Giáo án Âm nhạc 12 cánh diều Tiết 21: Hát Người nghỉ tôi về

Ngày soạn:…/…/…

Ngày dạy:…/…/…

CHỦ ĐỀ 4: KHÚC HÁT QUÊ HƯƠNG

BÀI 7 

I. MỤC TIÊU

1. Kiến thức

Sau tiết học này, HS sẽ:

• Hát: Hát đúng cao độ, trường độ, lời ca và sắc thái bài dân ca Người nghỉ tôi về; biết vận dụng kĩ thuật hát luyến âm; biết hát kết hợp gõ đệm.
• Nghe nhạc: Cảm nhận và đánh giá được vẻ đẹp, giá trị nghệ thuật của ca khúc Quảng Bình quê ta ơi!; nhận biết được tên bản nhạc và tên tác giả từ một vài nét nhạc điển hình.
• Thường thức âm nhạc: Nêu được một số đặc điểm và giá trị của nghệ thuật Cải lương trong âm nhạc truyền thống Việt Nam; cảm nhận được giá trị nghệ thuật của một số tác phẩm cải lương. 

2. Năng lực

Năng lực chung: 

• Tự chủ và tự học: biết lắng nghe và chia sẻ ý kiến cá nhân với bạn, nhóm và GV. Tích cực tham gia các hoạt động trong lớp.
• Giao tiếp và hợp tác: có thói quen trao đổi, giúp đỡ nhau trong học tập; biết cùng nhau hoàn thành nhiệm vụ học tập theo sự hướng dẫn của thầy cô. 
• Giải quyết vấn đề và sáng tạo: biết phối hợp với bạn bè khi làm việc nhóm, có sáng tạo khi tham gia các hoạt động âm nhạc.

Năng lực âm nhạc: 

• Thể hiện âm nhạc: Hát đúng cao độ, trường độ, lời ca và sắc thái bài dân ca Người nghỉ tôi về.
• Ứng dụng và sáng tạo âm nhạc: Biết vận dụng kĩ thuật hát luyến âm; biết hát kết hợp gõ đệm.

3. Phẩm chất

• Có ý thức và thái độ tích cực trong giờ học.

II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU

1. Thiết bị dạy học

• Giáo án, SGK, SGV Âm nhạc 12 – Cánh diều. 
• Đàn phím điện tử.
• Máy tính, máy chiếu (nếu có).

2. Học liệu

• Tư liệu giới thiệu bài Người nghỉ tôi về và Lí hoài xuân.

III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 

TIẾT 21

HÁT: NGƯỜI NGHỈ TÔI VỀ

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG (Khoảng 5 phút)

a. Mục tiêu: Tạo tâm thế tích cực, hứng thú học tập cho HS và kết nối với bài học mới.

b. Nội dung: GV tổ chức cho HS nghe bài dân ca Lí hoài xuân và nêu cảm nhận về giai điệu, lời ca.

c. Sản phẩm: HS nghe bài dân ca Lí hoài xuân và nêu cảm nhận về giai điệu, lời ca.

d. Tổ chức thực hiện:

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV tổ chức cho HS nghe bài dân ca Lí hoài xuân:

https://youtu.be/IxchuxdVBWs?si=GOnTlArwe8jdNgwN

- GV yêu cầu HS thảo luận cặp đôi và trả lời câu hỏi: Nêu cảm nhận về giai điệu và lời ca bài Lí hoài xuân.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS quan sát, lắng nghe bài dân ca và thực hiện nhiệm vụ.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết). 

Bước 3: Báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ

- GV mời đại diện 1 – 2 HS trình bày kết quả thảo luận.

- GV yêu cầu các HS khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có). 

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- GV nhận xét, đánh giá và kết luận:

+ “Lí hoài xuân” là một trong những bài dân ca Nam Bộ nổi tiếng của Việt Nam, với giai điệu và lời ca mang đậm chất trữ tình, sâu lắng và giàu cảm xúc. Bài hát không chỉ phản ánh tình yêu và nỗi nhớ của con người mà còn mang lại cảm giác bình yên, thanh thản qua những hình ảnh thiên nhiên và tình cảm chân thành.

