Giáo án và PPT Tiếng Việt 5 chân trời bài 5: Luyện tập về đại từ

          BÀI 5: TRƯỚC NGÀY GIÁNG SINH (4 tiết)

TIẾT 3: LUYỆN TỪ VÀ CÂU

1. KHỞI ĐỘNG

- GV cho HS đọc bài thơ, câu ca dao sau và trả lời câu hỏi: Tìm những đại từ được dùng trong các câu ca dao, câu thơ sau? 

a.

Mình về có nhớ ta chăng

Ta về ta nhớ hàm răng mình cười

b.

Ta về ta tắm ao ta

Dù trong dù đục ao nhà vẫn hơn.

c.

Ta với mình, mình với ta

Lòng ta sau trước mặn mà đinh ninh

Mình đi, mình lại nhớ mình

Nguồn bao nhiêu nước, nghĩa tình bấy nhiêu.

d.

Ôi các vì sao xa

Xin hãy nói cùng ta

Người lấy đâu ánh sáng

Tỏa khắp trời bao la

e.

Trái Đất này là của chúng mình

Quả bóng xanh, bay giữa trời xanh.

f.

Trời xanh đây là của chúng ta

Núi rừng đây là của chúng ta

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

1. Phân loại đại từ

- GV mời đại diện 1 – 2 HS đọc yêu cầu BT1: Tìm đại từ trong đoạn văn sau và xếp vào nhóm thích hợp:    

Ngày xưa có một bác nông dân đang gieo hạt cải củ bỗng một con gấu chạy đến quát:

– Ai cho phép ngươi vào rừng của ta?

Bác nông dân trả lời:

– Ông gấu ơi, để tôi gieo ít cải. Cái lớn, tôi chỉ lấy gốc còn lại là phần ông. Gấu vui vẻ:

– Thế cũng được. Nhưng ngươi phải giữ đúng lời hứa.

Cải củ lớn. Bác nông dân đảo củ đem về, ngọn để lại cho gấu. Gấu ăn thấy đắng, tức lắm, nhưng không làm gì được.

Theo Truyện ngụ ngôn

Sản phẩm dự kiến:

•        Đại từ xưng hô: ngươi, ta, tôi. 

•        Đại từ nghi vấn: ai. 

•        Đại từ thay thế: thế.

2. Thay thế đại từ phù hợp

- GV mời đại diện 1 – 2 HS đọc yêu cầu BT2: Tìm 1 – 2 đại từ hoặc danh từ dùng để xưng hô phù hợp để thay cho mỗi ֎  trong các đoạn hội thoại sau:  

a. Nghỉ hè, Quang gọi điện thoại cho bà:

– ֎ ơi, hai tuần nữa, cả nhà  ֎ sẽ về thăm  ֎ .

– Thế hả? ֎ chờ đón bố mẹ và  ֎ . 

b. Chọn được cuốn sách ưng ý, Vy nói với cô thủ thư:

- ֎ ơi,  ֎  muốn mượn cuốn này ạ.

- ֎ đợi một chút, ֎  sẽ ghi phiếu mượn cho ֎ 

Sản phẩm dự kiến:

a. bà; cháu/ con; bà; bà; cháu/ con. 

b. cô/ bác/…; cháu/ em/…; cháu/ em/...; cô/ bác/…; cháu/ em/...

3. Viết câu với đại từ hoặc danh từ xưng hô

- GV mời đại diện 1 – 2 HS đọc yêu cầu BT3: Thực hiện yêu cầu: 

a. Viết tiếp 2 – 3 câu để hoàn thành đoạn hội thoại dưới đây, trong đó có sử dụng đại từ hoặc danh từ dùng để xưng hô.

Sáng Chủ nhật, Tuấn hỏi Long:

– Long ơi, sáng nay cậu có bận gì không?

– ?

b. Chỉ ra các đại từ hoặc danh từ dùng để xưng hô đã sử dụng ở bài tập a.                

Sản phẩm dự kiến:

a. 

– Long ơi, sáng nay cậu có bận gì không?

- Tớ không. Có chuyện gì thế?

- Tớ định rủ cậu qua nhà học bài.

b. Đại từ xưng hô: cậu, tớ.

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP 

Câu 1: Tìm đại từ xưng hô thích hợp để điền vào chỗ trống trong câu dưới đây?

Chọn được một cuốn sách ưng ý, Vy nói với cô thủ thư:

 - … ơi, … muốn mượn cuốn này ạ!

A. Chị –  em.

B. Mẹ – con.

C. Cô – con.

D. Bà – cháu.

Câu 2: Đại từ “đó” trong câu dưới đây thay thế cho từ nào?

Thanh nhìn ra cái khung cửa mở rộng. Ngoài đó là một khu vườn xanh mát.

A. Thành

B. Khu vườn

C. Cái khung cửa mở rộng

D. Xanh mát

Câu 3: Đại từ nào sau đây là dùng để xưng hô?

A. đâu

B. thế

C. chúng mày

D. bao nhiêu

Câu 4: Đâu là câu văn chứa đại từ xưng hô chỉ người nói?

A. Cậu ấy có một gương mặt vô cùng đáng yêu.

B. Tôi là một chiến sĩ của Quân đội nhân dân Việt Nam, nhiệm vụ nào cũng hoàn thành, khó khăn nào cũng vượt qua.

C. Mẹ tôi là một người phụ nữ tần tảo, dịu dàng, hết lòng yêu thương và chăm sóc gia đình.

D. Chúng đã khiến nước ta rơi vào tình cảnh lầm than, nhân dân ta chịu nhiều cơ cực, khốn cùng.

Câu 5: Tìm đại từ thay thế trong các câu sau và cho biết đại từ đó thay thế cho từ ngữ nào đứng trước nó?

“Lúa gạo hay vàng đều rất quý. Thời gian cũng thế. Nhưng quý nhất là người lao động”.

A. Đại từ thế thay cho từ vàng.

B. Đại từ thế thay cho từ rất quý.

C. Đại từ thế thay cho từ đều.

D. Đại từ thế thay cho từ lúa gạo.

Sản phẩm dự kiến: