Đáp án Kinh tế pháp luật 12 cánh diều bài 2: Hội nhập kinh tế quốc tế

BÀI 2. HỘI NHẬP KINH TẾ QUỐC TẾ Mở đầu: Em hãy quan sát hình ảnh bên và trả lời câu hỏi: a. Hình ảnh gợi cho em liên tưởng đến việc Việt Nam gia nhập tổ chức kinh tế quốc tế nào? b. Theo em, việc gia nhập tổ chức kinh tế quốc tế đó có ảnh hưởng như thế nào tới hoạt động kinh tế của nước ta? Hướng dẫn chi tiết: a. Việt Nam gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO). b. Theo em, việc gia nhập WTO có ảnh hưởng tích cực tới hoạt động kinh tế của nước ta, bởi vì nó giúp nước ta: - mở rộng thị trường xuất nhập khẩu - thu hút đầu tư nước ngoài - tăng cường hội nhập quốc tế - nâng cao năng lực cạnh tranh. 1. KHÁI NIỆM HỘI NHẬP KINH TẾ QUỐC TẾ Câu hỏi: a. Từ thông tin trên, theo em để thành lập và tham gia Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ Xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), các quốc gia phải cam kết thực hiện những điều gì? b. Từ hình 1, em hãy khái quát quá trình Việt Nam tham gia hợp tác kinh tế với các quốc gia và tổ chức quốc tế. Việc tham gia hợp tác kinh tế với các quốc gia và tổ chức quốc tế đã mang lại những tác động như thế nào đối với nước ta? Hướng dẫn chi tiết: a. Các quốc gia phải cam kết tuân thủ toàn bộ các quy định toàn diện của CPTPP về tự do thương mại hàng hóa và dịch vụ, tuân thủ cơ chế thực thi chặt chẽ. b. Quá trình Việt Nam tham gia hợp tác kinh tế với các quốc gia và tổ chức quốc tế: - Sau năm khi thống nhất đất nước vào năm 1975, Việt Nam tiến hành cải cách đổi mới đất nước vào năm 1986. - Sau cải cách, Việt Nam gia nhập ASEAN và và bình thường hóa quan hệ với Hoa Kỳ vào năm 1995 và gia nhập APEC sau đó 3 năm. - Năm 2007, Việt Nam chính thức gia nhập WTO và kí kết hiệp định đối tác kinh tế Việt Nam – Nhật Bản ngay năm tiếp theo. - Sau đó 7 năm, Việt Nam tham gia cộng đồng kinh tế ASEAN (AEC) và Kí kết hiệp định thương mại tự do Việt Nam – Hàn Quốc. - Năm 2018, tiếp tục ký kết hiệp định Đối tác Toàn diện và tiến bộ Xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) - Đến năm 2020, Việt Nam kí kết hiệp định thương mại tự do Việt Nam – Liên minh châu Âu (EVFTA). 2. SỰ CẦN THIẾT CỦA HỘI NHẬP KINH TẾ QUỐC TẾ Câu hỏi: a. Qua thông tin 1 và bảng 1, em có nhận xét như thế nào về vai trò của hoạt động xuất nhập khẩu đối với nền kinh tế Việt Nam? Vì sao hội nhập kinh tế quốc tế góp phần đẩy mạnh xuất khẩu và ngược lại, xuất khẩu góp phần thúc đẩy hội nhập kinh tế quốc tế? b. Từ thông tin 2, em hãy cho biết những tác động của đầu tư trực tiếp nước ngoài đối với phát triển kinh tế. c. Em hãy lí giải vì sao các quốc gia, nhất là các nước đang phát triển như Việt Nam luôn nỗ lực hội nhập kinh tế quốc tế. Hướng dẫn chi tiết: a. Mở cửa thị trường Hội nhập giúp mở cửa thị trường quốc tế cho các doanh nghiệp, tạo cơ hội tiếp cận khách hàng mới. Điều này giúp tăng cường doanh số bán hàng và xuất khẩu. Tăng cường cạnh tranh Hội nhập thúc đẩy sự cạnh tranh giữa các doanh nghiệp nội địa và quốc tế. Để duy trì hoặc nâng cao thị phần, các doanh nghiệp cần cải thiện chất lượng sản phẩm và dịch vụ, thúc đẩy sự đổi mới và tăng hiệu suất. Chia sẻ nguồn lực Qua hội nhập, các quốc gia có thể chia sẻ nguồn lực và chuyên môn, tạo ra sản phẩm và dịch vụ có chất lượng cao hơn. Điều này giúp cả thế giới tận dụng sức mạnh của sự chuyển giao công nghệ và nguồn lực chuyên môn. Tăng cường năng lực sản xuất Xuất khẩu đòi hỏi các doanh