+ Bài hát có giai điệu nhẹ nhàng, êm ái, mang lại cảm giác thanh bình và sâu lắng; lời ca thể hiện nỗi nhớ nhung, tình yêu và sự mong chờ.

- GV dẫn dắt HS vào bài học mới: Các bài hát dân ca Việt Nam không chỉ là những tác phẩm nghệ thuật mà còn là những di sản văn hóa quý báu, truyền tải những giá trị tinh thần, văn hóa và lịch sử của dân tộc. Chúng là nguồn cảm hứng, niềm tự hào và cũng là nơi lưu giữ kí ức, tâm tư của biết bao thế hệ người Việt. Trong đó phải kể đến bài Người nghỉ tôi về - dân ca Quan họ Bắc Ninh. Để hiểu rõ hơn về bài hát, chúng ta cùng tìm hiểu bài học ngày hôm nay  – Bài 7 – tiết 21: Hát - Người nghỉ tôi về.

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC (Khoảng 20 phút)

Hoạt động: Hát – Người nghỉ tôi về

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS nắm được thông tin và hát đúng lời ca, giai điệu của bài hát Người nghỉ tôi về.

b. Nội dung: GV hướng dẫn HS tìm hiểu và học bài hát Người nghỉ tôi về theo các nội dung: 

- Giới thiệu tên bài hát, tên tác giả và nội dung của bài hát Người nghỉ tôi về.

- Tìm hiểu cấu trúc của bài hát. 

- Tập hát từng câu, ghép nối các câu hát.

- Hát hoàn chỉnh cả bài, kết hợp vỗ tay nhịp nhàng theo nhịp hoặc vận động theo nhạc.

- Trình bày bài hát theo tổ, nhóm, cá nhân. 

c. Sản phẩm: HS thể hiện bài hát Người nghỉ tôi về đúng cao độ, trường độ, sắc thái và lời ca; duy trì được nhịp ổn định. 

d. Tổ chức thực hiện:

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập * Tìm hiểu tác giả, tác phẩm - GV giới thiệu tên và xuất xứ của loại hình hát giao duyên nói chung và hát Quan họ nói riêng, giới thiệu một số bài dân ca Quan họ. - GV giới thiệu cho HS bài dân ca Người nghỉ tôi về. - GV hướng dẫn HS quan sát bản nhạc và đọc lướt lời ca để nắm được cấu trúc bài hát.  - GV mở file âm thanh/video cho HS lắng nghe bài hát Người nghỉ tôi về (HS đồng thời theo dõi bản nhạc, hát nhẩm theo). https://www.youtube.com/watch?v=Nflsf3SytYc - GV hát mẫu cho HS 1 lần bài hát Người nghỉ tôi về. https://www.youtube.com/watch?v=Nflsf3SytYc  * Khởi động giọng - GV hướng dẫn HS khởi động giọng bằng luyện thanh với kĩ thuật hát luyến âm ở thang 5 âm. * Học hát ca khúc Người nghỉ tôi về - GV đàn từng câu, hát mẫu, yêu cầu HS nhắc lại.     - GV phân chia các vị trí lấy hơi: Hôm nay tôi đến này/ có mấy chơi nay/ ơ ơ chơi đây là./ Trầu í ơ ăn là/ ăn song bên nước uống í/ mà này cũng có a đủ rồi/ đủ rồi là người ơi./ Người ơi người nghỉ tôi về. - GV bật nhạc đệm để HS hát cả đoạn.  - GV hướng dẫn HS hát từng câu cùng nhạc đệm.  - GV hướng dẫn HS hát ghép nối các đoạn đã học với nhạc đệm.  Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập - HS lắng nghe GV giới thiệu về xuất xứ, tác phẩm Người nghỉ tôi về.  - HS khởi động giọng.  - HS học hát ca khúc Người nghỉ tôi về theo hướng dẫn của GV. - GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).  Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận - HS hát từng câu, từng đoạn và ghép nối các đoạn đã học với nhạc đệm. Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập - GV nhận xét, chỉnh sửa cho HS những chỗ HS hát sai (nếu có).  - GV cho HS nêu một số cảm nhận sau khi học bài hát. - GV chuyển sang nội dung mới.

