Giáo án điện tử Ngữ văn 12 cánh diều Bài 4: Biện pháp tu từ nghịch ngữ

THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT: BIỆN PHÁP TU TỪ NGHỊCH NGỮ

1. NHẬN BIẾT BIỆN PHÁP TU TỪ NGHỊCH NGỮ VÀ NGÔN NGỮ THÂN MẬT

• Nêu những dấu hiệu giúp nhận biết Biện pháp tu từ nghịch ngữ.

• Biện pháp tu từ nghịch ngữ được sử dụng trong ngữ cảnh giao tiếp như thế nào?

1. SỬ DỤNG BIỆN PHÁP TU TỪ NGHỊCH NGỮ VÀ NGÔN NGỮ THÂN MẬT

• Tìm biện pháp tu từ nghịch ngữ trong các đoạn trích bài Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc của Nguyễn Đình Chiểu. Cho biết mỗi nghịch ngữ đó có tác dụng khắc họa hình ảnh các nghĩa sĩ áo vải như thế nào?

• Tìm những nghịch ngữ nói lên lòng thương tiếc và sự tri ân của người dân đối với các nghĩa sĩ Cần Giuộc?

• Phân tích tác dụng của nghịch ngữ trong các ngữ liệu sau: 

a) 

Ôi con sóng nhớ bờ

Ngày đêm không ngủ được

Lòng em nhớ đến anh

Cả trong mơ còn thức

(Xuân Quỳnh)

b) 

Nếu nhắm mắt nghe bà kể chuyện

Sẽ được nhìn thấy các bà tiên

Thấy chú bé đi hài bảy dặm

Quả thị thơm, cô Tấm rất hiền

( Vũ Quần Phượng)

c) 

Xuân đương tới, nghĩa là xuân qua,

Xuân còn non, nghĩa là xuân sẽ già,

Mà xuân hết, nghĩa là tôi cũng mất.

Lòng tôi rộng, nhưng lượng trời cứ chật

Không cho dài thời trẻ của nhân gian,

(Xuân Diệu)