nghiệp phải tăng cường năng lực sản xuất để đáp ứng nhu cầu thị trường quốc tế. Điều này thúc đẩy sự đầu tư vào công nghệ và tăng cường năng lực cạnh tranh. Kích thích đầu tư nước ngoài Xuất khẩu có thể tạo điều kiện thuận lợi cho việc thu hút đầu tư nước ngoài. Các doanh nghiệp quốc tế có thể quan tâm đến thị trường xuất khẩu và đầu tư trực tiếp vào quốc gia xuất khẩu. b. Tác động của đầu tư trực tiếp nước ngoài đối với phát triển kinh tế: + Là nhân tố quan trọng thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng hiện đại. + Tạo việc làm. + Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực của Việt Nam. c. Các quốc gia, nhất là các nước đang phát triển như Việt Nam luôn nỗ lực hội nhập kinh tế quốc tế vì hội nhập kinh tế quốc tế đem lại cơ hội tiếp cận và sử dụng các nguồn lực bên ngoài, điều này sẽ quá trình phát triển của đất nước ngày càng thuận lợi hơn. 3. CÁC HÌNH THỨC HỘI NHẬP KINH TẾ QUỐC TẾ Câu hỏi: a. Em hãy xác định các cấp độ hội nhập kinh tế quốc tế của Việt Nam được thể hiện qua thông tin 1 và làm rõ ý nghĩa của các cấp độ hội nhập đó đối với Việt Nam. b. Từ thông tin 2, em hãy kể tên các hoạt động kinh tế đối ngoại và cho biết ý nghĩa của các hoạt động đó đối với quá trình hội nhập kinh tế quốc tế của Việt Nam. Hướng dẫn chi tiết: a. Các cấp độ hội nhập kinh tế quốc tế của Việt Nam - Hội nhập toàn cầu: trở thành thành viên của Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) => Giúp Việt Nam có những bước tiến dài trên con đường hội nhập kinh tế toàn cầu, điển hình là việc sau 15 năm gia nhập, tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam tăng hơn 6 lần. - Hội nhập khu vực: trở thành thành viên của Diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á – Thái Bình Dương (APEC). => Giúp Việt Nam mở rộng thị trường xuất nhập khẩu, thu hút đầu tư nước ngoài, tăng cường hội nhập quốc tế và nâng cao năng lực cạnh tranh. - Hợp tác song phương: ký hiệp định song phương Việt Nam – Nhật Bản (VJEPA) => Góp phần thúc đẩy liên kết đầu tư, phát triển kinh tế - xã hội, đem lại lợi ích thiết thực cho nhân dân và cộng đồng doanh nghiệp của hai quốc gia, trong đó có Việt Nam. b. Các hoạt động kinh tế đối ngoại - Hoạt động đầu tư quốc tế => Cung cấp nguồn lực tài chính quan trọng góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội. Giúp đạt được nhiều thành công trong công cuộc xóa đói, giảm nghèo. - Hoạt động thương mại quốc tế => Giúp Việt Nam có cơ hội nâng cao chất lượng sản phẩm, cải thiện năng lực sản xuất, tối ưu hóa chuỗi cung ứng và đa dạng hóa kinh tế. - Các dịch vụ ngoại tệ => Các dịch vụ thu ngoại tệ giúp Việt Nam tận dụng các lợi thế quốc gia trong phân công lao động quốc tế, phát triển các ngành hàng có thế mạnh, tạo ra nguồn thu ngoại tệ và ngân sách cho nhà nước. Các dịch vụ thu ngoại tệ cũng giúp Việt Nam tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu, nâng cao uy tín và vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế, góp phần gìn giữ môi trường hòa bình, ổn định để phát triển đất nước. LUYỆN TẬP Câu 1: Em hãy cho biết các nhận định sau đây về hội nhập kinh tế quốc tế là đúng hay sai. Vì sao? A. Hội nhập kinh tế quốc tế là quá trình gắn kết nền kinh tế của một quốc gia với nền kinh tế các quốc gia khác. B. Hội nhập kinh tế quốc tế có thể diễn ra giữa hai quốc gia với nhau trên cơ sở cùng có lợi về kinh tế. C. Trong hội nhập kinh tế quốc tế, một quốc gia được lợi thì sẽ có