Hát – Người nghỉ tôi về * Bài hát Người nghỉ tôi về - Khái quát bài hát: + Là bài dân ca giao duyên được nhiều người biết đến của Quan họ Bắc Ninh, thuộc giọng giã bạn, được trình diễn ở cuối cuộc hát, khi chuẩn bị chia tay ra về. + Bài dân ca có nhiều dị bản khác nhau về lời ca, một trong những dị bản quen thuộc là Người ở đừng về. - Giai điệu bài hát: lặp lại liên tiếp một cao độ ở tốc độ nhanh tạo sự linh hoạt, khỏe khoắn. - Giai điệu bài hát: bài dân ca được thể hiện với kĩ thuật luyến âm, giai điệu uyển chuyển, mềm mại. - Ca từ bài hát: ý nhị, được sử dụng phổ biến trong các lễ hội có trình diễn hát Quan họ. - Cấu trúc bài hát:  Bài hát có cấu trúc gồm 2 câu và kết: + Câu 1: từ đầu đến nhịp thứ 7 (Hôm nay ... đây là). + Câu 2: từ nhịp thứ 8 đến nhịp thứ 15 (Trầu ăn ... người ơi). + Kết: từ nhịp thứ 15 đến hết (Người ơi người nghỉ tôi về). * Học hát bài hát Người nghỉ tôi về - Nhịp của bài hát: 2/4  - Thể hiện đúng cao độ, trường độ, lời ca, sắc thái. - Đặt âm nhẹ nhàng, hát rõ lời, thể hiện đủ nốt các từ có hát luyến âm, láy âm. - Tập hát từng câu, sau đó ghép thành bài hoàn chỉnh từ nhịp độ chậm đến nhịp độ phù hợp.

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP (Khoảng 10 phút)

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS củng cố kiến thức đã học, luyện tập bài hát Người nghỉ tôi về theo nhóm kết hợp với gõ đệm theo nhịp hoặc theo phách để giữ nhịp độ ổn định.

b. Nội dung: GV hướng dẫn HS chia nhóm, hát đồng ca bài hát Người nghỉ tôi về kết hợp đánh nhịp.

c. Sản phẩm: Phần biểu diễn đồng ca bài Người nghỉ tôi về kết hợp với gõ đệm theo nhịp hoặc theo phách để giữ nhịp độ ổn định.

d. Tổ chức thực hiện:

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV chia HS thành các nhóm (4 – 6 HS/nhóm).

- GV giao nhiệm vụ cụ thể cho các nhóm: Luyện tập bài hát theo nhóm kết hợp với gõ đệm theo nhịp hoặc theo phách để giữ nhịp độ ổn định.

https://www.youtube.com/watch?v=Nflsf3SytYc 

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS luyện tập theo nhóm bài hát Người nghỉ tôi về. 

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS trong quá trình luyện tập (nếu có).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

GV mời HS cả lớp biểu diễn đồng ca bài hát Người nghỉ tôi về.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá, chỉnh sửa cho HS những chỗ hát chưa đúng (nếu có).

- GV động viên, khuyến khích HS hát tốt, biểu diễn mạnh dạn, tích cực. 

- GV chuyển sang nội dung mới.

D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG (Khoảng 10 phút)

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS sưu tầm/giới thiệu một số ca khúc dân ca.

b. Nội dung: 

- GV hướng dẫn HS sưu tầm/giới thiệu một số ca khúc dân ca.

- GV cho HS trả lời nhanh một số câu hỏi trắc nghiệm về Hát – Người nghỉ tôi về.

c. Sản phẩm: 

- Câu trả lời của HS về sưu tầm/giới thiệu một số ca khúc dân ca.

- Đáp án câu trả lời trắc nghiệm của HS. 

-----------------------------------

------------------- Còn tiếp -------------------