải có hồn, gợi mở, phản ánh tình cảm, cảm xúc của nhà thơ.
- Con đường của thơ là con đường trực tiếp đến với tình cảm, từ trái tim của nhà thơ đến trái tim của người đọc.

- Nguyễn Đình Thi lưu ý đến hai yếu tố quan trọng trong thành công của sáng tạo thơ ca: tài năng tự nhiên của người sáng tác và kiến thức về thơ được tích luỹ qua quá trình học tập và nghiên cứu.

Nguyễn Đình Thi lý giải như thế nào về đặc trưng cơ bản nhất của thơ là biểu hiện của tâm hồn con người?

- Khẳng định đặc trưng cơ bản nhất của thơ là biểu hiện tâm hồn con người: “Đầu mối của thơ ca có lẽ ta đi tìm bên trong tâm hồn con người chăng?”.

- Chứng minh đặc trưng cơ bản nhất của thơ ca:

+ Thơ là một thứ nhạc, một thứ nhịp điệu bên trong, một thứ nhịp điệu của hình ảnh, tình ý.

+ Nhịp điệu thơ được hình thành từ những cảm xúc, hình ảnh và trong khoảng im lặng cũng là nơi trú ngụ kín đáo của sự xúc động.

+ Đường đi của thơ là đi thẳng vào tình cảm. Điều đó có nghĩa thơ là biểu hiện của tâm hồn con người.

=> Mối quan hệ khăng khít giữa thơ với tâm hồn con người.

Từ những quan niệm về thơ trong văn bản, em có thể rút ra được điều gì về phong cách thơ của Nguyễn Đình Thi?

Nguyễn Đình Thi đã mang những quan niệm khoáng đạt, dứt khoát khước từ những lối cảm và nghĩ sáo mòn, những xu hướng lãng mạn rời xa đời sống hoặc những lý thuyết giáo điều. Ông hướng thơ vào đời sống, mở ra nhữung cánh cửa để đời sống ùa vào trong mỗi câu từ, mỗi hình ảnh, hiện đại hóa thơ trên một chặng đường mới kể từ sau chiến tranh.

Nhận xét về nghệ thuật lập luận của Nguyễn Đình Thi trong văn bản Mấy ý nghĩ về thơ.

Nét tài hoa của Nguyễn Đình Thi trong bài tiểu luận. Mấy ý nghĩ về thơ được thể hiện ở nghệ thuật lập luận, đưa dẫn chứng, sử dụng từ ngữ, hình ảnh:

- Hệ thống luận điểm rõ ràng, lập luận chặt chẽ sắc sảo. Tác giả sử dụng linh hoạt các thao tác lập luận so sánh, phân tích, giải thích bác bỏ, cách suy nghĩ logic.

- Cách lấy dẫn chứng: độc đáo, tinh tế, sát thực có tác dụng soi sáng cho luận điểm.

- Từ ngữ giàu có, ngôn ngữ chọn lọc được vận dụng một cách linh hoạt, sáng tạo.

- Cách viết có hình ảnh, chân thực, độc đáo gợi nhiều liên tưởng.

Tiêu chí

Diễn giải

Điểm

Nội dung chính của văn bản Mấy ý nghĩ về thơ.

Nêu được nội dung chính của văn bản Mấy ý nghĩ về thơ.

1

Những đặc điểm của thơ.

Nêu chính xác và phân tích được những đặc điểm độc đáo của thơ ca được đề cập trong văn bản.

2

Về đặc trưng cơ bản nhất của thơ là biểu hiện của tâm hồn con người.

Phân tích được các lí giải nhận định của Nguyễn Đình Thi khi cho rằng đặc trưng cơ bản nhất của thơ là biểu hiện của tâm hồn con người.

2

Phong cách thơ của Nguyễn Đình Thi.

Từ văn bản, rút ra được những đặc điểm trong phong cách thơ của Nguyễn Đình Thi.

2

Nghệ thuật lập luận của Nguyễn Đình Thi trong văn bản Mấy ý nghĩ về thơ.

Phân tích và nhận xét được nghệ thuật lập luận của Nguyễn Đình Thi trong văn bản Mấy ý nghĩ về thơ.

2

Hoạt động nhóm

- Các thành viên được chia nhiệm vụ và cùng tham gia thảo luận.

- Các nhóm trình bày kết quả rõ ràng, khoa học.

1