quốc gia khác chịu thiệt về kinh tế. D. Hội nhập kinh tế quốc tế là quá trình một quốc gia tham gia vào nền kinh tế khu vực và nền kinh tế thế giới. E. Hội nhập kinh tế quốc tế được thực hiện trên cơ sở các nước đang phát triển tuân thủ các quy định do các nước phát triển đặt ra. Hướng dẫn chi tiết: Câu Đánh giá Giải thích A Đúng Hội nhập kinh tế quốc tế thường liên quan đến việc mở cửa thị trường, tăng cường quan hệ thương mại và đầu tư giữa các quốc gia. B Đúng Hội nhập kinh tế quốc tế thường diễn ra khi có lợi ích chung cho các quốc gia tham gia, tăng cường cả hai bên về mặt kinh tế. C Sai Trong nhiều trường hợp, cả hai quốc gia đều có thể hưởng lợi từ hội nhập kinh tế quốc tế, nhất là khi có sự tương hỗ trong các lợi ích kinh tế D Đúng Hội nhập kinh tế quốc tế không chỉ là quá trình liên kết với các quốc gia một cách hai chiều mà còn liên quan đến sự tham gia vào các khu vực kinh tế và thị trường thế giới. E Sai Hội nhập kinh tế quốc tế không nhất thiết phải dựa trên việc các nước đang phát triển tuân thủ các quy định do các nước phát triển đặt ra. Trong môi trường hội nhập, có sự đàm phán và thỏa thuận giữa các bên để đạt được các điều kiện có lợi cho tất cả Câu 2: Theo em, nhận định nào sau đây thể hiện đúng về sự cần thiết của hội nhập kinh tế quốc tế? A. Các nước đang phát triển cần tham gia hội nhập kinh tế quốc tế để tiếp cận và sử dụng được các nguồn lực bên ngoài. B. Hội nhập kinh tế quốc tế tạo ra sự phụ thuộc và mất cân bằng về lợi ích giữa các quốc gia với nhau. C. Hội nhập kinh tế quốc tế có khả năng thúc đẩy tăng trưởng và phát triển kinh tế quốc gia. D. Hội nhập kinh tế quốc tế chỉ cần thiết đối với những quốc gia đang phát triển để thu hẹp khoảng cách tụt hậu. Hướng dẫn chi tiết: - Đáp án C - Giải thích: + Hội nhập kinh tế quốc tế có thể tạo ra nhiều cơ hội và lợi ích cho quốc gia tham gia. Qua việc mở cửa thị trường, tăng cường quan hệ thương mại, và thu hút đầu tư nước ngoài, quốc gia có thể tận dụng được nguồn lực, công nghệ, và thị trường mới. + Hội nhập kinh tế quốc tế cũng giúp tối ưu hóa chuỗi cung ứng, tạo điều kiện cho sự hợp tác và chia sẻ nguồn lực, từ đó thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và phát triển bền vững. Câu 3: Em hãy kể tên các tổ chức quốc tế mà Việt Nam đã tham gia theo các cấp độ và cho biết ý nghĩa của các hiệp định đó đối với sự phát triển của đất nước. Hướng dẫn chi tiết: Các cấp độ hội nhập kinh tế quốc tế Tên quốc gia, tên hiệp định hoặc tổ chức quốc tế có quan hệ kinh tế với Việt Nam Ý nghĩa đối với đất nước Cấp độ song phương Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam - Hoa Kỳ (US-VN Bilateral Trade Agreement) mở cửa thị trường Mỹ cho hàng hóa và dịch vụ của Việt Nam, góp phần thúc đẩy xuất khẩu và đầu tư. Cấp độ khu vực Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) giúp Việt Nam mở rộng quy mô thị trường và tăng cường hợp tác kinh tế với các nước trong khu vực và xa hơn nữa. Cấp độ toàn cầu Tổ chức Thương mại Thế giới Giúp Việt Nam nâng cao quy tắc thương mại, tăng cường quan hệ thương mại và đầu tư toàn cầu. Câu 4: Em hãy đọc trường hợp dưới đây và trả lời câu hỏi: Quê hương của bạn H có nhiều danh thắng nổi tiếng thu hút khách du lịch trong nước và quốc tế. Với mong muốn tham gia hỗ trợ các hoạt động kinh tế tại địa phương, vào những dịp nghỉ hè, H lại đến những địa điểm du lịch để làm hướng dẫn viên tình nguyện cho du khách trong và ngoài nước. Nhờ vậy, khả năng giao tiếp ngoại ngữ của H được cải thiện đáng kể. H cũng tích cực tìm hiểu về nền kinh tế và sự đa dạng văn hoá của các nước trên thế giới để có thể chủ động trong giao tiếp và kết bạn với bạn bè quốc tế. a. Em hãy nhận xét về việc thực hiện trách nhiệm của công dân trong hội nhập kinh tế quốc tế của H trong trường hợp nêu trên. b. Là học sinh, em sẽ làm gì để thực hiện trách nhiệm của bản thân trong hội nhập kinh tế quốc tế? Hướng dẫn chi tiết: a. Theo em, H là một công dân tích cực tham gia vào hội nhập kinh tế quốc tế thông qua việc làm hướng dẫn viên tình nguyện cho du khách quốc tế. H không chỉ làm giàu kiến thức về văn hóa và nền kinh tế quốc gia của mình mà còn tích cực tìm hiểu về các quốc gia khác. Hành động này không chỉ đóng góp vào phát triển du lịch địa phương mà còn thể hiện trách nhiệm của H với sự hội nhập và giao lưu văn hóa toàn cầu. b. Hành động của em để thực hiện trách nhiệm trong hội nhập kinh tế quốc tế: + Học ngoại ngữ + Tham gia các hoạt động xã hội và tình nguyện + Nghiên cứu về văn hóa và kinh tế quốc tế + Tham gia các sự kiện và hội thảo quốc tế + Hỗ trợ doanh nghiệp địa phương bằng nhiều cách khác nhau Câu 5: Em hãy đọc thông tin và trả lời câu hỏi: Theo khảo sát về thực trạng nguồn nhân lực chất lượng cao ở Việt Nam năm 2022, chỉ 8,96% lao động Việt Nam có khả năng làm việc từ xa trong bối cảnh doanh nghiệp tăng cường loại hình này sau đại dịch COVID-19. Lao động có kỹ năng tay nghề cao chỉ đạt 11,6% và cần cải thiện nhiều kỹ năng mềm lẫn chuyên môn. Chỉ 5% lao động có trình độ tiếng Anh. Nếu không chú trọng cải thiện chất lượng nguồn nhân lực, trong thời gian tới, Việt Nam sẽ mất dần sức hấp dẫn thu hút đầu tư nước ngoài so với các nước khu vực Đông Nam Á. (Theo Khảo sát xu hướng tuyển dụng tại Việt Nam quý 3-4/2022, ManpowerGroup Việt Nam) a. Thông tin trên phản ảnh như thế nào về hiện trạng của nguồn nhân lực Việt Nam trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế hiện nay? Hình thức hội nhập kinh tế quốc tế nào của Việt Nam bị ảnh hưởng bởi hiện trạng đó? b. Theo em, mỗi công dân – học sinh cần làm gì để thích ứng với yêu cầu của hội nhập kinh tế quốc tế? Hướng dẫn chi tiết: a. Thông tin cho thấy nguồn nhân lực Việt Nam đang đối diện với nhiều thách thức trong việc đáp ứng yêu cầu của hội nhập kinh tế quốc tế. Chỉ số kỹ năng làm việc từ xa, kỹ năng tay nghề cao, kỹ năng mềm, và trình độ tiếng Anh đều ở mức thấp. Điều này ảnh hưởng đến đến hình thức hội nhập kinh tế quốc tế, đặc biệt là hình thức làm việc từ xa (remote work) và đầu tư nước ngoài. b. Câu 6: Em hãy đọc tình huống dưới đây và trả lời câu hỏi: Hai bạn H và K tranh luận với nhau về tác động của hội nhập kinh tế quốc tế. H cho rằng cần phải học tập tất cả những yếu tố bên ngoài. K không đồng tình với ý kiến đó vì hội nhập kinh tế quốc tế có tính hai mặt, học sinh phải chủ động lựa chọn, tiếp thu và phát huy những mặt tích cực, đồng thời phải nhận biết và ngăn chặn, đẩy lùi những mặt tiêu cực của các yếu tố bên ngoài. a. Em hãy nhận xét ý kiến của hai bạn học sinh trên. b. Nếu tham gia vào cuộc tranh luận đó, em sẽ đưa ra ý kiến của mình như thế nào để thể hiện trách nhiệm của bản thân trong hội nhập kinh tế quốc tế? Hướng dẫn chi tiết: a. Cả hai bạn H và K đều có những ý kiến đáng quan tâm. - H nhấn mạnh tầm quan trọng của việc học hỏi từ các yếu tố bên ngoài, điều này rất quan trọng trong bối cảnh toàn cầu hóa. - Tuy nhiên, K cũng đúng khi nói rằng hội nhập kinh tế quốc tế có tính hai mặt. - Việc tiếp thu không phải lúc nào cũng tốt, và học sinh cần phải chủ động lựa chọn những gì họ muốn học, cũng như nhận biết và ngăn chặn những mặt tiêu cực. b. Nếu tham gia vào cuộc tranh luận, em sẽ đưa ra ý kiến rằng việc hội nhập kinh tế quốc tế không chỉ đòi hỏi sự chủ động trong việc lựa chọn và tiếp thu, mà còn cần sự hiểu biết sâu sắc về văn hóa, lịch sử và giá trị của quốc gia mình. - Điều này giúp chúng ta không chỉ học hỏi những điều tốt đẹp từ bên ngoài mà còn giữ vững được bản sắc quốc gia trong quá trình hội nhập. - Em cũng sẽ nhấn mạnh rằng mỗi cá nhân đều có trách nhiệm trong việc học hỏi và lựa chọn những gì tốt nhất cho mình và cộng đồng. - Trách nhiệm này không chỉ dừng lại ở việc tiếp thu kiến thức mà còn liên quan đến việc phát triển kỹ năng, thái độ và giá trị sống. - Em sẽ khuyến khích mọi người nên tiếp tục học hỏi, khám phá và đổi mới để phát triển bản thân và đóng góp cho cộng đồng. VẬN DỤNG Câu 1: Em hãy sưu tầm thông tin về cơ hội nghề nghiệp cho thanh niên ở địa phương em trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế (Gợi ý về các cơ hội làm việc trong doanh nghiệp có vốn nước ngoài, trong lĩnh vực sản xuất kinh doanh hàng xuất nhập khẩu, trong các dịch vụ thu ngoại tệ,...) và chia sẻ với bạn cùng lớp. Hướng dẫn chi tiết: Một số thông tin về cơ hội nghề nghiệp cho thanh niên ở Bắc Ninh trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế: Doanh nghiệp có vốn nước ngoài Bắc Ninh là một trong những tỉnh có nhiều doanh nghiệp có vốn nước ngoài hoạt động. Điều này tạo ra nhiều cơ hội việc làm cho thanh niên trong các lĩnh vực như sản xuất điện tử, chế biến, chế tạo, và dịch vụ liên quan. Sản xuất kinh doanh hàng xuất nhập khẩu Bắc Ninh có nhiều ngành công nghiệp trọng điểm như sản xuất sản phẩm điện tử, máy vi tính và sản phẩm quang học. Tuy nhiên, do tình hình kinh tế thế giới biến động, nhu cầu thị trường nước ngoài giảm, dẫn đến việc sản xuất và xuất khẩu có dấu hiệu chững lại. Đây là thách thức nhưng cũng là cơ hội để thanh niên nắm bắt xu hướng thị trường, nâng cao kỹ năng và kiến thức để tìm kiếm cơ hội trong lĩnh vực này. Câu 2: Em hãy viết một bài luận ngắn để giới thiệu với bạn bè quốc tế về một hình thức hội nhập kinh tế quốc tế đang là ưu thế ở quê hương em. Hướng dẫn chi tiết: Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế, Bắc Ninh đã trở thành điểm đến hấp dẫn cho nhiều doanh nghiệp có vốn nước ngoài. Đặc biệt, ngành công nghiệp sản xuất điện tử, máy vi tính và sản phẩm quang học đang phát triển mạnh mẽ, tạo ra hàng ngàn cơ hội việc làm cho người dân địa phương. Bắc Ninh không chỉ thu hút đầu tư nước ngoài mà còn khuyến khích và hỗ trợ thanh niên khởi nghiệp. Tỉnh đoàn Bắc Ninh đã tạo ra môi trường thuận lợi và làm cầu nối cho nhiều thanh niên, doanh nhân trẻ tiếp cận các nguồn vốn, quỹ đầu tư. Tuy nhiên, hội nhập kinh tế quốc tế không chỉ mang lại cơ hội mà còn đặt ra thách thức. Thanh niên Bắc Ninh đang phải nâng cao trình độ học vấn, tay nghề, khả năng thực tế, kỹ năng lao động để thích ứng với thị trường lao động trong nước và thị trường lao động quốc tế. Bắc Ninh, với sự hội nhập kinh tế quốc tế, đang mở ra cơ hội mới cho thanh niên, tạo động lực cho sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Tôi tự hào về quê hương mình và hy vọng rằng các bạn sẽ có cơ hội khám phá Bắc Ninh trong tương lai gần.